محمد تنگستانی
پروژه جدید «ایران‌وایر»، «ایران فقط تهران نیست» نام دارد. در این پروژه قصد داریم با کمک شما، هنرمندان و هنرآموزانِ شهرستان‌ها و روستاهای سراسر کشور را معرفی و با آن ها گفت‌وگو کنیم. اولویت هم هنرمندانی هستند که یا در رسانه‌های غیرمستقل ایران سانسور شده‌اند و یا به دلیل «شهرستانی»بودن، به آن ها اهمیت داده نشده است. ما بدون گزینش و یا جهت‌گیری سیاسی، این هنرمندان را به مخاطبان «ایران‌وایر» معرفی خواهیم کرد.
در بخش اول این پروژه، هنرمندان استان‌های خوزستان، اصفهان و خراسان معرفی می‌شوند. برای مشارکت در این پروژه و یا معرفی هنرمندانی که در شهرستان و یا روستای شما زندگی و فعالیت می‌کنند، می‌توانید با [email protected] با ما در تماس باشید. ما در کنار معرفی کارآموزان هنر، هنرمندان شناخته شده شهرستان‌ها را هم معرفی خواهیم کرد.
«هرمز علی‌پور» یکی از شاعران تاثیرگذار در ادبیات استان خوزستان است. او در سال ۱۳۲۵ در شهرستان مسجد‌سلیمان زاده شد و تا بازنشستگی در وزارت آموزش و پروش کار کرد. در نوجوانی با انتشار اشعارش در مجلاتی مانند «فردوسی» و «تماشا» به سردبیری «ایرج گرگین»، به جامعه ادبی آن دوران معرفی شد و بعد‌ها در مجلاتی مانند «آدینه»، «تکاپو»، «کارنامه» به سردبیری «منوچهر آتشی» و سپس «مهرنامه» به سردبیری «محمد قوچانی» آثارش را منتشر کرد.
علی‌پور از شاعران شناخته شده استان خوزستان و از پایه‌گذاران شعر «موج ناب» به شمار می رود. او تا کنون آثاری مانند «از کسی به‌نام کوچک هرمز»، «نرگس فردا»، «داغ بی‌بی»، «اوراق لاژورد» و «سپیدی جهان» را چاپ و عرضه کرده است.
از خصوصیات شعری هرمز علی‌پور می‌توان به استفاده عینی از تصاویر زبانی و سلامت زبان در شعر و فرم اشاره کرد.
موج ناب
قبل از انقلاب اسلامی، در ایران شاعران پیامبران احزاب سیاسی محسوب می‌شدند و وظیفه عمومی کردن ایدئولوژی‌های حزبی را داشتند. هر استان در آن زمان شاعران و فعالان سیاسی خود را داشت و این افراد علاوه بر فعالیت‌های ادبی، به مسایل سیاسی و اجتماعی جامعه نیز می‌پرداختند. در دهه‌های 40 و 50 خورشیدی، به شاعران متعهد در مجلات نسبت به شاعرانی که دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی نداشتند، به این دلیل که اغلب رسانه‌ها گرایش های سیاسی داشتند، اهمیت بیش تری داده می‌شد.
بعد از پایه‌گذاری ادبیات مدرن در ایران توسط «پرویز خانلری»، «محمد‌علی جمال‌زاده» و «نیما یوشیج»، شاعران و نویسندگان ایرانی تلاش‌کردند خود را به استانداردهای ادبیات مدرن جهان نزدیک کنند. ادبیات مدرن ایران در برابر ادبیات کلاسیک، نقطه‌ای اثبات نشده بود و جامعه هنوز با شعر نو و مدرن همخوانی نداشت. نبود یکدستگی و فضای آکادمیک سبب شده بود دسته‌ها و موج‌های متعددی در ادبیات ایران شکل بگیرند؛ یعنی هر چند نفر که از لحاظ فکری، سیاسی و یا ادبی به هم نزدیکی داشتند، موج و یا گروهی ادبی تشکیل می‌دادند که شعر موج ناب هم یکی از آن ها است.
این موج در دهه 50 با حضور شاعرانی مانند منوچهر آتشی، «هرمز علی‌پور»، «سید‌علی صالحی»، «آریا آریاپور»، «یارمحمد اسد‌پور» و «سیروس رادمنش» با دغدغه‌هایی اجتماعی و سیاسی از طریق مجله تماشا که در آن روزگار به ادبیات مدرن ایران می‌پرداخت، معرفی شد.
در تاریخ ادبیات معاصر، موج ناب را به این دلیل که اکثر شاعران این حلقه ادبی زاده مسجد سلیمان بودند، منتسب به این شهر نفت‌خیز می‌دانند.
براساس یادداشت‌های به جا مانده از آن روزگار، علت شکل‌گیری این جریان ناموفق اما تاثیرگذار در زمانه خود، دغدغه‌های مشترک اجتماعی، سیاسی و ادبی این افراد بوده است.
انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران زمانی اتفاق افتاد که اغلب جریان‌های ادبی در حال رشد و تکامل بودند. موج ناب مانند دیگر جریانات ادبی، بعد از به روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی و قلع وقمع نشریات و تفکراتی که با سیاست‌های این حکومت سازگار نبودند، به انزوا کشیده شد؛ به شکلی که در دهه‌های گذشته از این جریان ادبی فقط نامی باقی مانده است.
از ویژگی های این موج ادبی می‌توان به فردگرایی، اقلیم‌گرایی، اهمیت دادن زبان نثر در تصویرسازی‌های زبانی، آشناییزدایی از تصاویر، هنجارگریزی در نحو زبان و کشف روابط جدید از اشیا اشاره کرد.
چند شعر از هرمز علی‌پور:
بنویس
بنویس، شاید روزی به کار دیگران آمد
بنویس، من خاک پای کسی نبوده ام هرگز
بنویس، چون چراغ واژگان افروختیم
تنها شدیم به ناگهان هر یک
بنویس در چشم باران ها ما سخت عزیز بودیم
و چشم دیدن ما را نداشت
علف به گرم سیر و علف به سردسیر
بنویس چون این جهان که با کسی نمی ماند
من با واژگان خویش حتی نخواهم ماند
گزند دوست اما نمی رود از یاد
که دشمنان مردند
بنویس وان چه که با تو گفتم و تو بودی و من
بنویس
...
برای این فراموشی دنبال نام نگرد
برای این فراموشی دنبال نام نگرد
پنهان و پیدای اندوه یکی است
تدوین گریه با همان چشمهایی است
که بر اشیاءِ از هوش میروند
و رفتن به اعماق گیاه این است اگر
ترجیح من معنای دیگری است
با این نفس که در کنار ماست
از شناسنامه سپید
چهگونه میشود حمایت کرد
بیشتر به فکر حذف کار
از زندگیِ این بچهها هستیم
از مژگان دوست بیفتم، بیفتم
از بهشت پرت شوم، بشوم
در پاسخ به این که
بازمانده کدام عصریم؟ها؟
...
عکس از رضا حسینی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر