چگونه فیسبوک خبرنگاری را تغییر می‌‌دهد؟

منبع: نیویورک تایمز

راوی سمیه

آدم‌های زیادی این مقاله را خواهند خواند تنها  به این دلیل که «گرِگ مارا» (Greg Marra)، مهندس ۲۶ ساله فیس‌بوک محاسبه کرده که این از آن دست مقاله‌هایی‌ است که خواننده‌ های زیادی خواهد داشت.

تیم مارا کدی را برای «نیوز فیدِ» (News Feed) فیس‌بوک طراحی‌ می‌‌ کند. نیوز فید مجموعه‌ای از آپدیت ها، عکس ها، ویدیوها و ماجراهایی است که کاربران فیس‌بوک می‌‌توانند آن‌ها را ببینند و مارا خود دارد به سرعت به یکی‌ از با نفوذ‌ترین چهره‌ها در خبرنگاری و ژورنالسیم تبدیل می‌‌شود.

فیس‌بوک نزدیک به 1/3میلیارد نفر عضو دارد که دست کم ماهی‌ یک بار وارد شبکه می‌‌شوند. بنابر تحقیق شرکت «سیمپل ریچ» (SimpleReach)، حدود ۲۰ درصد از ترافیک فیس‌بوک به وب‌سایت‌های خبری اختصاص دارد. براساس همین تحقیق، این درصد در مورد موبایل‌ها بیش‌تر هم می‌‌شود و با شتاب نیز رو به افزایش است.

رسانه‌های اجتماعی به سرعت دارند همان کاری را با خبر و خبرنگاری می‌‌کنند که شرکت «آمازون» با نشر و توزیع کتاب کرد؛ غول بزرگی‌ که اطلاعات و منابع مختلف را به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان می‌‌رساند و به آن‌ها قدرت عظیمی‌ می‌‌بخشد.

بنابر تحقیق «مرکز تحقیقاتی‌ پیو» (Pew Research Center)، در امریکا حدود ۳۰ درصد از بزرگ‌سالان اخبار را از طریق فیس‌بوک دنبال می‌‌کنند. خلاصه این که ستاره بخت و اقبال یک وب‌سایت خبری بسته به این که در نیوز فیدِ فیس‌بوک چه گونه رفتار کند، می‌‌تواند ظهور و یا افول داشته باشد.

هرچند شبکه‌ ها و سرویس‌ های دیگری مانند «توییتر» و «اخبار گوگل» (Google News) هم می‌‌توانند تأثیر زیادی بگذارند، فیس‌بوک در مسیر ایجاد تغییری بنیادین در شیوه استفاده مردم از خبر و خبرنگاری پیشتاز است. بیش‌تر کسانی‌ که به دنبال اخبار دنیا هستند، نه به سراغ نسخه‌ های چاپیِ روزنامه ها و مجله‌ها می‌‌روند و نه حتی از طریق وب‌سایت‌ های آن‌ ها در اینترنت سراغشان را می‌‌گیرند بلکه فقط از راه رسانه‌های اجتماعی و موتور‌های جست‌وجوگر از اوضاع دنیا با خبر می‌‌شوند.

جالب این که تمام این‌ها تنها از طریق یک الگوریتم کار می‌‌کنند؛ یعنی‌ از راه یک فرمول ریاضی که پیش‌بینی‌ می‌‌کند کاربران احتمالاً مایل هستند چه چیزهایی را بخوانند.

دنیا شده دنیای تکه‌های کوچک که از سد رمز و کد عبور می‌‌کنند و به مقصد می‌‌رسند. «کری هیک» (Cory Haik)، ویراستار ارشد خبرهای دیجیتالی در «واشنگتن پست» معتقد است این ادعا خود را در خبرنگاری هم نشان داده است. درست همان طور که صنعت موسیقی‌ از فروش آلبوم‌ها به فروش تک آهنگ‌هایی‌ تغییر جهت داده که می‌‌توان به آنی‌ به صورت اینترنتی آن ها را خریداری کرد، ناشران هم بیش از پیش به مخاطبان و خوانندگان خود از طریق نوشته‌ها و مطالب فردی و جداجدا دسترستی پیدا می‌‌کنند تا از راه نسخه‌های چاپی روزنامه‌ها و مجله ها که به صورت یک کلِ به هم پیوسته عرضه می شود.

به اعتقاد «ادوارد کیم» (Edward Kim)، یکی‌ از بنیان‌گذاران شرکت «سیمپل ریچ»، وب‌سایت یک ناشر به زودی بیش از هر چیز دیگری برای تبلیغ محصولاتش اهمیت پیدا خواهد کرد.

این تغییر بنیادین پرسش‌هایی‌ را هم در مورد توانایی‌ کامپیوتر‌ها برای گزینش و تدوین اخبار پیش کشانده است؛ یعنی‌ در مورد همان نقشی‌ که پیش از این بر عهده ویراستاران بود. در همین حال، نتایج کلی‌ تری هم در این خصوص که مردم چه گونه اطلاعات را مصرف می‌‌کنند و چه گونه جهان را می‌‌بینند در بر دارد.

مارا در مصاحبه ای در مقر عریض و طویل فیس‌بوک که ماشین‌های غول پیکری کارکنان را در بین ساختمان‌های مختلف آن جا به جا می‌‌کنند، می‌‌گوید تا به حال در مورد نفوذ و تأثیر خود در کار خبرنگاری آن قدر‌ها فکر نکرده است: «سعی‌ می‌‌کنیم که خود را در درجه اول ویراستار محسوب نکنیم. نمی‌‌خواهیم در مورد محتوای مطالب نیوز فیدِ شما در فیس‌بوک با نگاه ویراستاری قضاوت کنیم. شما خودتان دوستانتان را انتخاب کرده اید، خودتان عضو صفحاتی که دوست داشته اید، شده اید و بنابراین، در مورد اموری که برایتان مهم است و دغدغه اش را دارید، بهترین تصمیم گیرنده هستید.»

مارا می‌‌گوید: «فکر کلی‌ ما در مورد نیوز فید این است که از بین تمام چیز‌هایی‌ که کاربر ما در فیس‌بوک به آن علاقه مند است، قاعدتاً باید به خواندنِ این چیز‌ها هم علاقه مند باشد.»  

تقریباً هفته‌ای یک بار او و تیم ۱۶ نفره اش کد پیچیده کامپیوتری را تنظیم می‌‌کنند که تصمیم می‌‌گیرد  وقتی‌ فلان کاربر وارد فیس‌بوک می‌‌شود، به او چه چیزهایی را پیشنهاد کند. به گفته مارا، عمکرد این کد وابسته است به هزاران هزار ماتریس، از جمله وسیله و دستگاهی که کاربر از آن وارد فیس‌بوک شده، فلان داستان چند تا «کامنت» یا «لایک» گرفته و خوانندگان چه قدر وقت صرف فلان مقاله کرده اند.

هدف اصلی‌ این است که تشخیص داده شود کاربران از همه بیش‌تر به چه چیز‌هایی‌ علاقه دارند. البته نتایج در هر جایی‌ از دنیا فرق می‌‌کنند؛ مثلاً آن گونه که مارا می گوید، در هند کاربران بیش‌تر به طالع بینی‌، بالیوود، کریکت و الهیات علاقه نشان می‌‌دهند.

اگر الگوریتم فیس‌بوک به ناشری یا وب‌سایتی روی خوش نشان دهد، میزان رجوع به صفحه های مربوطه می‌‌تواند سر به فلک بکشد. اگر مارا و تیمش به این نتیجه برسند که کاربران از چیزی خوششان نمی‌‌آید (مثل تبلیغاتی که مخاطبان را گول می‌‌زند تا کلیک کنند و تمام اطلاعات را بقاپند)، به این معنی است که کلک این جور چیز‌ها کنده است!

وقتی‌ در دسامبر ۲۰۱۳، فیس‌بوک در الگوریتم خود تغییراتی داد تا بر مطالب خوش کیفیت تر تأکید کند، بازار بعضی‌ از این سایت‌های بی‌ ارزش که در فیس‌بوک رونق گرفته بودند حسابی‌ کساد شد.

مسوولان اجراییِ فیس‌بوک روابط خود را با ناشران، روابطی دو جانبه می‌‌دانند و معتقدند که برای هر دو طرف منفعت دارد؛ به این معنا که وقتی‌ ناشران محتوی مطالب خود را در فیس‌بوک بهبود می‌‌بخشند، کاربران فیس‌بوک هم با مطالب بهتر و عمیق تری رو به رو می‌‌شوند و به این ترتیب، رجوع به وب‌سایت‌ها و صفحه های ناشران بیش‌تر می‌‌شود. ناشران مختلفی از جمله «نیویورک تایمز» با مقامات فیس‌بوک ملاقات کرده اند تا دربارهٔ چه‌گونگی‌ افزایش رجوع کاربران صحبت کنند.

وقتی‌ ترافیک این صفحه ها بیش‌تر شود، ناشر می‌‌تواند میزان تبلیغات خود را بالاتر ببرند و یا بعضی‌ از خوانندگان جدید خود را در صف آبونه‌ها جای دهند.

به گفته «شان مانسن» (Sean Munson)، استادیار دانشگاه واشنگتن و متخصص ارتباط میان تکنولوژی و رفتار، شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک، توییتر و لینکدین می‌‌خواهند که کاربران‌ وقت بیش‌تری را با خدمات آن‌ها سپری کنند (این مفهوم به «درگیری» (engagement) مشهور شده است).

مقامات فیس‌بوک می‌‌گویند که هرچه کاربران وقت بیش‌تری را در این وب‌سایت سپری کنند، احتمال این که تبادل غنی تری از نظرات و عقاید مختلف در فضای اینترنت انجام شود بالاتر می‌‌رود. البته بعضی‌‌ها هم از این واهمه دارند که شاید کاربران فقط حرف‌ها و نظرات خود را بازتاب دهند و بر عقاید مخالف سرپوش بگذارند. این دقیقا همان لحظه‌ای است که به نظر مانسن، «پای نظریه‌های توطئه به میان می‌‌آید».

«بن اسمیت» (Ben Smith)، سرویراستار «بازفید» (Buzzfeed)، وب‌سایتی برای اخبار و سرگرمی، می‌‌گوید در عصری که همه چیز به قطعات کوچک تر تبدیل شده، همیشه یک اصل ساده را برای نوشتن و گزارش دادن رعایت کنید: «از پر کننده بپرهیزید.»

به گفته او، سازمان‌ها و نهاد‌های خبری که هنوز نسخه های چاپی منتشر می‌‌کنند، فضاهای خالی‌ زیادی دارند؛ چه حفره‌هایی‌ فیزیکی‌ بر کاغذ باشند و چه حفره‌هایی‌ مجازی در صفحه اینترنتی. این فضاهای خالی‌ به انتشار مطالبی منجر می‌‌شوند که لزوماً نه آن قدرها جالب هستند و نه به موقع، ولی‌ به هر حال فضا را پر می‌‌کنند.

کیم از شرکت سیمپل ریچ می‌‌گوید:«همیشه به شرکت‌های رسانه‌ایِ مطرح و جا افتاده گوشزد می‌‌کنم که راه افتادن دنبال چیز‌هایی‌ که عامه پسند است، خطر دارد؛ شبیه همه می‌‌شوید و هویت خود را از دست می‌‌دهید.»

به اعتقاد کیم، ناشران قدیمی‌ تری که بر خلاف بازفید، «بومیِ جهان دیجیتال» نیستند، باید این سؤال را از خود بپرسند:«آیا این مطلب را تنها به دلیل نحوه مصرف آن تولید می‌‌کنید؟»

خانم «هیک»، ویراستار ارشد بخش دیجیتالی واشنگتن پست، سرپرستی تیمی را بر عهده دارد که هدفش ارایه ژورنالیسمی متفاوت به مخاطبان گوناگون خود است و مبنای این کار را اطلاعاتی قرار داده است که نشان می‌‌دهد چه گونه خوانندگان واشنگتن پست به فلان مقاله دسترسی‌ پیدا کرده اند و چه دستگاه یا وسیله‌ای را برای خواندن آن استفاده می‌‌کنند.

هیک می گوید:«مسأله ما این است که نوع جدیدی از قصه گویی را پیدا کنیم نه این که فقط به دنبال ارایه درجه یکِ اخبار و مطالب باشیم.»

مثلاً آدم‌هایی‌ که واشنگتن پست را صبح‌ها با موبایل می‌‌خوانند، احتمالاً به دنبال تجربه متفاوتی از خواندن هستند تا کسانی‌ که شب در خانه با اینترنت خانگی، مشغول خواندن مطالب این وب‌سایت می شوند.

به گفته هیک، واشنگتن پست برای این گونه ملاحظه ها وقت و انرژی صرف می‌‌کند:«در نهایت مسأله اصلی،‌ حفظ و بهبود حرفه و تجارت‌ و یا به عبارتی، افزایش مخاطبان‌مان است.»

هیک می‌‌گوید بیش از نیمی از مخاطبان واشنگتن پست که مطالب را با موبایل دنبال می‌‌کنند، اصطلاحاً متعلق به «نسل وای» (millennials) هستند که اخبار را دیجیتالی و بیش‌تر از طریق وب‌سایت‌های رسانه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک پی می گیرند.

با این حال، بعضی‌ از وب‌سایت‌ها رهیافت متفاوتی را در پیش گرفته اند؛ مثلًا وب‌سایت «براوزر» (Browser) را در نظر بگیرید که توسط «رابرت کاترل» (Robert Cottrell)، خبرنگار سابق «فایننشیال تایمز» و «اکونومیست» اداره می‌‌شود. کاترل روزانه نزدیک به هزار مقاله را از نظر می‌‌گذراند و سپس برای حدود 7هزار مشتریِ آبونه‌ای خود که هر کدام سالی‌ ۲۰ دلار به این وب‌سایت می‌‌پردازند، از بین آن همه مقاله، ۵ تا ۶ مطلبی را که از نظرش واقعاً جالب هستند، منتشر می‌‌کند. گزینش اخیر او شامل مطلبی در مورد شرح حال یک کارگر امریکایی در اوایل قرن بیستم و نیز تحقیقی در مورد فیلسوفان بزرگ شرق بود.

به گفته کاترل، هوش مصنوعی احتمالاً می‌‌تواند به تدریج از نوشته‌ای عمیقاً تحت تأثیر قرار بگیرد و آن را «هم‌خوان» کند. ولی‌ فعلاً کامپیوتر‌ها تنها به اطلاعاتی متکی‌ هستند که «آن‌لاین» جمع آوری شده اند:«و این در مقایسه با [ذهنیت و علایقِ] یک انسان، مجموعه آماری بسیار بسیار فقیری است.»

مارا، مهندس کامپیوتر نیز تصدیق می‌‌کند که حالت آرمانی‌ این است که به ازای حرف فرد، یک ویراستار انسان گذاشته شود:«ولی‌ این پیشنهادی واقع بینانه نیست. بنابراین، فکر می‌‌کنم همیشه سیستم‌های چندگانه‌ای مثل نیوز فید را خواهیم داشت که به شما کمک می‌‌کنند تا چیز‌هایی‌ را که برایتان مهم است، پیدا کنید... انگار [نیوز فید] یک روزنامه شخصی‌ است.» 

منبع: نیویورک تایمز