ترور سعدی خالدی، فعال کُرد ایرانی در افغانستان

دانیال دایان، شهروندخبرنگار

«سعدی خالدی»، فعال سیاسی کُرد و یکی از منتقدان جمهوری اسلامی روز شنبه، دوم بهمن در استان «بغلان» افغانستان ترور شد. او را «کابل» پایتخت افغانستان دفن کردند. یکی از نزدیکان خالدی، در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» جمهوری اسلامی را عامل ترور وی دانست که بارها در تلاش برای قتل این فعال سیاسی بوده است. اما هنوز مقامات افغانستان و رسانه‌های این کشور در خصوص عامل این قتل خبری اعلام نکرده‌اند. 

***

«سعدی خالدی» بیشتر از دو دهه پیش بود که با همسر، فرزند و مادرش به افغانستان رفت و در آنجا ساکن شد. او در سال ۱۳۹۱ به دستور «حامد کرزی»، ریيس‌جمهور سابق افغانستان شهروندی این کشور را پس از ۱۳ سال زندگی در آن، به دست آورد. او پس از اخذ تابعیت افغانستان در دانشگاه دولتی «کابل» رشته حقوق و علوم سیاسی را فرا گرفت و در یکی از شرکت‌های واردکننده دارو فعالیت می‌کرد. 

برنامه برای قتل با ربودن خالدی از ۳۰ دی ماه آغاز شد. فردی سوار بر خودرو به در خانه خالدی آمد و او را ربود. یکی از نزدیکان خانواده خالدی به «ایران‌وایر» گفت که او را با شلیک سه گلوله بر بدنش کشته‌اند و جسدش هم در استان «بغلان» پیدا شد. منبع ایران‌وایر تصریح کرده است که آدم‌ربا، از آشنایان خانوادگی خالدی بوده که پس از ترور، ناپدید شده است. 

این در حالی است که طالبان به خانواده خالدی گفته‌اند علت مرگ او را «فوت بر اثر بیماری» یا «یک تصادف» گزارش دهند. پس از کشف پیکر خالدی، نیروهای طالب در اطراف منزل او یعنی منطقه «کلوله پشته» حضور پیدا کرده‌اند. هویت افرادی که برای تسلای خانواده به دیدار آن‌‌ها می‌روند، ثبت می‌شود. 

ایران‌وایر تلاش کرد تا ضمن تماس با «انعام‌الله سمنگانی»، «بلال کریمی» و «سعید خوستی» از سخن‌گویان طالبان در مورد چگونگی قتل این فعال سیاسی کرد،‌ موضع طالبان را بداند؛ اما آن‌ها حاضر به پاسخ‌گویی نشدند. 

پیش از این، سعدی خالدی در گفت‌وگو با «یورونیوز» خبر داده بود که ماموران نظامی ایران بارها به منزل‌اش در «قم» و «تهران» مراجعه کرده بودند و او به دلیل مخالفت با حکومت جمهوری اسلامی به زندان افتاده بود. او پس از اعدام تنی چند از نزدیکانش از طریق سیستان و بلوچستان، از ایران گریخت و به افغانستان رفته بود. 

به گفته نزدیکان «سعدی خالدی»، او از دو سوءقصد در افغانستان جان سالم به در برده بود و همواره احساس می‌کرد تحت هدف ترور قرار دارد.

«سعید» فرزند سعدی خالدی به «ایران‌وایر» گفت: «منِ فعال می‌دانم که حاجی [پدرم] توسط کی و چگونه شهید شده است؛ اما به خاطر در جریان بودن پرونده، نمی‌خواهم جزییات بیشتری بدهم.» 

«همایون زارعان»، پناهنده سیاسی ایران و فعال در امور پناهندگان، به «ایران‌وایر» گفت: «پناهندگان سیاسی ایران در افغانستان مقابل انواع تهدیدهای جانی و روانی، تنها و بی‌پناه هستند. دسترسی رژیم ایران به تک‌تک ما پناهندگان سیاسی در افغانستان و حذف ما، جای بحث ندارد. با ترور سعدی خالدی یک‌بار دیگر ثابت شد که همه ما زیر تهدید مستقیم مرگ و ترور قرار داریم.» 

او به ترور «رازق مندایی»، فعال سیاسی بلوچ تبعه پاکستان نیز اشاره دارد که همزمان با ترور «سعدی خالدی» اتفاق افتاد. 

لازم به ذکر است که دو سال پیش «مولوی محمدابراهیم صفی‌زاده» عالم برجسته تبعیدی اهل سنت ایران و یکی از دوستان «سعدی خالدی» در منطقه‌ «باغ‌مراد» شهر «هرات» افغانستان با شلیک گلوله ترور شد و ایران متهم به ترور این روحانی برجسته بود؛ اما پرونده‌ قضایی به جریان نیفتاد و عامل آن ترور همچنان نامشخص ماند. 

ترور «سعدی خالدی» در حالی اتفاق می‌افتد که درگیری‌های سیاسی برای تقسیم و شراکت قدرت در افغانستان چالش‌برانگیزتر از پیش شده است. هنوز معلوم نیست که عامل ربایش و قتل سعدی خالدی کیست؛ اما ناامنی همچنان در افغانستان جریان دارد و مرگ، سایه‌ پررنگی بر خاک این سرزمین گسترانیده است. باید منتظر ماند و دید که طالب‌ها در کشف حقیقت این ترور چه خواهند کرد.