بازار داغ جنس‌های تاناکورا

ونوس امیدوار، شهروندخبرنگار، تهران

انواع لباس، از بچه‌گانه گرفته تا زنانه و مردانه، از در و دیوار مغازه‌ها آویزان هستند و مشتریان در لابه‌لای آن‌ها، به دنبال جنس مرتب و تمیز، طوری که معلوم نباشد دست دوم است، می‌گردند.

این‌جا راسته خیابان «آذربایجان» تهران، یکی از مراکز فروش لباس و کفش دست دوم یا همان «تاناکورا» و «استوک» است. طی یکی دو سال گذشته، به دنبال تورم و فشار اقتصادی کمرشکن ناشی از تحریم‌ها، مشتریان این نوع اجناس بیشتر شده‌اند.

***

«شاهین»، یکی از فروشنده‌های بازار لباس دست دوم یا به قول خودشان، پوشاک «استوک» می‌گوید: «این‌ها کفش‌ها و لباس‌ها کاملا نو و محصول شرکت‌های تولیدی بزرگ اروپایی و امریکایی هستند که اغلب محصولات‌شان را در کشورهایی مثل چین، تایوان، بنگلادش و اندونزی تولید می‌کنند و معمولا بعد از سه بار حراج، آن‌چه را که باقی می‌ماند و دیگر خریداری ندارد، به خیریه‌ها یا به کشورهای کمتر توسعه‌ یافته و فقیر می‌بخشند. طی سال‌های اخیر، برخی تجار ایرانی این کفش‌ها و لباس‌ها را از خیریه‌ها یا توزیع کننده‌های کشورهای یاد شده با قیمت بسیار ارزان می‌خرند و آن‌ها را وارد کشور می‌کنند.»

به گفته شاهین، این کالاها ممکن است به دلیل این که با استانداردهای شرکت اصلی مثل «نایک» یا «پولو» هم‌خوانی نداشته یا یک ایراد کوچک در حین تولید برایشان ایجاد شده و مورد استقبال بازار قرار نگرفته‌، جزو کالاهای از رده خارج شده به شمار آمده‌اند. جالب است که همین کالاها برای بسیاری از خریداران ایرانی بسیار هم جذاب هستند زیرا حداقل دل‌شان خوش است که جنس اصلی می‌پوشند و تقلبی در کار نیست.

کفش و لباس‌های دست دوم هم که تکلیف‌شان معلوم است؛ از کشورهای اروپایی و امریکا جمع‌آوری و از طریق مرز ترکیه، کردستان عراق یا امارات وارد کشور می‌شوند و ابتدا به شهرهایی مثل مهاباد و ارومیه می‌رسند و از آن‌جا در کل کشور توزیع می‌شوند.

«نادیا» که به دنبال خرید کاپشن برای دخترش از این مغازه به آن مغازه می‌رود، می‌گوید: «می‌دانید قیمت یک کاپشن معمولی برای دختربچه چهار ساله در بازار محصولات نو ایرانی چند است؟ منظورم کاپشنی است که بشود آن را حداقل دو سال استفاده کرد و رنگ و ظاهرش حفظ شود. برای من که زن سرپرست خانوار با دو بچه هستم و باید خودم خرج‌شان را درآورم، واقعا مقدور نیست تنها برای خرید یک کاپشن معمولی، ۴۰۰، ۵۰۰ هزار تومان هزینه کنم. به همین دلیل آمده‌ام این‌جا تا لابه‌لای لباس‌ها، کاپشنی مناسب و تر و تمیز برای دخترم پیدا کنم. در واقع این‌جا با ۴۰۰ هزار تومان، هم یک کاپشن و هم یک جفت پوتین جنس خوب می‌خرم تا یکی دو زمستان را با آن‌ها سپری کند. راستش را بخواهید، همیشه از خرید کفش و لباس دست دوم اکراه داشتم و حتی به سمت آن هم نمی‌رفتم اما حالا با این قیمت‌های سرسام آور مجبورم.»

البته همیشه مشتریان در این مغازه‌ها صرفا به دنبال جنس ارزان نیستند، یک گروه بر این باورند که حداقل در این‌جا جنس اصل پیدا می‌کنی و کسی کلاه سرت نمی‌گذارد. گروهی دیگر نیز که شیفته پوشیدن لباس برند هستند و توان خرید مدل‌های روز و نو آن‌ها را ندارند، ترجیح می‌دهند از جنس دست دوم یا استوک خارجی استفاده کنند.

«مسعود» که از مشتریان دایمی این فروشگاه‌ها است، به کفش کتانی پای خود اشاره می‌کند و می‌گوید: «این‌ها  اسکیچرز اصل هستند که دو سال پیش همین‌جا به قیمت ۸۰۰ هزار تومان خریدم. در حالی که آن زمان قیمت نو این کتانی، حدود سه میلیون تومان بود. دو سال است برایم کار می‌کند و هیچ تغییری هم در شکل ظاهری آن ایجاد نشده است. حالا فرض کنید اگر جنس ایرانی یا کپی شده بود، یک سال نگذشته شکل و شمایلش به هم می‌ریخت و باید آن را دور می‌انداختم.»

او که به قول خودش آن‌قدرها هم مشکل مالی ندارد و حداقل توان خرید جنس نو ایرانی را دارد، اضافه می‌کند: «راستش هدفم از خرید جنس دست دوم یا استوک، توجه به جنس، کیفیت و اصل بودن آن است. من هم مثل هر ایرانی دیگری دوست داشتم جنس وطنی بپوشم اما وقتی می‌بینم کفش و لباس‌های ایرانی با مواد اولیه فوق‌العاده بی‌کیفیت چینی تولید می‌شوند یا کپی و تقلبی ناشیانه و بی‌قواره از مدل‌های خارجی هستند، به شعورم توهین می‌شود و ترجیح می‌دهم به انتخاب خودم، از این مغازه‌ها خرید کنم.»

«ناصر» یکی دیگر از مغازه‌دارانی است که لباس دست دوم می‌فرشد و خیلی معتقد به متفاوت بودن لباس‌هایش با بقیه لباس‌های دست دوم است. او من را به بخش پالتوهای زنانه می‌برد و می‌گوید: «این پالتو فوتر فرانسه است. قیمت نو آن به پول ما ۱۰میلیون تومان است اما شما می‌توانید دست دوم آن که خیلی هم تمیز و مرتب است را با یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بخرید.»

ناصر به ردیفی دیگر از پالتوها اشاره می‌کند و می‌‌گوید: «این پالتوها انگلیسی هستند و ظاهرا بیشتر هم استفاده شده‌اند، به همین دلیل قیمت آن‌ها حدود ۶۰۰هزار تومان است. اما جنس‌های من همه اصل اروپایی هستند و مثل بقیه، در چین، بنگلادش و تایوان تولید نشده‌اند و از رده خارج هم نیستند. من آن‌ها را از طریق کراچی پاکستان وارد می‌کنم. بد نیست بدانید برخی مزون‌داران خانگی از مشتریان پروپا قرص من هستند که جنس‌های درجه یک من را می‌خرند و با چند برابر قیمت به عنوان لباس نو به شماها می‌فروشند.»