هشدار سپاه درباره کنترل شبکه‌های اجتماعی چه اندازه جدی است؟

به تازگی یک عضو سپاه پاسداران ایران در تلویزیون دولتی این کشور مدعی شده که است که این نهاد به تمامی شبکه‌های اجتماعی اشراف دارد.

«مصطفی علیزاده» که به عنوان «کارشناس فضای مجازی» سپاه پاسداران در یک برنامه از شبکه یک تلویزیون جمهوری اسلامی سخن می‌گفت، مدعی شد: «ما به لحاظ اشراف اطلاعاتی، همه شبکه‌های اجتماعی را تحت اشراف داریم و کسانی که فکر می‌کنند این فضا برای آنان امن است، از فعالیت‌های خود دست بردارند.»

سخنان این عضو سپاه پاسداران در شرایطی مطرح می‌شود که به تازگی ۱۲ فعال فیس‌بوکی در ایران به اتهام «ترویج فساد» بازداشت و ۲۵ نفر دیگر نیز با اتهامی مشابه به وزارت اطلاعات احضار شده‌اند.

سپاه پاسداران اعلام کرده که این افراد مدیریت ۳۵۰ صفحه فیس بوکی را بر عهده داشته‌اند؛ صفحاتی که به گفته سپاه، در سه حوزه «مستهجن و غیراخلاقی»، «شکل‌دهی ابتذال به وسیله مدلینگ» و «قبح‌شکنی مقدسات دینی» فعالیت می‌کردند.

اما ادعای سپاه مبنی بر کنترل رفتار اینترنتی کاربران در شبکه‌های اجتماعی چه قدر صحت دارد؟

به طور کلی، امکان امنیت صد درصدی نه تنها در شبکه‌های اجتماعی بلکه در کل اینترنت نیز وجود ندارد. همان گونه که یک خانه بسیار محکم هم ممکن است با زلزله تخریب شود و یا بر اثر سهل‌انگاری فرد یا افرادی به آتش کشیده‌ شود، یک حساب کاربری و یک سایت اینترنتی نیز ممکن است بر اثر سهل‌انگاری صاحب حساب و یا تلاش هکرها و دولت‌های سرکوب گر هک شود.

اما آن چه که این کارشناس سپاه درباره اشراف کامل این نهاد بر شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده، یک ادعای بی‌اساس و یک بزرگ‌نمایی به شمار می‌رود.

از نظر فنی، تنها کسی که به تمامی یک شبکه اجتماعی اشراف کامل دارد، صاحب آن شبکه است و ادعای نفوذ یک هکر به کل سرور یک شبکه اجتماعی بدون اطلاع صاحبان آن شبکه، یک ادعای واهی به شمار می‌رود.

اگرچه این هشدار سپاه را نمی‌توان به طور کامل یک هشدار «بی‌خطر» و «واهی» قلمداد کرد زیرا همان  گونه که پیش‌تر گفته شد، در صورت سهل‌انگاری صاحب یک حساب کاربری و یا یک تارنمای اینترنتی، امکان دزدیدن اطلاعات ورود به حساب کاربری وجود دارد؛ برای نمونه، اگر فرض کنیم که سپاه پاسداران با هدف جاسوسی از یک فرد مشخص، او را ترغیب به نصب کردن بدافزاری در تلفن هوشمندش کند- مثلا با ارسال یک بدافزار جاسوسی از طریق ایمیلی دروغین و یا با گرفتن گوشی تلفن فرد یاد شده به مدت چند دقیقه، دور از چشمان او و نصب بدافزار جاسوسی- می‌توان گفت که سپاه موفق به دزدیدن اطلاعات شخصی یک حساب کاربری شده و بدین‌ترتیب، بر همه‌ فعالیت‌های یک فرد «اشراف اطلاعاتی» خواهد داشت.

چه باید کرد؟

ماهیت ابزارهای ارتباطی اینترنت، از جمله شبکه‌های اجتماعی، همگانی بودن آن ها است. بنابراین، بیش‌تر کاربرانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، باید نسبت به این موضوع آگاه باشند که تمامی اطلاعاتی که آن ها از طریق اینترنت و این شبکه‌ها رد و بدل می‌کنند، در جای دیگری ذخیره می‌شوند.

البته منظور از«جای دیگر» به طور پیش‌فرض، شرکت‌ سازنده آن خدمات است؛ یعنی با فرض بر این که رایانه شما به هیچ ویروسی آلوده نباشد، همه‌ مسایل امنیتی در آن رعایت شده باشد، برای نصب به اینترنت از سرویس‌های وای‌فای مشکوک استفاده نکرده باشد و... در این صورت، تنها و تنها صاحبان فیس‌بوک، توییتر، گوگل‌پلاس و... هستند که به فعالیت‌ شما در این شبکه‌ها اشراف کامل اطلاعاتی دارند.

امنیت در فیس‌بوک
دولت‌های سرکوب‌گر همواره تلاش می‌کنند تا با روش‌های مختلف به حساب کاربری فعالان فیس‌بوکی نفوذ پیدا کنند. برای بیش‌تر کردن امنیت خود در فیس‌بوک، توصیه‌های زیر را رعایت کنید:

دوستان ناشناس

اولین نکته‌ای که باید در مورد امنیت فیس‌بوک بدانید آن است که با هر کسی نباید دوست شوید! این نکته بسیار مهم است زیرا شما با دوست شدن با دیگران این امکان را به آنها می‌دهید که به زندگی آنلاین شما سرک بکشند و بتوانند اطلاعات حساسی مانند نام حیوان خانگی، غذای مورد علاقه و هر ویژگی خاص زندگی شما را بدست بیاورند که ممکن است پاسخ سوال امنیتی حساب ایمیل یا فیس‌بوک‌تان باشد. برای همین تحت هیچ شرایطی با کسانی که آنها را به درستی نمی‌شناسید دوست نشوید زیرا با این کار خودتان را در خطر قرار می‌دهید.

اپلیکیشن‌های فارسی

دومین نکته‌ای که باید رعایت کنید آن است که از نصب اپلیکیشن‌های مختلف، به خصوص اپلیکیشن‌های فارسی زبان بر روی حساب فیس‌بوک خود اجتناب کنید، زیرا در برخی موارد این اپلیکیشن‌ها درخواست دسترسی به عکس‌ها، لیست دوستان و سایر اطلاعات شما را دارند و در نتیجه با تایید این درخواست (به هنگام نصب) صاحب اپلیکیشین به راحتی می‌تواند به تصاویر خصوصی شما دسترسی پیدا کند. به همین دلیل تا جایی که می‌توانید از نصب هرگونه اپلیکیشنی بر روی حساب فیس‌بوک خود خودداری کنید.

انتخاب گروه مخاطب

سومین نکته آن است که در هنگام به اشتراک‌گذاری متن و یا تصویر، به وضعیت دسترسی آن دقت کنید. به عنوان مثال اگر زمانی عکسی را در فیس‌بوک آپلود می‌کنید، دقت کنید که دسترسی آن برای چه کسانی است: عموم (Public)، دوستان (Friends) یا خودتان (Only Me).

بهترین مکان برای بررسی این تنظیمات، علامت قفل در گوشه سمت چپ در فیس‌بوک فارسی (گوشه سمت راست در فیس‌بوک انگلیسی) است که شما به کمک آن به راحتی می‌توانید دسترسی مخاطبان را مدیریت کنید. تفاوت فیس‌بوک فارسی و فیس‌بوک انگلیسی تنها در زبانی است که انتخاب کرده‌اید. اگر زبان پیش‌فرض فیس‌بوک شما فارسی باشد، اصطلاحا از فیس‌بوک فارسی استفاده می‌کنید و اگر زبان پیش‌فرض انگلیسی باشد،‌ از فیس‌بوک انگلیسی استفاده می‌کنید.

​

همانگونه که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، شما می‌توانید به کمک هر کدام از این گزینه‌ها، دسترسی دیگران به بخش‌های مختلف حساب فیس‌بوک خود را تعیین کنید. علاوه بر این، فراموش نکنید که بر روی تنظیمات بیش‌تر نیز کلیک کنید تا در آنجا نیز تنظیمات مورد نظر خود را انجام دهید.

ورود دو مرحله‌ای  

چهارمین نکته در مورد فیس‌بوک آن است که به Security حساب فیس‌بوک‌تان مراجعه کنید و سپس گزینه‌های مرور امن، اطلاعیه‌های ورود، تاییدیه ورود را فعال کنید. تاییدیه ورود به شما این امکان را می‌دهد که از هک شدن حساب فیس‌بوک‌تان تا حدود زیادی جلوگیری کنید. به این صورت که شما با فعال کردن این گزینه، علاوه بر گذرواژه، به یک کد که به تلفن همراه‌تان ارسال می‌شود نیاز خواهید داشت. طبعا اگر کسی رمز عبور شما را پیدا کرده باشد بدون دسترسی به این کد که تنها در اختیار شماست، امکان ورود به حساب فیس‌بوک‌تان را نخواهد داشت.

مدیریت نوار زمان

پنجمین و آخرین نکته نیز آن است که مدیریت نوار زمان یا همان Timeline خود را هم براساس نیاز خود تنظیم کنید. هر چند که به شما پیشنهاد می‌کنیم که هیچ کدام از مواردی را به صورت عموم (Public) تنظیم نکنید.

به عنوان مثال، تنظیمات زیر را برای نوار زمان به شما پیشنهاد می‌کنیم: