شایعات خطرناک درباره واکسن کووید ۱۹؛ از میکروچیپ تا ماده مغناطیسی

 

 کاترین هیگنت برای «هلث استودیو»

این مقاله بخشی از مجموعه‌ای است که «ایران‌وایر» با همکاری «هلث استودیو» در مورد انتشار اخبار ساختگی و گمراه‌کننده در کشورهای مختلف منتشر می‌کند.

***

ماه‌ها است در فضای مجازی این ادعا که در واکسن‌های کووید-۱۹مایکروچیپ‌هایی تعبیه شده‌‌اند، دست به دست می‌شود. این ادعای کذب، از نظریه‌ توطئه‌‌ای نشأت گرفته که مدعی است فرقه‌ای از نخبگان دسیسه کرده‌اند و می‌خواهند جهان را به زیر سلطه خود بگیرند. این باور هرچند بیشتر به داستانی تخیلی می‌ماند اما بسیاری را مجاب و مجذوب خود کرده است.

در هفته‌های اخیر، ماجرایی دیگر، این بار در شبکه‌‌ اجتماعی «تیک‌تاک»، خبرساز شده است که احتمالاً شما نیز به آن برخورده‌اید. افرادی با انتشار ویدیویی مدعی شده‌اند از وقتی واکسن کووید-۱۹ را تزریق کرده‌، خاصیت مغناطیسی یافته‌اند و اشیای فلزی به بدن آن‌ها می‌چسبد. 

این ویدیوها با مایه‌ طنز و شوخی ساخته شده‌اند. کاربران به‌ زورِ عرق، بزاق و مواد چسبنده، اشیای فلزی را به بدن خود می‌چسبانند تا این تصور را ایجاد کنند که بدن‌شان آهن‌ربا شده است. با وجود این، هزاران تن باور کرده‌اند که واکسن‌های کووید-۱۹ حاوی مواد فلزی یا مغناطیسی هستند.

این خبر کذب ابعاد وسیعی به خود گرفته و حتی به جمع سیاست‌مداران نیز راه یافته است. در اوایل ماه گذشته، در جریان جلسه‌ بررسی قانون واکسیناسیون در ایالت «اوهایو»، دکتر «شری تنپنی»، پزشک امریکایی که از جمله مخالفان سرسخت واکسیناسیون است، در سخنانی از وجود مواد فلزی در واکسن‌های کووید-۱۹ ابزار نگرانی کرد.

تنپنی همان ویدیوهای ساختگی را گواه واقعیت ادعای خود دانست و خطاب به نمایندگان مجلس نسبت به محتویات «مغناطیسی» واکسن‌های کووید-۱۹ هشدار داد. 

او در ادامه، وجود مواد فلزی در واکسن را مرتبط به فناوری «5G» (نسل پنجم شبکه تلفن همراه) دانست که به اعتقاد او، برای سلامت انسان خطرناک است.

اما این داستان از اساس غلط است. در هیچ‌کدام از واکسن‌های تأییده شده کووید-۱۹، مواد فلزی یا مغناطیسی وجود ندارد و همان‌طور که «اریک پالم» از مرکز علمی «آزمایشگاه ملی میدان مغناطیسی بالا» به «بی‌بی‌سی» گفته است، حتی اگر هم ماده‌ای فلزی یا مغناطیسی در این واکسن‌ها وجود داشت، می‌بایست آن‌قدر کوچک باشد که از سوراخ سوزن سرنگ رد شود.

او می‌گوید: «حتی اگر تصور کنیم که ذره مغناطیسی بسیار بسیار قوی به شما تزریق شود، اندازه‌اش آن قدر کوچک‌ خواهد بود که قادر نخواهد بود اشیا را به پوست بدن شما بچسباند.»

پالم می‌افزاید: «کار ساده‌تر این است که یک آهن‌ربای کوچک یا یک سکه را برداریم و به پوست روغن خورده بدن‌ خود بچسبانیم. این قاعدتاً همان کاری است که بسیاری از سازندگان آن ویدیوها انجام داده‌اند.

محتویات واکسن‌‌ها چه هستند؟

در ایالات متحده امریکا، یعنی جایی که خانم تنپنی زندگی می‌کند و ویدیوهای تیک‌تاک هم نخست در آن‌جا جنجالی شدند، دو فناوری برای ساخت واکسن‌های کووید-۱۹ مجوز گرفته‌اند؛ فناوری «آران‌ای پیام‌رسان» که در ساخت «فایزر بیون‌تک» و «مدرنا»به کار رفته و فناوری «ناقل ویروس» که واکسن «جانسون و جانسون» با آن تهیه و تولید شده است.

پروفسور «مارتین مایکلیس»، کارشناس پزشکی مولکولی در «دانشگاه کنت» بریتانیا به «هلث استودیو» می‌گوید ترکیب اصلی واکسن‌های «آران‌ای»، همان آران‌ای پیام‌رسان است؛ مولکولی که به سلول‌های بدن می‌آموزد چه‌گونه بخشِ بی‌خطری از ویروس جدید کرونا را که «پروتئین اسپایک» نام دارد، تولید کنند.

وقتی بدن این پروتئین را می‌سازد، دستگاه ایمنی می‌تواند ویروس جدید کرونا را شناسایی و به آن حمله کند. در نتیجه، بدن در برابر بیماری کووید-۱۹ مصون می‌شود. مولکول آران‌ای پیام‌رسان نیز بلافاصله بعد از انجام وظیفه، تجزیه می‌شود.

مایکلیس می‌گوید: «برای آن که این مولکول بتواند وارد سلول‌های بدن شود، در دل نانوذراتِ چربی که لیپید نام دارند، ادغام می‌شود. این ذراتِ چرب نیز مانند آران‌ای پیام‌رسان، خاصیت مغناطیسی ندارند و نمی‌توانند از بدن شما یک آهن‌ربا بسازند.»

در فناوری ناقل ویروس، از نمونه اصلاح شده ویروس که «آدنوویروس» خوانده می‌شود، برای تولید واکسن استفاده می‌کنند. از این طریق است که به سلول‌های بدن می‌آموزند چه‌گونه پروتئين اسپایک را تولید کنند.

مایکلیس می‌افزاید: «در این واکسن‌ها، دستگاهی را که آدنوویروس معمولاً برای تولید ویروس‌های جدید استفاده می‌کند، عوض می‌کنند و به جای آن، اطلاعات ژنتیکیِ لازم را برای تولید پروتئینِ اسپایک قرار می‌دهند.» 

او می‌گوید در این نوع واکسن‌ها هم هیچ ماده مغناطیسی وجود ندارد.

 

چه‌گونه می‌توان از بی‌خطر بودن واکسن‌ها مطمئن شد؟

بسیاری می‌گویند درباره‌ بی‌خطر بودن واکسن‌ها تردید دارند زیرا آزمایش‌ها و تولید نهایی آن‌ها در زمان بسیار کوتاهی تحقق یافته است. اما همان‌طور که مایکلیس توضیح می‌دهد، تعدادِ بیمارانِ داوطلبی که این واکسن‌ها بر روی آن‌ها آزمایش شده، بسیار بیشتر از پروتکل معمول در آزمایش‌های بالینی برای ساخت واکسن بوده است.

او می‌گوید: «در جریان آزمایش‌های بالینی، این واکسن‌ها به هزاران بیمار تزریق شده‌اند و تا امروز بیش از دو میلیارد و ۶۰۰ هزار دوز از آن‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند. من به‌جز واکسن‌های کووید-۱۹، هیچ واکسنی را نمی‌شناسم که تا این اندازه مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته باشد.»

علاوه بر این، برخلاف اکثر واکسن‌های دیگر، هیچ مشکلی مانند حمایت‌ مالی یا کمبود داوطلب برای آزمایش‌های بالینی سد راه تولید واکسن‌های کووید-۱۹ نشده است. تهیه و تولید این واکسن‌ها عجولانه رخ نداده بلکه در مسیر درست و با امکانات مناسب پیش رفته است.

البته این درست است که تولید صنعتی واکسن‌ها پیش از آن که دانشمندان از مؤثر بودن آن ها اطمینان حاصل کنند، شروع شده بود. مایکلیس در این مورد می‌گوید: «این تصمیم غیرمعمول بود. در واقع، یک شرط‌‌بندی بزرگ بود و ممکن بود به از دست دادن مقادیر زیادی پول و سرمایه بیانجامد. اما ما شانس آوردیم و موفق شدیم در کوتاه‌ترین زمانِ ممکن، واکسن‌هایی مؤثر و مفید بسازیم.»

با توجه به این که بیش از یک سال از زمان نخستین آزمایش‌های بالینی می‌گذرد، نگرانی‌ها نسبت به عوارض جانبیِ بلندمدتِ این واکسن‌ها از میان رفته است. مایکلیس می‌گوید: «هیچ اثری از عوارض جانبی بلندمدت واکسن که معمولاً در یک سال اول  قابل مشاهده‌اند، دیده نشده است.»

 

شایعات خطرناک

اما آن چیزی که حقیقاً نگران کننده است، شیوع داستان‌های تخیلی مثل ماجرای مغناطیسی شدن بدن است که می‌تواند بهداشت عمومی جامعه را به خطر اندازد. مایکلیس می‌گوید: «این شایعات صدمات بزرگی به بار می‌آورند زیرا نگرانی‌های کاذبی را در مورد واکسن‌ها و دیگر تدابیر بهداشتی علیه کووید-۱۹ تقویت می‌کنند. اگر مردم به واکسن‌ها اعتماد نکنند، مبارزه علیه این بیماری همه‌گیر بسیار دشوارتر خواهد شد.»

می‌دانیم که برای کنترل بیماری و بازگشت به زندگی عادی، بالا بردن میزان مصونیت در سطح جامعه امری حیاتی است. مایکلیس می‌گوید با توجه به این که واکسن‌ها مصونیت ۱۰۰ درصدی ایجاد نمی‌کنند، باید تقریباً همه افراد جامعه واکسینه شوند.

در شرایطی که گونه‌های جهش‌یافته‌ ویروسِ کرونا سریع‌تر از گذشته شیوع می‌یابند، واکسیناسیون هم‌چنان بهترین راه برای حفظ جان‌ مردم است.

مایکلیس می‌گوید: «اگر شیوع کووید-۱۹ ادامه یابد، دیر یا زود همه‌ ما به این بیماری دچار خواهیم شد. سؤال این است که آیا ترجیح می‌دهیم واکسینه با ویروس روبه‌رو شویم یا خیر. به نظر من و با اتکا به تمام داده‌های موجود، تردیدی نیست که واکسیناسیون گزینه بهتری است.» 

مطالب مرتبط:

کرونا در ایران؛ بلوای ویروس دلتا و مردمی که جان می‌دهند

کرونا، از آمارهای شفاف تا تست‌های رایگان؛ چه کسی راست می‌گوید؟

نصب جی‌پی‌اس در بدن با تزریق واکسن کرونا؛ ریشه‌های یک ادعای جعلی