تکنیک گروگان‌گیری در ورزش ایران؛ بدهی مالیاتی دارید، پاسپورت‌ شما توقیف است

رسانه‌های ایران از خروج ناگهانی «بوژیدار رادوشوویچ»، دروازه‌بان «پرسپولیس» خبر داده‌اند. 

بازیکن کروات پرسپولیس پس از آن‌ که طلب ۵۰ هزار یورویی خود را از مدیریت این باشگاه دریافت کرد، بدون هماهنگی و اطلاع قبلی، ایران را ترک کرد و به کرواسی برگشت.

خبرگزاری «فارس» اما نوشته است که یک روز پیش از آن‌ که بوژیدار رادوشوویچ ایران را ترک کند، مدیران باشگاه پرسپولیس خواهان دریافت پاسپورت او شده بودند.

گرفتن پاسپورت بازیکنان و مربیان خارجی در ورزش ایران تازگی ندارد. «کارلوس کی‌روش» سال ۱۳۹۴ با تشبیه رفتار مدیران فدراسیون فوتبال به گروگان‌گیری، مدعی شده بود به نقطه‌ای رسیده است که نه راه پس دارد و نه راه پیش.  

****

بیش از یک دهه است که مربیان یا بازیکنانی که با پاسپورت‌هایی غیر از پاسپورت جمهوری اسلامی وارد ایران شده‌اند، با چالش از دست دادن پاسپورت‌های خود مواجه می‌شوند.

نخستین بار، «کارلوس کی‌روش»، سرمربی پیشین تیم ملی فوتبال ایران در توصیف از دست دادن پاسپورت خود در ایران، از عبارت «گروگان‌گرفته شده» برای خود استفاده کرد.

فروردین سال ۱۳۹۴، پس از آن‌ که کارلوس کی‌روش همراه با تیم ملی به ایران بازگشت، پاسپورت او در فرودگاه بین‌المللی تهران گرفته شد. سرمربی وقت تیم ملی به رسانه‌ها گفته بود آن‌چه در فرودگاه اتفاق افتاده، لطمه روحی به آبروی داخلی و بین‌المللی‌ او زده و آبروی او را برده است.

پاسپورت کارلوس کی‌روش به دلیل آن‌ چه «بدهی‌های انباشته شده مالیاتی» خوانده شده بود، در فرودگاه گرفته شد. او گفته بود که حس می‌کند گروگان اداره مالیات و فدراسیون فوتبال است.

خبرگزاری فارس درآمد خالص کارلوس کی‌روش طی سال‌های ۱۳۹۰ تا آن زمان را بیش از ۵۰ میلیارد تومان (براساس نرخ همان سال‌های ارز در ایران) برآورد کرد. 

در گزارش فارس تاکید شده بود که پرداخت مالیات، بخشی از وظیفه شهروندی و قانونی کارلوس کی‌روش است.

در قرارداد کارلوس کی‌روش با فدراسیون فوتبال ایران قید شده بود که پرداخت مالیات این مربی، نه برعهده شخص او که جزیی از وظایف فدراسیون فوتبال است؛ بندی که هرگز در قرارداد مربیان یا بازیکنان در لیگ‌های اروپایی یا کشورهای حوزه خلیج فارس نمی‌گنجد. 

در ورزش، سال‌ها است که مالیات بسیاری از بازیکنان و مربیان خارجی و حتی داخلی را باشگاه‌ها یا فدراسیون‌های ورزشی تقبل می‌کنند.  

هرچند که بند «پرداخت مالیات» توسط باشگاه‌ها یا فدراسیون‌ها، بار اضافه‌ای را به ورزش دولتی ایران تحمیل می‌کند اما مدیران ورزشی از همین بند برای ممنوع‌الخروج کردن طرف قرارداد استفاده کرده‌اند. کارلوس کی‌روش تا زمان پرداخت نشدن مالیاتش، اجازه خروج از کشور را نداشت.

سرمربی پرتغالی نخستین مربی تاریخ ورزش ایران نبود که به دلیل مشکلات مالیاتی، به گروگان گرفته شد. «افشین قطبی» نخستین بار در دوران مدیریت «حبیب کاشانی» به فوتبال ایران آمد و سرمربی پرسپولیس شد.

حبیب کاشانی از نزدیک‌ترین مدیران به «محمود احمدی‌نژاد» بود که به مدیرعاملی باشگاه پرسپولیس رسید و در خاطراتش بارها اعتراف کرد پاسپورت امریکایی افشین قطبی را تا آخرین روز قراردادش با پرسپولیس، در گاوصندوق باشگاه پرسپولیس نگه داشته بود.  

«خولیو ولاسکو»، سرمربی آرژانتینی پیشین تیم ملی ایران نیز پاسپورتش تا آخرین روز قرارداد با فدراسیون والیبال ایران، در اختیار «محمدرضا داورزنی»، از دیگر مدیران سپاه در ورزش و رییس فدراسیون والیبال ایران قرار داشت.

مورد «کورتنی پیگرَم»، بازیکن امریکایی تیم بسکتبال شهرداری گرگان در سال ۱۳۹۵ از عجایب ورزش جهان بود. او در جریان یکی از مسابقات این تیم، در اعتراض به ضبط پاسپورتش، وسط جریان بازی تابلویی را در دست گرفت که روی آن به فارسی و انگلیسی نوشته بود: «می‌خواهم به خانه برگردم.»

در استقلال، «وینفرد شفر»، سرمربی آلمانی این تیم با چنین مشکلی مواجه شد. تیر ۱۳۹۴، شفر به رسانه‌های ایران گفت: «باید درک کنیم که وظیفه مدیران استقلال است که پاسپورت من را هرچه سریع‌تر پس بگیرند.» 

او تهدید کرده بود که اگر تا یک هفته پاسپورتش را در اختیار نداشته باشد، استقلال دچار مشکل بزرگی خواهد شد.

یک روز پیش از این تهدید، خبرگزاری «میزان» گزارش داده بود پاسپورت وینفرد شفر به محض ورود به ایران توسط ماموران در فرودگاه از وی گرفته شده است. میزان دلیل این توقیف پاسپورت را «بدهی مالیاتی» سرمربی آلمانی اعلام کرد.

دی‌ ۱۳۹۹، «هرویه میلیچ»، مدافع کروات تیم فوتبال استقلال شبانه ایران را ترک کرد. خبرگزاری فارس خروج مدافع کروات که از این باشگاه طلب‌کار بود را بی‌تجربگی مدیران این مجموعه دانست و مدعی شد که هرویه میلیچ موفق شده است با بهانه کار اداری در سفارت کرواسی، پاسپورت خود را از مدیران باشگاه استقلال پس بگیرد. 

این نشان می‌داد که پاسپورت این بازیکن هم بدون آن‌ که مشکل مالیاتی داشته باشد، در گرو مدیران بود.

بخشی از دلایل گرو گرفتن پاسپورت بازیکنان و مربیان خارجی را می‌توان از نگرانی کنونی مدیران پرسپولیس درک کرد؛ پرونده سنگین ۶۰۰ هزار دلاری علیه پرسپولیس در صورت شکایت رادوشویچ به فدراسیون جهانی فوتبال.

در حقیقت، ساختار مدیریتی فوتبال ایران بر مبنای زیر فشار قرار دادن مربیان و بازیکنان برای مصالحه نهایی گذاشته شده است. بازیکن و مربی را نگه می‌دارند تا بخشی از مطالبات خود را ببخشند.

خبرگزاری فارس در گزارشی مدعی شده است مدیران پرسپولیس به بهانه این که ویزای کاری دروازه‌بان کروات را تمدید کنند، از او خواسته بودند یک هفته دیگر پاسپورت او را نگه دارند. اما رادوشوویچ همان شب ایران را ترک کرد.