مصرف مواد مخدر راحت‌تر از نوازندگی در پارک است

بخش اول؛ محمد تنگستانی

ما در پروژه «ایران فقط تهران نیست» قصد داریم با کمک شما، هنرمندان و هنرآموزانِ شهرستان‌ها و روستاهای سراسر کشور را معرفی و با آن ها گفت‌وگو کنیم. اولویت هم هنرمندانی هستند که یا در رسانه‌های غیرمستقل ایران سانسور شده‌اند و یا به دلیل «شهرستانی» بودن، به آن ها اهمیت داده نشده است. انتخاب این هنرمندان، بدون گزینش و یا جهت‌گیری سیاسی بوده است. در بخش اول این پروژه، هنرمندان استان‌های خوزستان، اصفهان و خراسان معرفی می‌شوند. برای مشارکت در این پروژه و یا معرفی هنرمندانی که در شهرستان‌ و یا روستای شما زندگی و فعالیت می‌کنند، می‌توانید با [email protected] با ما در تماس باشید.

«علی‌رضا» در معرفی خود می‌گوید: «متولد ۱۳۷۶ در بهبهان و فارغ‌التحصیل رشته صنایع شیمیایی در مقطع فوق‌دیپلم هستم. دانشگاه را ادامه ندادم چرا که هزینه‌ها زیاد بودند و وضعیت مالی ما بد بود. از طرفی دیگر، فضای دانشگاه اذیتم می‌کرد. از ۱۷ سالگی شعر می‌نویسم. از زمانی که یادم هست، فقط نوشته‌ام اما تا به حال در هیچ مَحفلِ شعری شرکت نکردم. سال‌ها است در بهبهان جلسه های شعر برگزار نمی‌شود. از ۱۹ سالگی کار کردم و به استقلال مالی رسیدم و هم زمان شروع به نوازندگی کردم و گیتار را برگزیدم. تنها امیدم در زندگی این است که با اندک هزینه‌ای که پس‌انداز کرده‌ام، بتوانم محتاج نباشم و هنرم را متعهد و با شعور به سمت جلو و آینده هدایت کنم. هنرمندان زیادی در ایران به خاطر وضعیت بد مالی و نیاز مالی، خودشان را واگذار به حکومت می‌کنند. حکومت هم از این هنرمندان استفاده ابزاری می‌کند و هنر مبتذل و حکومتی را ترویج می‌دهد. من نمی‌خواهم بازیچه دست هیچ حکومتی باشم. در شهر من، هنر جایگاه خاصی ندارد. همه چیز مبتذل، پوچ و در سطح است. واقعاً برای من و چند دوست دیگرم که فکرهایمان نزدیک به هم است، سخت است که بخواهیم زیر نگاه تنفرآمیز مردم در گوشه خیابان یا پارک برای تمرین موسیقی، ساز بزنیم. فرهنگ عمومی مردم در  بهبهان نسبتا پایین است و وقتی می‌ببینند چند جوان کنار پارک دارند ساز می‌زنند، طوری چپ‌چپ نگاه می‌کنند که عذاب‌آور است. به گونه ای برخورد می‌کنند که گویا ما چندنفر داریم مواد مصرف می‌کنیم. البته دیدن آن هایی که در پارک‌ها مواد مصرف می‌کنند، برای مردم عادی‌تر است تا مشاهده ما که ساز می‌زنیم. روی هم رفته، آن هایی که در پارک مواد مصرف می‌کنند، از ما که گیتار می‌زنیم، راحت‌تر هستند. به خاطر سیاست‌های دولت و فقر اجتماعی، مصرف کنندگان مواد مخدر احساس راحت‌تری دارند تا هنرمندان.»

از علی‌رضا می پرسیم در انقلاب سال ۱۳۵۷، هنرمندان نقشی کلیدی داشتند و شاعران، پیامبران احزاب سیاسی به شمار می رفتند. آیا هنر و هنرمندان استان شما در اعتراضات مردمی، مثل تجمع های دی ماه ۱۳۹۶ حضور دارند و کنار مردم هستند؟
ـ تا جایی که من دیدم و شاهد بودم، حضور هنرمندان متعهد خیلی کم بود. ولی جای امید هست. اولین تظاهراتی بود که دقیقا حکومت اسلامی را نشانه گرفت و مثل اعتراضات سال ۱۳۸۸، فقط در تهران و تعداد محدودی از شهر‌ها نبود. در واقع، مردم در اکثر کلان‌ شهرها و شهرستان‌ها با پوست و خون‎شان و از عمق وجود مخالفت خودشان رو اعلام کردند. یکی از وظایف هنرمندان، آگاه‌سازی است. به جرأت می‌توانم بگویم اکثر هنرمندان، حتی آن هایی که خارج از کشور زندگی می‌کنند، این را نفهمیده‌اند و از مردم حمایت نکردند. شاید هم متوجه بودند اما منفعت‌شان این بود که حرفی نزنند و به برگزاری کنسرت خود فکر کنند و پول‏شان را در بیاورند. بدون تعارف، فرهنگ روز هر جامعه‌ای در نحوه آموزش و سیاست‌های آموزشی آن حکومت ریشه دارد. در جامعه ما اکثر مردم و هنرمندان از لحاظ فکری ناتوان هستند و این بدون تردید به حکومت‌ها ارتباط دارد.

هر منطقه با توجه به آب و هوا،زبان و گویش محلی، فرهنگ بومی خود را می‌سازد که خرده فرهنگ تعریف می‌شود و خرده فرهنگ‌ها در کنار هم فرهنگ یک کشور را شکل می‌دهند. در چهار دهه گذشته، سیستم ایدئولوژی و فکری حاکم بر ایران دنبال یک‌دست‌سازی و اسلامیزه کردن هنر معاصر و نزدیک کردن آن به اید‌ئولوژی‌های حکومتی و مذهبی بوده است. گمان می‌کنید این تلاش‌ها به نتیجه رسیده و موفق شده‌اند؟

ـ صد در صد نتایج موفقی در یک‏دست سازی داشته‌اند. می‌توان نسل انقلابی را دید که هنوز موافق جمهوری اسلامی هستند و حتی جوانانی که با یک مشت صدا و کلمه عاشقانه، سطح فهم خود را در فقرذهنی نگاه داشته‌اند. آن ها ما را در یک جامعه بسته گذاشته‌اند و بعد می‌گویند رشد کنید. مگر می‌شود؟ اغلب هنرمندان آلت دست حکومت هستند. حکومت هم  به واسطه ارگان‌ها و هنرمندان وابسته به خود، تمام تلاشش را می‌کند تا همه را از لحاظ فکر و اندیشه، ساده و ضعیف تربیت کند. البته هستند هنرمندانی که هم متعهد هستند و هم با تکیه بر عقلانیت، در برابر حکومت مستبدی مانند جمهوری اسلامی ایستادگی کرده‌ و می‌کنند. اما این هنرمندان متعهد دیده نمی‌شوند چون که حکومت به شکلی هدفمند با ترویح آدم‌های غیر‌واقعی، مانع از معرفی آن ها می‌شود.