دختران جوان هندبالیست ایران، برای نخستین بار به رقابت‌های جام جهانی هندبال جوانان صعود کردند.
رسانه‌های ایران از عباراتی مانند «شگفتی‌سازی» و «تاریخ‌سازی» برای نخستین صعود تیم ملی جوانان دختر ایران به رقابت‌های جهانی استفاده کرده‌اند.
آیا می‌توان از «نخستین صعود» دختران هندبالیست ایران در سال ۱۴۰۱ به عنوان یک دستاورد تاریخی یاد کرد یا می‌توان سال‌های سپری شده بدون کامیابی را نشانه‌ای از یک بازه طولانی به حاشیه راندن زنان ایران در ورزش قلمداد کرد؟
***
هندبال ایران چه سالی متولد و چرا متوقف شد؟
هندبال زنان ایران، نخستین بار سال ۱۳۵۴ خورشیدی به صورت رسمی آغاز به کار کرد. اما پیش‌تر، از سال ۱۳۴۹ رقابت‌هایی تحت عنوان مسابقات هندبال «دختران جوان» ایران در سطح آموزشگاه‌ها و مدارس، با حضور دختران نوجوان و جوان هندبالیست برگزار شده بود.
کرمانشاهان، تبریز، تهران، مشهد، همدان، تربت حیدریه، نیشابور، آبادان و کرمان اولین شهرهایی بودند که در این مسابقات دختران هندبالیست را به ورزش ایران معرفی کردند.
سال ۱۳۵۴ اما مسابقات شکلی حرفه‌ای و سازمان یافته به خود گرفت و در تمامی رده‌های سنی در سطح کشوری به صورت حرفه‌ای آغاز شد.
هندبال زنان ایران اما در پایان سال ۱۳۵۷ و پس از سه سال فعالیت حرفه‌ای، به کار خود پایان داد.
دقیقا در همان سالی که هندبال زنان ایران به دلیل انقلاب اسلامی و روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی به جای نظام پهلوی، مانند سایر رشته‌های ورزشی زنان در ایران به کار خود پایان داد، هندبال زنان در کره‌جنوبی زندگی‌اش را آغاز کرد؛ سال ۱۳۵۷ خورشیدی. کره جنوبی شش سال بعد یعنی تابستان سال ۱۳۶۳ به رقابت‌های المپیک تابستانی لوس‌آنجلس صعود کرد.
زنان هندبالیست کره جنوبی که سه سال پس از زنان هندبالیست ایران این رشته را آغاز کردند، به دو قهرمانی المپیک، یک نایب قهرمانی و سه مقام سوم این مسابقات رسیدند. هفت قهرمانی بازی‌های آسیایی و پانزده قهرمانی رقابت‌های آسیایی زنان در کارنامه‌شان ثبت شده است.
این سوال حالا شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد که آیا صعود تیم‌های زنان و دختران ایران به رقابت‌های جهانی بزرگسالان و جوانان، می‌تواند شگفتی و تاریخ‌سازی لقب بگیرد؟
هندبال زنان پس از چند سال دوباره متولد شد؟
هندبال زنان، سیزده سال پس از سکوت و سکون و وقفه در رقابت‌ها از سال ۱۳۷۰ با برگزاری یک دوره مسابقات «آماتور» در سطح کشوری دوباره متولد شد. تا سال ۱۳۷۵ مسابقات با حضور نامنظم تیم‌های منتخب استانی برگزار می‌شد و تیم‌ها پس از یک سال فعالیت، منحل می‌شدند.
سال ۱۳۷۷ برای نخستین بار، تیم‌های هندبال زنان در ایران شکل گرفتند. نام‌هایی مانند مقاومت کرمان، تربیت بدنی کرمانشاه، همای تهران، تربیت بدنی فارس، فولاد مبارکه اصفهان و دانشگاه آزاد، از همان سال آرام آرام در رشته هندبال زنان ایران، آغاز به کار کردند.
روزنامه همشهری، سال ۱۳۷۸ ورزش هندبال را «رشته‌ای نوپا» برای زنان در ایران نامید، در حالی که این رشته ورزشی از سال ۱۳۴۹ به صورت غیرحرفه‌ای و از سال ۱۳۵۷ به صورت حرفه‌ای برای زنان در ایران آغاز شده بود.
سال ۱۳۸۴ سرانجام لیگ حرفه‌ای زنان هندبال ایران راه‌اندازی شد؛ ۲۷ سال وقفه در برگزاری رقابت‌های حرفه‌ای هندبال زنان، پس از پیروزی انقلاب اسلامی.
مسابقات لیگ زنان هندبال ایران با حضور پنج تیم آغاز شد و حالا پس از گذشته ۱۶ سال تعداد تیم‌های حاضر در رقابت‌های لیگ برتر زنان به ۸ تیم رسیده است.
نکته قابل توجه این‌جاست که زنان هندبالیست ایران، فقط سه سال پس از آغاز رقابت‌های لیگ حرفه‌ای هندبال ایران، موفق شدند به رقابت‌های آسیایی صعود کنند. سال ۲۰۰۸ میلادی، نخستین حضور زنان هندبالیست ایران در این رقابت‌ها ثبت شد. در پنج بازی، دو پیروزی و یک تساوی به دست آوردند و با کارنامه‌ای قابل قبول به کار خود پایان دادند.
از آن پس تیم ملی زنان هندبال ایران در تمامی رقابت‌های هندبال ملت‌های آسیا حضور داشته و آخرین بار با قرار گرفتن در رده چهارم آسیا در سال ۲۰۲۱ به بهترین عنوان خود دست یافت. عنوانی که توام با صعود هندبالیست‌های ایران به مسابقات جهانی هم بود.
صعود به مسابقات جهانی، چشم دنیا را به روی استعدادهایی نظیر «فاطمه خلیلی» روشن کرد که با وجود شکست سنگین ایران مقابل حریفان قدرتمند، به عنوان بهترین بازیکن زمین انتخاب می‌شد.
در همین سال، البته خبر پناهنده شدن «شقایق باپیری» به کشور اسپانیا و اظهارات او در مورد تنگناهای زنان ایرانی در ورزش، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه معضلات جدی ورزشکاران زن در ایران کرد.
دختران ایران چند سال دیر جهانی شدند؟
شهر «آلماتی» قزاقستان در روزهای گذشته میزبان مسابقات جوانان هندبال آسیا در بخش دختران بود. قزاقستان، ایران، هند، تایلند و ازبکستان، پنج تیم حاضر در این مسابقات بودند که در نهایت تیم‌های هند، ایران و قزاقستان در رده اول تا سوم قرار گرفتند. تیم‌های هند و ایران جواز صعود به رقابت‌های جهانی اسلوونی را نیز به دست آوردند.
این نخستین صعود دختران جوان هندبالیست ایرانی به رقابت‌های جهانی محسوب می‌شود.
«افسانه دهقانی» در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، سال ۱۴۰۰ را سال «تاریخ‌سازی هندبال زنان ایران» نامیده و گفته است که اگر به این دختران امکانات هم داده شود، آن‌ها بیش از این شگفتی خلق خواهند کرد.
مدیران ورزش و مسئولان هندبال زنان ایران در حالی از رسیدن به رقابت‌های جهانی در سال ۱۴۰۰ به عنوان شگفتی و تاریخ‌سازی یاد می‌کنند که ایران پیش از انقلاب، پس از چین و هندوستان، نخستین کشوری بود که به صورت حرفه‌ای هندبال زنان را راه‌اندازی کرده بود. اگر وقفه‌های پس از انقلاب و ممنوعیت ورزش زنان طی بیش از یک دهه و سپس محرومیت‌ها و تبعیض‌های مالی وجود نداشت، شاید هندبالیست‌های زن ایران امروز برای مقام‌های جهانی مبارزه می‌کردند.
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر