انتقام‌گیری طالب‌ها از نظامیان سابق با اتهام عضویت در لشکر فاطمیون

 دانیال دایان

مواجهه «طالبان» با اعضای سابق لشکر «فاطمیون» یا چگونگی برخورد آن‌ها با مساله شرکت شهروندان افغانستانی در لشکری نظامی تحت نظارت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، از زمان روی کار آمدن حکومت جدید در افغانستان، یکی از مباحث مبهم و سوال‌برانگیز بوده است. تاکنون مقامات طالبان از پاسخ‌گویی به سوالات «ایران‌وایر» در این خصوص سر باز زده‌اند. 

در این مدت، شماری از نظامیان سابق افغانستان بازداشت یا ناپدید شده‌اند. حالا تعدادی از بستگان آن‌ها به «ایران‌وایر» خبر داده‌اند که برخی از بازداشتی‌ها با اتهام «عضویت در لشکر فاطمیون»، در زندان به سر می‌برند؛ اتهاماتی که به باور بسیاری، دروغ است و تنها به ابزاری در اختیار طالبان برای اعمال آزار و خشونت بیشتر علیه شهروندان این کشور، به ویژه هزاره‌ها (شیعیان افغانستانی) تبدیل شده است. 

***

«کاظم جعفری» به مدت هشت سال در نهاد امنیت ملی استان «هرات» افغانستان برای شناسایی و بازداشت طالب‌ها فعالیت می‌کرد. او پس از سقوط حکومت، از کار بی‌کار شد اما به «عفو عمومی» طالبان اعتماد کرد بدون آن‌ که در باورش بگنجد بازداشتی دیگر در راه است. 

جعفری یکی از نظامیان سابق افغانستان است که با اتهام عضویت در «لشکر فاطمیون» دستگیر و زندانی شد و مورد شکنجه قرار گرفت. 

لشکر فاطمیون شاخه‌ای نظامی از نیرو «قدس» سپاه پاسداران است که در جنگ سوریه از شهروندان افغانستانی عضوگیری کرد تا از آن‌ها در آن جنگ، در جهت منافع جمهوری اسلامی و حکومت سوریه بهره‌مند شود. هنوز مشخص نیست تلفات فاطمیون چند نفر بوده است اما شماری از آن‌ها جان خود را از دست دادند، بسیاری زخمی و ناتوان شدند و صدها نفر با فرار از ادامه همکاری با جمهوری اسلامی، سرنوشتی نامعلوم دارند. 

«ایران‌وایر» پیش‌تر روایت‌های بسیاری از بازمانده‌های فاطمیون منتشر کرده است که گفته بودند فریب‌ وعده‌های جمهوری اسلامی را مبنی بر دریافت اقامت طولانی‌مدت برای خود و خانواده‌های‌شان، هم‌چنین دریافت دستمزد ماهیانه خورده‌اند. آن‌هایی هم که از روی باور و عقیده‌ به مذهب شیعه، قرار بود «مدافع حرم» باشند (یعنی نیروهای حفاظت از اماکن مقدس شیعیان در سوریه)، مورد سوءاستفاده قرار گرفتند و بسیاری از آن‌ها در خط مقدم به کار گرفته شدند. برخی از آن‌ها هم به کشورشان بازگشتند. 

«ایران‌وایر» در آبان ۱۴۰۰، با انتشار گزارشی اختصاصی خبر داد که جمهوری اسلامی فرماندهان ارشد فاطمیون را به سوریه فراخوانده است. 

به روایت کاظم جعفری بازگردیم. او برای «ایران‌وایر» بازداشت خود را چنین شرح داد: «شبانه به خانه من هجوم آوردند و سپس من را به حوزه ۱۲ پلیس شهرک جبرئیل منتقل کردند. آن‌‌ها گفتند اطلاعاتی در اختیار دارند که من عضو فاطمیون هستم و برای ایران جاسوسی می‌کنم. طالب‌ها برای اعتراف به چنین اتهامی، من را دو شبانه‌روز شلاق زدند. هرچه می‌گفتم که من عضو امنیت ملی بودم و بعد از سقوط حکومت فعالیتی ندارم، قبول نمی‌کردند.» 

جعفری به «ایران‌وایر» گفت که هرگز به ایران سفر نکرده بود اما طالبان اصرار می‌کردند که عضو فاطمیون بوده است: «می‌دانم که لشکر فاطمیون از میان هزاره‌ها شکل گرفته است اما من هیچ‌وقت عضو آن نبودم. طالبان به بهانه وجود فاطمیون، نظامیان سابق را بازداشت می‌کنند.» 

به گفته جعفری، او با پا در میانی علما و افراد بانفوذ هزاره مبنی بر عدم حضور در لشکر فاطمیون، از بند طالب‌ها رها شد و در نخستین فرصت، خود را به استان «نیمروز» در جنوب غرب افغانستان رساند. 

این استان هم‌مرز با ایران و سکوی حرکت و قرار گیری در مسیر قاچاق انسان است. او با پرداخت هشت میلیون تومان به قاچاق‌بر، خود را به پاکستان و بعد ایران رسانده بود. 

کاظم جعفری حالا در تهران به سر می‌برد و کارگری می‌کند. این نظامی سابق افغانستان به «ایران‌وایر» گفت تا وقتی طالب‌ها بر مسند قدرت در کشورش هستند، حاضر نیست به آن‌جا بازگردد. 

پس از سقوط حکومت سابق افغانستان بود که ملا «هیبت‌الله آخندزاده»، رهبر طالب‌ها اعلام عفو عمومی کرد و از نیروهایش خواست که به حملات انتقام‌جویانه اقدام نکنند. به تازگی نیز خبرگزاری دولتی «باختر» گزارش داده که رهبر طالبان در جریان سفر به استان «هلمند» در جنوب افغانستان، باری دیگر بر لزوم پایبندی بر عفو عمومی تاکید کرده است. 

وعده‌های طالبان از یک‌سو و نظرات مقامات و سخن‌گو‌هایشان از سوی دیگر با واقعیتی که در جامعه افغانستان جریان دارد، هم‌خوانی ندارد. آن‌چه بر مردمان سرزمین افغانستان می‌گذرد، اعمال محدودیت‌های بیشتر، بازداشت‌های گسترده‌تر و خشونتی است که ناظری بر آن وجود ندارد. 

«عصمت‌الله» نام مستعار برادر یکی از نظامیان سابق ارتش افغانستان است که توسط طالبان بازداشت شده است. او فرمان عفو عمومی طالبان را «عوام‌فریبی» می‌داند. 

به گفته این فرد، طالبان بیش از دو هفته است که برادرش را به اتهام عضویت در لشکر فاطمیون بازداشت کرده است. این خانواده هم از هزاره‌های منطقه «دشت‌ برچی» هستند. 

او به «ایران‌وایر» گفت با وجود مداخله بزرگان قوم هزاره، هم‌چنان برادرش در بند طالب‌ها است: «طالبان قوم هزاره را با اتهام عضویت در لشکر فاطمیون مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند. برادر من روزها است که نزد طالبان اسیر است. من از طالب‌ها می‌خواهم که چشم خود را بر روی حقیقت نبندند و هرچه زودتر برادرم را که عضو سابق نظامی حکومت پیشین افغانستان بوده است، آزاد کنند.» 

این در حالی است که بیشتر مقامات ارشد نظامی افغانستان پس از سقوط حکومت، این کشور را ترک کرده‌ و به کشورهای همسایه، از جمله ایران رفته‌اند. 

نه در حکومت سابق افغانستان و نه هنوز، مشخص نیست که چندین نفر از شهروندان این کشور به لشکر فاطمیون پیوسته‌اند. از سوی دیگر، آمار و هویت‌ تلفات این اقدام هم دست‌کم به شکل علنی مشخص نیست. فقط مانده‌اند خانواده‌هایی داغ‌دار و اعضای بازمانده این لشکر که در سکوت و نگرانی به سر می‌برند. آن‌ها حتی در حکومت پیشین هم امنیت نداشتند و به دلیل جنگیدن در جهت منافع کشوری دیگر، تحت تعقیب قرار داشتند. از سوی دیگر، افکار عمومی جامعه افغانستان هم به راحتی آن‌ها را نمی‌پذیرفت. 

هم‌چنان مشخص نیست که سرنوشت نظامیان سابق افغانستان چه می‌شود؛ همان‌طور که هیچ‌کس نمی‌داند چه بر سر اعضای سابق یا کنونی لشکر فاطمیون آمده است یا خواهد آمد. اما هرچه پیش‌تر می‌رویم، زندگی برای شهروندان افغانستان، به‌ویژه آن‌هایی که در حکومت پیشین پست و مقامی داشتند، سخت‌تر می‌شود. 

پیش‌تر، «ایران‌وایر» در مطلبی اختصاصی خبر داده بود که جمهوری اسلامی فرماندهان ارشد لشکر فاطمیون را به سوریه فراخوانده است.