پیام ماسوری
به دنبال سقوط دولت «اشرف غنی»، رییس‌جمهور پیشین افغانستان به دست طالبان و وخیم شدن وضعیت امنیتی در این کشور موج تازه‌ای از مهاجرت غیرقانونی به ترکیه و یونان آغاز شده است. هرچند آمار دقیقی از شمار این مهاجران در دست نیست؛ اما گفته می‌شود در ماه‌های اخیر صدها تن از شهروندان افغانستان با عبور از مرزهای ترکیه از طریق راه‌های غیرقانونی وارد این کشور شده‌اند که مقصد تعداد زیادی از این پناهجویان یونان و در نهایت اروپا است.
این در حالی است که دولت یونان اعلام کرده است که عملیات احداث دیوار ۴۰ کیلومتری در مرز با ترکیه را به همراه تجهیزات نظارتی، برای مقابله با موج احتمالی پناهندگان افغانستانی به سمت اروپا تکمیل کرده است.
***
به تازگی «میخالیس کریس کوئیدیس»، وزیر حفاظت از شهروندان یونان اعلام کرد که کشورش نمی‌تواند منفعلانه منتظر تاثیر احتمالی تسلط طالبان بر افغانستان بماند. در همین راستا این کشور اقداماتی سختگیرانه را برای مقابله با موج مهاجران در دستور کار دارد. از سوی دیگر، نخست‌وزیر یونان نیز در همین‌باره به خبرگزاری رویترز گفت: «یونان به دنبال جلوگیری از موج بالقوه پناهجویان افغان به کمک بیشتری از طرف اتحادیه اروپا در امور پناهجویان نیاز دارد. خصوصا که مرزهای ما باید امن و مصون باقی بماند.»
دولت یونان هفته گذشته اعلام کرده بود، اجازه نخواهد داد پناهجویان از طریق خاک این کشور راهی اروپا شوند و همه آنها را باز خواهد گرداند؛ زیرا «یونان دروازه ورود پناهندگان غیرقانونی به اروپا نیست.»
مقابله با ورود پناهجویان و مهاجران افغانستانی نه فقط بین مرزهای ترکیه و یونان در جریان است؛ بلکه ترکیه هم در اقدامی مشابه هفته گذشته اعلام کرده بود که احداث دیوار مرزی با ایران را برای مقابله با پناهندگان توسعه می‌دهد. ترکیه طی سال‌های گذشته ۱۵۵ کیلومتر دیوار در مرز با ایران احداث کرده و قرار است طول دیوار مرزی به ۲۴۱ کیلومتر برسد.
نگرانی از موج ورود پناهجویان و مهاجران افغانستانی به یکی از مباحث اصلی میان دولت‌ها تبدیل شده است. هفته گذشته «رجب طیب اردوغان» رییس‌جمهور ترکیه در گفت‌وگوی تلفنی با «میتسوتاکیس»، نخست‌وزیر یونان گفت: «ایران و افغانستان به‌عنوان مسیر اصلی پناهندگان به ترکیه باید اقدامات پیشگیرانه را اعمال کنند وگرنه موج پناهندگان حتمی خواهد بود.»
رییس‌جمهور ترکیه از کشورهای اروپایی خواست که در برابر هرگونه موج مهاجرت مسئولیت‌پذیر باشند و هشدار داده است ترکیه نمی‌خواهد به محل نگهداری مهاجران برای اروپا تبدیل شود. او همچنین درباره مهاجران غیرقانونی افغانستانی در این کشور گفت: «بخش بزرگی از آنها دستگیر شده و توسط نهادهای مربوط به افغانستان بازگردانده می‌شوند.»
رییس‌جمهوری ترکیه پیش‌تر نیز در واکنش به گزارش‌های منتشر شده درباره ورود تعداد زیادی مهاجر غیرقانونی به ترکیه گفته بود: «همه باید بدانند ترکیه کارو‌ا‌نسرا نیست. ما همه تحولات را ارزیابی می‌کنیم و گام‌های خود را بر اساس این ارزیابی‌ها برمی‌داریم.»
همچنین بنابر گزارش‌های منتشر شده اتحادیه اروپا نیز در تلاش است تا از مهاجرت غیرقانونی شهروندان افغانستان به سمت کشورهای اروپایی جلوگیری کنند. دولت‌های اروپایی هم تلاش دارند اجازه ندهند تا بحران مهاجرت مانند سال ۲۰۱۵ تکرار شود. بعدها مشخص شد که اتحادیه اروپا آمادگی پذیرش موج پناهجویان را نداشت و نتوانست امکانات انسانی به آنها اختصاص دهد. از سوی دیگر، بحران‌های اقتصادی اروپا که در دهه اخیر اوج گرفته است، باعث شد که پناهجویان و مهاجران هم کارگران ارزان باشند و هم اهرمی سیاسی در اختیار سیاسیون تا در انتخابات‌های مختلف با استفاده از آنها، کسب رای کنند. شکاف اجتماعی و طبقاتی در کشورهای اروپایی با محوریت پناهجویان و مهاجران یکی از مباحث اصلی جناح‌های سیاسی است. در عین‌حال، کشورهای اتحادیه اروپا هم با وجود پذیرش توافق‌نامه‌ها، از مسئولیت‌پذیری سر باز زدند و به اختلاف‌های عمیقی دچار شدند.
در همین خصوص هفته گذشته وزیران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشستی فوق‌العاده در بروکسل درباره تدبیرها و سیاست‌های مشترک پیرامون موج گسترده مهاجرت از افغانستان به بحث نشستند. آنها قرار بود با رایزنی به تصمیم‌گیری در راستای راهکاری مشترک برای مواجهه با پناهجویانی که افغانستان را پس از تسلط طالبان ترک کرده‌اند، دست یابند که این امر میسر نشد.
کشورهایی مانند «اتریش»، «دانمارک» و «جمهوری چک» همچنان بر مواضع قبلی خود پافشاری می‌کنند و حاضر به پذیرش پناهجویان افغانستانی نیستند. پیش از موج تازه مهاجران و پناهجویان افغانستانی نیز، سال‌ها است که این کشورها به انضمام لهستان از پذیرش سهمیه تعیین‌شده پناهجویان نیز سر باز می‌زنند و در عین‌حال با وضع قوانین سختگیرانه بر زندگی مشقت‌بار پناهجویان می‌افزایند.
افزایش جمعیت مهاجران و پناهجویان افغانستانی در حالی رو به افزایش است که کشوری مانند یونان، طبق گزارشی که به تازگی در مورد کمپ سوخته موریا منتشر شده است، وضعیت وخیم‌تری نسبت به سال گذشته پیدا کرده است. این کمپ بزرگ‌ترین کمپ نگهداری پناهجویان در اروپا بود که یک سال پیش سوخت و هزاران مهاجر و پناهجو در خاک یونان آواره‌تر از قبل شدند.
از جمله سیاست‌های اتحادیه اروپا در قبال مساله پناهجویان و یونان روانه کردن میلیون‌ها یورو کمک مالی و نیروهای نظامی و سلاح است تا یونان پناهجویان را در خود جای دهد و جلوی رسیدن آنها را به اروپای غربی و مرکزی بگیرد. اما سال‌ها است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا در راس آنها یونان و ترکیه به عنوان کشوری که بیشترین پناهجو را در خود جای داده است، نه تنها به توافقی جامع برای ساماندهی پناهجویان نرسیده‌اند؛ بلکه حتی شرایط سخت‌گیرانه‌تری را نسبت به قبل در مقابل آنها اتخاذ کرده‌اند.
نگرانی درباره آوارگان و پناهجویان افغانستانی که در صدد حفظ جان در حال فرار از کشور و طالبان هستند، روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند. آنها از یک‌سو با طالبان و نیروهای شبه‌نظامی دیگر و همچنین دولت‌های دخیل در سرنوشت خود مواجه هستند و از سوی دیگر قربانی سیاست‌ها و عدم تصمیم‌گیری منصفانه کشورهای اتحادیه اروپا و البته ترکیه شده‌اند.
طبق برآورد سازمان ملل متحد شمار افغانستانی‌هایی که کشور خود را پس از قدرت‌گیری طالبان ترک خواهند کرد تا پایان سال جاری میلادی می‌تواند به بیش از۵۰۰ هزار نفر برسد.
در این میان لازم به ذکر است که اگرچه اعضای طالبان پس از بازگشت به قدرت در افغانستان اعلام عفو عمومی کرده بودند و وعده کنار گذاشتن سیاست انتقام و خشونت می‌دادند؛ اما بنا به ده‌ها گزارش منتشر شده، خلاف وعده خود دست به خشونت گسترده علیه شهروندان این کشور زده‌اند. این خشونت‌ها خصوصا علیه هزاره‌‌ها یعنی شیعیان ساکن افغانستان صورت می‌گیرد. همچنین کنش‌گران حقوق بشری و روزنامه‌نگارانی که طی دو دهه آزادی، فعالیت داشته‌اند حالا در معرض خشونت هستند و به موج پناهجویان و آوارگان پیوسته‌اند.
در این میان، آن‌چه میان سیاسیون اروپایی به انضمام ترکیه می‌گذرد، نه در جهت رهایی افغانستانی‌ها، بلکه در اعمال محدودیت بیشتر علیه آنها است. دیوارکشی، استفاده از حصارهای سراسری، تخصیص دوربین‌های حرارتی و بمب‌های صوتی، افزودن بر نیروهای بین مرزی، ایجاد کمپ‌های بسته و اقداماتی این‌چنینی که با کمک‌های مالی دولت‌های اروپایی رو به افزایش است، در کنار شمار انسان‌های ناامید و خسته از جنگ و خشونت، انسانیت را قربانی کرده و می‌کند.
مطالب مرتبط:
افزایش مهاجران غیرقانونی از سمت ترکیه به اروپا؛ پیشنهاد تازه برای مقابله با قاچاق انسان
مرزنشین‌های ایران و ترکیه؛ همواره مظنون، همیشه محروم
مرزها را باز کنید؛ واکنش افغانستانی‌های مقیم ایران به اظهارات عباس عراقچی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر