آمریکا: اهدای پول به بارگاه امام رضا آزاد است، معامله با آستان قدس ممنوع

وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، بخش سوالات متداول مربوط به تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی را به روز کرده و به این پرسش پاسخ داده که آیا تحریم‌های آمریکا اتباع آمریکایی را از بازدید یا اهدای پول و صدقه به بارگاه امام هشتم شیعیان در مشهد منع می‌کند؟

***

وزارت خزانه‌داری آمریکا که یکی از مجریان تحریم‌های دولت آمریکا علیه جمهوری اسلامی است، به طور پیوسته به سوالات متداولی که درباره اجرای این تحریم‌ها چه در دوره «دونالد ترامپ»، چه در زمان «جو بایدن» وجود دارد، پاسخ می‌دهد. سوالات ظاهرا متعددی درباره اهدای پول و صدقه از سوی اتباع آمریکایی به حرم امام رضا در مشهد وجود داشته است که این وزارتخانه به آن پاسخ داده است.

منظور از اتباع آمریکایی شهروندان ایالات متحده، اعم از آمریکایی‌های ایرانی‌الاصلی است که برای دیدار با اقوام و بازدید از سرزمین مادری خود به ایران سفر می‌کنند. 

وزارت خزانه‌داری در پاسخ به این سوال گفته است که وزارت خارجه آمریکا درباره هرگونه سفر افراد آمریکایی به ایران به دلیل خطر آدم‌ربایی، دستگیری خودسرانه و بازداشت شهروندان آمریکایی هشدار صادر کرده و درجه خطر دیدار از ایران را در بالاترین حد یعنی پرهیز از سفر قرار داده است؛ اما در صورت پذیرش خطرات این سفر، در صورتی که فردی آمریکایی وارد ایران شود، مشمول معافیت مقررات معاملات و تحریم‌ها می‌شود ولی به این ترتیب سفر و هزینه‌های که در ایران می‌کند، به طور کلی ممنوع نیست.

بر اساس راهنمای منتشر شده از سوی وزارت خزانه‌داری، اتباع آمریکایی در صورت سفر به ایران از معافیت‌های تحریمی برخوردارند که از مصادیق آن زیارت اماکن مذهبی از جمله حرم امام رضا در مشهد و خرید کالا و خدمات برای استفاده شخصی در زمان سفر و اقامت در ایران است. 

علاوه بر این بر اساس دستورالعمل صادر شده از سوی وزارت خزانه‌داری، اهدای کمک‌هایی همچون غذا، پوشاک و دارو توسط شهروندان آمریکایی به حرم امام رضا که هدف آن کاهش درد و رنج انسان‌هاست، شامل معافیت از تحریم  می‌شود و ممنوع نیست.

اما با این حال انجام هرگونه معامله از سوی اتباع آمریکایی در ایران آزاد و قانونی نیست. شهروندان آمریکایی از مبادله مالی با هر شخصی که تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد یا نام آن در فهرست کسانی که دارایی ایشان مطابق مقررات آمریکا قابل انسداد است، ممنوع شده‌اند. بنابراین معامله افراد آمریکایی با آستان قدس رضوی و شرکت‌های تابعه آستان که در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران از تولید کیک و کلوچه تا بتن و ماشین‌سازی دست دارند، ممنوع و اتباع آمریکایی قویا از انجام آن منع شده‌اند.

دلیل این ممنوعیت، تحریم بودن نهادهای تحت کنترل و مالکیت آیت‌الله «علی خامنه‌ای» است که طی یک فرمان اجرایی در زمان ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» صادر شد. آستان قدس رضوی بزرگترین موقوفه جهان اسلام و شرکت‌های تابعه آن یک کارتل بزرگ اقتصادی است که  شرکت‌های آن عمدتا در منطقه خراسان مستقر هستند. آستان قدس رضوی زیر نظر مستقیم آیت‌الله خامنه‌ای است. تولیت یا مدیر آن را منصوب می‌کند، بر درآمدها، شرکت‌ها و  وجوه کلانی که از صدقه‌ها به دست می‌آید، نظارت دارد و امور مالی آستان قدس رضوی را هدایت می‌کند.

در بهار سال ۱۳۹۸ دونالد ترامپ در اقدامی بی‌سابقه در تاریخ روابط جمهوری اسلامی و ایالات متحده شخص رهبر و دفتر او را تحت تحریم‌هایی قرار داد که دامنه اجرای آن بسیار وسیع است. بر اساس این فرمان اجرایی آمریکا برای اولین بار شخص آیت‌الله «علی خامنه‌ای» و «بیت رهبری»، یعنی دفتری که علی خامنه‎ای از طریق آن جمهوری اسلامی را اداره می‎کند، تحت تحریم مالی قرار داد و قدرتمندترین فرد ایران را هدف گرفت.

وزارت خزانه ‎داری که اجرای تحریم‎‌های اقتصادی را کنترل می‌کند، پس از صدور فرمان ترامپ در اطلاعیه‌ای اعلام کرد، تحریم جدید اجازه می‎دهد افراد منسوب به آیت‌‎الله خامنه‌ای و نهادهای زیرمجموعه و تحت کنترل او هم به مرور به فهرست این تحریم اضافه شوند. چندی بعد «محمدجواد ظریف»، وزیر خارجه وقت، «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی و حتی «مجتبی خامنه‌ای» فرزند رهبر جمهوری اسلامی بر اساس همین دستور، وارد فهرست تحریم‌ها شدند.

حالا وزارت خزانه‌داری بر اساس فرمان اجرایی ترامپ می‌گوید، گرچه دادن صدقه و اهدای کمک‌های انسان‌دوستانه به بارگاه امام هشتم شیعیان برای اتباع آمریکایی که برخلاف هشدارها به ایران سفر می‌کنند، ممنوع نیست؛ اما معامله با تولیت آستان قدس و شرکت‌های تابعه، تحریم است. متخلفان از این مقررات تحت تعقیب قضایی قرار می‌گیرند و ممکن است به زندان و جریمه مالی محکوم شوند.

جمهوری اسلامی در مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده در بهار ۱۴۰۰ در وین به دنبال رفع تحریم از آیت‌الله خامنه‌ای و بیت رهبری بود، اما سرانجام دولت بایدن با این تقاضا موافقت نکرد و گفت‌وگو درباره این اختلاف به بعد موکول شد.

مطالب مرتبط:

دفترچه راهنمای تحریم های ایران در دولت ترامپ

راهنمای تحریم‌ها و رفع تحریم‌های جمهوری اسلامی در دوره بایدن

چرا خامنه‌ای «معظم» است و خمینی «معظم» نبود؟