نه‌تنها رسانه‌های داخل کشور از خبررسانی واقعی و نوشتن مطالب «منفی و انتقادی» درباره اعتراضات گسترده مردم به گرانی بنزین به مدت چهار روز است که منع شده‌اند بلکه با قطع اینترنت از شامگاه شنبه ۲۵ آبان به‌طورکلی ارتباط ایران با جهان قطع‌شده و حتی دیگر کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز قادر به اطلاع‌رسانی از وضعیت داخل نیستند.
دولت ایران با قطع سراسری اینترنت از شامگاه شنبه ۲۵ آبان درواقع یکی از ارکان اصلی حقوق بشر امروز را که حق دسترسی آزاد به اینترنت است، نقض کرده است. درواقع این دولت با قطع سراسری اینترنت کاملا خیال خودش را بابت سانسور راحت کرده است.
البته این اولین باری نیست که حاکمیت ایران دست به قطع اینترنت داخلی می‌زند بلکه پیش‌ازاین، در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ و اعتراضات سراسری دی ۱۳۹۶ نیز دولت برای چندین ساعت اینترنت کشور را قطع کرده بود. بااین‌حال، این بار قطع اینترنت به شکل سراسری و ممتد صورت گرفته در شرایطی که با تحریم‌های آمریکا هم شهروندان ایران قادر به وصل شدن به شبکه‌های دیگر جهانی نیستند.
کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۱۳۹۵، قطعنامه‌ای به تصویب رساند که بر پایه آن دولت‌هایی که عمدی و با مقاصد خاص دسترسی کاربران خود را به اینترنت قطع کنند، با عنوان اقدام برای نقض حقوق بشر محکوم خواهند شد. بر اساس این قطعنامه «هرگونه حقوقی که افراد در حالت آفلاین دارند، باید در حالت آنلاین نیز برقرار بوده و صیانت شود.»
بااین‌حال کشورهایی مانند ایران، عربستان سعودی، چین و روسیه نسبت به این قطعنامه مخالفت کردند. تاکنون ایران پس از تصویب این قطعنامه به طور مشخص دو بار آن را در «دی ۱۳۹۶ و آبان ۱۳۹۸» نقض کرده است.
«امیر رشیدی»، محقق امنیت و دسترسی به اینترنت در «کمپین حقوق بشر در ایران» به سایت «خبرنگاری جرم نیست» با اشاره به اینکه قطع اینترنت این بار نسبت به بارهای گذشته قابل‌مقایسه نیست، گفت: «در سال ۱۳۸۸ اینترنت کاملا قطع نشد، فقط در ساعت‌هایی ضعیف می‌شد یا در آن اختلال پیش می‌آمد چون هنوز شبکه اینترنت داخلی به راه نیفتاده بود و اگر اینترنت را کلا قطع می‌کردند خودشان هم در هچل می‌افتادند. در دی ۱۳۹۶ هم برخی از شبکه‌های اجتماعی را فیلتر یا در اپلیکیشن‌ها اختلال ایجاد کردند و فقط قطعی اینترنت نیم ساعت بود.»
این پژوهشگر اینترنت در ادامه گفت: «اما این بار دیگر با فیلتر و اختلال در شبکه مواجه نبودیم. این بار انگار پریز را کلا کشیدند بیرون و کشور را با قطع کامل اینترنت مواجه کردند. حتی یک طیف گسترده‌ای از آی پی آدرس‌هایی که معمولا برای فیلترشکن‌ها هم استفاده می‌شود مسدود شده‌اند. رفتار حاکمیت این بار بسیار خشن‌تر است. به نظرم یکی از شدیدترین سرکوب‌های اینترنتی در تاریخ ایران در سه روز گذشته اتفاق افتاده است.»
تنها مراکز دولتی، بانک‌ها و بیمارستان‌ها، روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها و جاهای دیگری شبیه به این، دارای اینترنت هستند. به گفته امیر رشیدی اگر لحظاتی شهروندی به اینترنت وصل شود: «به این معنا نیست که اینترنت وصل شده بلکه چون اینترنت داخلی کاملا هنوز اجرانشده وضعیت پایداری ندارد و گاهی شهروندی در جای قادر به وصل شدن به اینترنت است.»
از سوی دیگر، تحریم‌های آمریکا در حوزه سرویس‌های اینترنتی باعث شده تا مردم ایران نسبت به حق دسترسی آزاد به اینترنت این روزها به‌طور کامل محروم شوند. امیر رشیدی در توضیح می‌گوید: «دولت ترامپ باید درباره تحریم‌های اینترنتی تجدیدنظر کند. با توجه به تحریم، وقتی دولت ایران اینترنت ملی خود را قطع می‌کند که تنها سرویس اینترنتی فعلی ایران است هیچ شهروندی دسترسی به اینترنت نخواهد داشت. در دو سال گذشته سرویس‌های بزرگی مانند آمازون، گوگل سرویس‌هایشان را در ایران بستند. حالا وقتی دولت اینترنت را قطع می‌کند خیالش راحت است که دیگر شهروندان به مدد تحریم قادر به دسترسی به هیچ شبکه دیگری برای وصل شدن به جهان نیستند. ایران همه را تشویق کرده تا از زیرساخت ملی استفاده کنند و در نبود جایگزین جهانی به دلیل تحریم‌ها هیچ راه‌حلی برای هیچ‌کسی باقی نمانده بود جز اینکه از این زیرساخت ملی ایران استفاده کند؛ بنابراین ایران با خیال آسوده اینترنت را قطع می‌کند. درحالی‌که در گذشته چون به سرویس‌های جهانی وابستگی زیادی بود، مقامات ایرانی قادر نبودند به‌سادگی اینترنت را قطع کنند. الان این وابستگی در حال از بین رفتن است و این به مقامات ایرانی قدرت بیشتری برای مسدود کردن و قطع اینترنت می‌دهد.»
«آذری جهرمی»، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران به خبرگزاری ایسنا گفته که او هم اینترنت ندارد: «من خودم هم این روزها اجازه استفاده از اینترنت ندارم.»
این در حالی است که به گفته روزنامه‌نگاران داخلی، در محل‌های دولتی همه دارای اینترنت هستند و با این وصف گفته آذری جهرمی با یک علامت سوال بزرگ همراه است.
در طی چند روز گذشته طبق خبرهای داخلی بیش از ۱۰۰۰ نفر از مردم ایران در شهرهای مختلف ایران بازداشت و دست‌کم ۴۰ نفر با شلیک گلوله در شهرهای مختلف کشته شدند؛ اما اطلاع‌رسانی آزاد و رسانه‌ای هر دو با مانع جدی دولتی مواجه است و هنوز نام حداقل کشته‌شدگان مشخص نشده است.
قطع اینترنت و به طبع آن انسداد کامل خبری باعث شده تا حتی رسانه‌های ایرانی خارج از کشور که همیشه با کمک اخبار شبکه‌های اجتماعی در داخل وضعیت اعتراضات را پوشش می‌دادند با مشکل اطلاع‌رسانی برخورد کنند.
بنویسید همه‌چیز خوب است
از سوی دیگر، منع نوشتن مطالب انتقادی و منفی درباره بازداشت‌ها و کشته‌شدگان در اعتراضات خیابانی در جریان گرانی بنزین پس از چهار روز در مطبوعات همچنان ادامه دارد. خبرنگار اجتماعی یکی از روزنامه‌های پرفروش ایران به سایت «خبرنگاری جرم نیست» گفت: «امروز صبح (دوشنبه ۲۷ آبان) یکی از اعضای شورای سردبیری به ما گفت که به آن‌ها گفته‌شده مطالبی با محوریت اتفاق‌های خوب در آینده نوشته شود و اینکه مردم برداشت اشتباه از گرانی بنزین دارند و قرار نیست روی قیمت کالاهای دیگر اثر بگذارد و همه‌چیز خوب است و بهتر هم می‌شود و از این حرف‌ها.»
این روزنامه‌نگار در ادامه گفت: «ما الان چند روز است که در خیابان حجم عظیمی از گارد ویژه را می‌بینیم، حمله به ماشین‌ها و مردم در خیابان، از کنار همه این‌ها رد می‌شویم، می‌آییم داخل روزنامه و مجبور به نوشتن از چیزهای دیگر هستیم. من شخصا ترجیح می‌دهم هیچی ننویسم تا به‌دروغ بنویسم همه‌چیز خوب است و مردم اشتباه تصور می‌کنند. عموما خیلی از روزنامه‌ها چنین روندی را در پیش‌گرفته‌اند که حداقل سکوت کنند.»
بر اساس گزارش نهادهای ناظر، از اینترنت ایران نسبت به پیش از قطعی اخیر، فقط هفت درصد باقی مانده است. به بیان دیگر نود و هفت درصد از دسترسی اینترنت ایران به خارج، از بین رفته است.
از سوی دیگر به گفته یکی از روزنامه‌نگاران دیگر اینترنتی که به برخی روزنامه‌ها داده شده ضعیف است و مرتب قطع می‌شود اما اینترنت خبرگزاری‌ها مانند ایسنا، ایرنا، فارس و بقیه قوی‌تر است.
برای دیدن اخبار و گزارش‌های بیشتر درباره رسانه و خبرنگاری به سایت خبرنگاری جرم نیست مراجعه کنید: www.journalismisnotacrime.com
مطالب مرتبط:
با قدغن شدن نوشتن مطالب انتقادی از گرانی بنزین؛ روزنامه‌نگاری در توییتر
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر