حادثه‌ نشکاش تکرار شد/ پنج کودک عشایر ایلام زخمی‌شدند

استان وایر- پنج کودک از عشایر ایلام عصر یک شنبه دهم اسفندماه جاری بر اثر انفجار خمپاره باقی‌مانده از جنگ هشت ساله‌ ایران و عراق زخمی‌شدند.

به گزارش کردپا، پیش‌تر نیز در حادثه‌ای مشابه در روستای «نشکاش» از توابع شهرستان مریوان، یک مین کاشته‌شده در پادگان متروکه‌ سپاه موجب زخمی‌شدن ٧ کودک ٨ تا ١٠ ساله شد.
این سایت خبری براساس آمار ثبت شده در مرکز آمار خود نوشته است از آغاز سال ٩٢ تاکنون (٢٤ماه گذشته)، ١٠١ شهروند در استان‌های کُردستان، کرمانشاه، آذربایجان‌غربی و ایلام قربانی انفجار مین و مهمات جنگی شده‌اند که آمار ١٧ کودک زیر ١٥ سال در میان مصدومان و معلولان به چشم می‌خورند.

بر اساس همین گزارش، طی یک‌ماه اخیر ٥ شهروند در مناطق کُردنشین ایران به دلیل انفجار مین و مهمات جنگی به جامانده از جنگ جان خود را از دست داده‌اند.

شبکه آفتاب در مورد وضعیت کودکان آسیب دیده عصر یک شنبه نوشته است پای یکی از کودکان آسیب دیده و در اتاق عمل است و چهار کودک دیگر به شدت سوخته‌اند.

«یدالله پیکانی»، پدر «امیرحسن» و «امیرمحمد»، دو کودکی که در اثر این انفجار دچار سوختگی شدید شده‌اند، عصر یک  شنبه گلّه را برای چرا به مراتع برده بود که صدای انفجاری از حوالی سیاه‌چادرها شنید. چند دقیقه بعد تلفن همراه یدالله به صدا درآمد و برادرش از آن سوی خط خبر داد که یک شی در زیر خاک منفجر شده و بچه‌ها را مجروح کرده است.

یدالله بیماری قلبی دارد، نفس‌نفس می‌زند و کلمات مقطع و مضطرب از دهانش خارج می‌شوند: «بچه‌ها در بیمارستان‌های طالقانی و امامِ شهر ایلام بستری هستند. حال‌شان خوب نیست. قرار است مهدی به تهران یا اصفهان منتقل شود. من حالم خوب نیست و نمی‌توانم همراهشان بروم. برادرم به جای من می‌رود.»

می‌گوید انفجار نزدیک به سیاه‌چادرها اتفاق افتاده است؛‌ جایی که هر سال زمستان در آن چادر می‌زنند.
پای «هادی» آسیب دیده و امیرمحمد ۹ ساله، امیرحسین کلاس پنجم، پسرانِ یدالله پیکانی و «محمد و مهدی باباخانی» دچار سوختگی شده‌اند. یدالله می‌گوید: «من هنوز نمی‌دانم چه شده، بچه‌ها این شی‌ را چه طور دیده‌اند و آیا آن را دست‌کاری کرده‌اند یا نه.»

پیش از این نیز در ۲۴ آذر ۹۳ انفجار یک چاشنی در روستای «گاگل» از توابع مریوان باعث شد چشم‌ چپ «کوسار شادمهر»، کودک ۱۱ ساله به شدت آسیب ببیند. در آبان ماه سال جاری نیز کودکی در روستای «ارقنه» هشترود بر اثر بازی با شی مشکوک و کوبیدن آن به سنگ، کشته و هم‌بازی او دچار مصدومیت شدید شد.

در حادثه‌ نشکاش، «گشین» پایش را از دست داد. سه بار پا را عمل کردند و هر بار از قسمت بالاتر قطع شد تا یک ماه و نیم پیش که برای درمان به تهران آمد و حالا منتظر است زخم پا خوب شود تا امکان قالب‌گیری و پروتز داشته باشد.

به نوشته شبکه آفتاب، او روزها پشت پنجره می‌نشیند و با کبک‌هایی که در حیاط می‌چرخند حرف می‌زند. چشم و صورت «سینا» و «آلا» هم آسیب دیده و تن «خبات»، «متین»، «بهنوش» و «زانا» پر از ترکش‌ شده است. زانا مجبور است صبح زود از خواب بیدار شود تا به مدرسه‌اش در روستایی کیلومترها دور از خانه‌اش برود.

پس از انفجار آذر ۹۳ در روستای گاگل، چشم کوسار هنوز دردمند است. یک بند انگشت دستان این پسر هم قطع شد. کوسار این روزها بیش‌تر در اتاقی تاریک می‌نشیند و نمی‌تواند به صفحه‌ سفید کتاب و دفتر مدرسه نگاه کند.

پژوهش شش کارشناس و متخصص جامعه‌شناسی و پزشکی (زهره گنج‌پرور، بتول موسوی، محمدرضا سروش، حمید شکوهی، شهریار خاطری و علی منتظری) نشان می‌دهد میانگین کیفیتِ زندگیِ قربانیان مین و مهمات عمل‌نکرده به‌طور معنا داری در همه‌ حیطه‌ها از میانگین کیفیت زندگیِ جامعه‌ ۱۴ تا ۱۹ سال ایرانی پایین‌تر است.

برپایه همین پژوهش، استان کردستان در میان دیگر استان‌های آلوده، بیش ترین آمار نوجوانان قربانی مین را دارد. یک‌سوم از کودکان آسیب دیده‌ مورد مطالعه ترک تحصیل کرده بودند. شایع‌ترین ناتوانیِ‌ کودکان مورد بررسی، قطع اندام، وجود درد و نابینایی بوده و نوجوانان مبتلا به چند ناتوانیِ هم‌زمان، کیفیت زندگی پایین‌تری دارند.

سه ماه بعد از حادثه‌ای که برای کوسار اتفاق افتاد، جلسه‌ کمیسیون ماده 2 که مربوط به تعیین جانبازی مصدومان مین و مواد منفجره جنگی است هنوز تشکیل نشده و او تاکنون درصد جانبازی نگرفته و مورد حمایت نیست.

کودکان نشکاشی هم در چند ماه گذشته بارها به تهران آمدند تا پی  گیر نتیجه‌ کمیسیون و تعیین درصد جانبازی و درمان خود باشند. در حالی که پژوهشی که روی کودکان مصدوم انجام شده، نشان می‌دهد قربانیانی که درصد جانبازی بالاتری از بنیاد شهید و امور جانبازان دریافت کرده بودند، کیفیت زندگی و سلامت روانی بالاتری داشتند.

افزایش کودکان قربانی در ۲۰۱۳

بنابر گزارش شبکه آفتاب، از ابتدای بهمن ماه سال جاری تا امروز (۴۰ روز گذشته) ۱۴ غیرنظامی در انفجار مین و مهمات جنگی کشته و زخمی شده‌اند؛ یعنی میانگین هر سه روز یک کشته یا مجروح. این آمار بدون شمارش نیروهای پاک ساز مین است که هرهفته حین انجام عملیات دچار حادثه می‌شوند.

پنج استان مرزی کردستان، خوزستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه و ایلام از زمان پایان جنگ ایران و عراق تا کنون با معضل وجود مین‌ و مهمات جنگی روبه‌رو بوده‌اند. بسیاری از مناطق آلوده پاک شده اما هنوز هم در مناطق پاک سازی‌شده و دیگر مناطق آلوده انفجارهایی رخ می‌دهد و مردان و زنان و کودکان کشته و مجروح می‌شوند.

به نوشته شبکه آفتاب، آذر ۹۳ وب‌سایت المانیتور گزارش داد که در سال ۲۰۱۳ کل تلفات ناشی از مین در ایران، ۱۰۷ نفر بوده که از این تعداد ۳۶ نفر کشته و ۷۱ نفر زخمی شده‌اند.

در این گزارش، مردان ۷۰ درصد تلفات ناشی از انفجار مین در سال ۲۰۱۳ را تشکیل داده و ۵ زن و ۱۹ کودک نیز در این آمار ثبت شده‌اند. ۴۱ درصد از ۴۶ شهروند غیرنظامی که سن آن ها شناخته شده هم کودک بوده‌اند. بنابراین آمار، کودکان قربانی مین در سال ۲۰۱۳ در مقایسه با تعداد هفت کودک در سال ۲۰۱۲، افزایش قابل توجهی داشته است.

آموزش ناکافی و پیمان‌نامه‌ اتاوا

«نرگس جودکی» گزارش‌گر شبکه آفتاب نوشته است حادثه‌‌ای که برای پنج دانش‌آموز ایلامی اتفاق افتاد، چهار روز پس از آن بود که معاون فرهنگی و پیش گیری اداره کل بهزیستی ایلام اعلام کرد در سال جاری ۵۷هزار نفر در این استان آموزش‌های پیش گیری از معلولیت ناشی از انفجار مین را فراگرفته‌اند. در جریان حادثه‌ای هم که در مریوان برای کوسار ۱۱ ساله رخ داد، پدر این کودک می گفت چندین اکیپ آموزشی در این روستا به کودکان آموزش داده‌اند اما باز هم کوسار و شش کودک هم‌بازی‌ او چاشنی عمل‌نشده را به خانه آوردند که منفجر شد. یک سال پیش نیز در روستای «شریف‌آباد» ارومیه «لیلا و غزال فیروزی» نارنجکی را به خانه بردند که جانشان را گرفت.
«عثمان مزین»، وکیل دادگستری معتقد است این اتفاقات نشان می‌دهد پاک سازی این مناطق هنوز کامل انجام نشده و آموزش‌ها نیز کافی و مؤثر نبوده اند.

او بر ضرورت پیوستن ایران به «پیمان‌نامه اتاوا» (کنوانسیون ممنوعیت استفاده، ذخیره‌سازی، تولید و انتقال مین‌های ضد نفر و نابودی آن ها) و بهره‌مند شدن از اعتبارات بین‌المللی برای تسریع در پاک سازی مناطق آلوده تاکید می‌کند. ایران این کنوانسیون را پذیرفته اما هنوز به آن نپیوسته است.