یک روز پس از تهدید رییس پلیس امنیت عمومی تهران برای رصد لایوهای اینستاگرامی، «وحید خزایی»، معروف به یکی از شاخ‌های اینستاگرام، به محض بازگشت به ایران در تاریخ چهارم تیر ۱۳۹۹، در «فرودگاه امام خمینی» دستگیر شد.
«باشگاه خبرنگاران جوان» با انتشار این خبر نوشت سازمان اطلاعات سپاه پاسداران مسوول بازداشت وحید خزایی است. در این خبر، اتهامات خزایی، «سوء استفاده از دختران»، «ترویج مصرف مشروبات الکلی»، «راه‌اندازی سایت‌های شرط‌‌‌بندی» و «ترویج اقدامات خلاف عفت عمومی از طریق فضای مجازی» اعلام شده است.
«علی ذوالقدری»، رییس پلیس امنیت عمومی تهران بزرگ روز سوم تیر ۱۳۹۹ اعلام کرد علاوه بر پلیس فتا، نیروی انتظامی رصد لایوها و پست‌های اینستاگرامی را در دستور کار خود قرار داده است.
او گفت رصدها در حوزه‌های مختلف نظیر «اشرار، اراذل و اوباش»، «حاملان و فروشندگان سلاح» و «مزاحمان و هنجارشکنان حوزه اخلاقی» انجام می‌شوند.
با این حال، «هنجارشکنان حوزه اخلاقی» در تعریف نظام انتظامی و قضایی ایران محدوده نامشخصی دارد.
رییس پلیس امنیت عمومی تهران بزرگ گفته است با افرادی که اقدام به رفتار مبتذل و ناشایست در لایوهای اینستاگرامی کنند یا حرف‌های مستهجن بزنند، برخورد می‌شود. با این حال، معیار قانونی مشخصی در باب تشخیص رفتار مبتذل و ناشایست ارایه نداده است.
از اسفند ۱۳۹۸ و در بحبوحه شیوع ویروس کرونا و شروع قرنطینه در ایران، استفاده شهروندان از شبکه‌های اجتماعی مانند هر نقطه دیگر دنیا بیشتر شد. در چند ماه اخیر، لایوهایی از نمایش تئاتر، گفت‌وگو درباره مفاهیم تئاتر مدرن و نقد فیلم‌های روز تا آموزش پخت انواع نان لواش و تافتون و شیرینی، آرایش کردن، گل کاری و باغبانی، یوگا و... از سوی شهروندان پخش شدهاند. هر کدام از این لایوها هم طبیعتا علاقه‌مندان خاص خود را داشته و دارند.
در بسیاری از این لایوها، افراد بدون حجاب و باآرایش در آشپزخانه، اتاق کار و حیاط خانه‌هایشان از خود و فعالیت‌هایشان فیلم گرفته‌اند. طبق اطلاعات «خبرنگاری جرم نیست»، برخی از این افراد به دلیل نوع ظاهرشان (بدون حجاب و با آرایش) و شوخی‌هایی که در لابه لای حرف‌هایشان کرده‌اند، از سوی نیروهای امنیتی تهدید تلفنی شدهاند.
یکی از دختران جوانی که از چند ماه پیش به صورت لایو به آموزش یوگا در تهران مشغول بوده است، به «خبرنگاری جرم نیست» گفت: «من چندین بار از شماره تلفن‌های عجیب، پیام‌هایی دریافت کردم که در آن‌ها به اعمال خلاف عفت عمومی و تحریک جوانان متهم شده بودم. در پیام‌ها نوشته شده بود که اگر به کارم ادامه بدهم، برای خودم و همسرم مشکل ایجاد خواهد شد. من هم به همین دلیل به بهانه تمام شدن قرنطینه، دیگر ادامه ندادم.»
به گفته این دختر جوان، او با شلوار و تاپ ورزشی و موهای از پشت بسته شده یوگا را جلوی دوربین اینستاگرامش آموزش می‌داده است: «خب طبیعتا من در خانه‌ام با حجاب تمرین یوگا نمی‌کنم و فکر هم نمی‌کردم غیر از علاقه‌مندان به یوگا، کسی لایوهای من را ببیند. نمی‌دانم من چه حرکت خلاف عفت عمومی را انجام داده‌ام. البته هرگز هم نفهمیدم که پیام‌ها از طرف چه کسی یا کسانی بودند. اما ترسیدم و چون دنبال دردسر در زندگی نمی‌گردم، دیگر لایو نگذاشتم.»
هنرمندی که از ماه‌ها پیش برای یک پروژه کاری به اروپا سفر کرده است، به «خبرنگاری جرم نیست» گفت به دلیل ترس از برخوردها هنگام بازگشت به ایران، هیچ‌کدام از دعوت دوستان هنرمندش را برای شرکت در لایو اینستاگرام نپذیرفته است: «در زمانی که در ایران قرنطینه بود، خیلی از دوستانم از تهران با من تماس گرفتند و خواستند که در یک برنامه لایو اینستاگرامی با موضوعی مرتبط با کارم حضور داشته باشم و برای مخاطبان صحبت کنم. من هم خیلی علاقه‌مند بودم و دلم می‌خواست تجربه‌هایم را از کار در این‌جا به بچه‌های ایران بگویم اما راستش می‌ترسیدم که مبادا برایم مشکل ایجاد شود. طبیعتا با حجاب هم در لایو شرکت می‌کردم اما از این که در فرودگاه مورد جواب و سوال قرار بگیرم، آن‌قدر می‌ترسم که دعوت‌ها را نپذیرفتم.»
علی ذوالقدری روز سوم تیرماه تاکید کرد که برخی از فعالان فضای مجازی رصد و احضار شدهاند و برخورد قانونی با آن‌ها شده است.
از سوی دیگر، «حسن نوروزی»، نماینده مجلس شورای اسلامی دوم تیر در صحن علنی مجلس گفته بود: «خدا کند اینستاگرام فیلتر شود.»
«محمد قمی»، رییس سازمان تبلیغات اسلامی نیز هفته گذشته در مجلس خطاب به «امیر تتلو»، خواننده ایرانی و دنبال‌کنندگانش در اینستاگرام اشاره کرد و خواستار برخورد جدی با شبکه اجتماعی اینستاگرام شد.
مقابله با اینستاگرام و تهدید کاربران این شبکه اجتماعی اما فقط معطوف به این چند ماه اخیر و تنها مربوط به لایوهای اینستاگرام نیست بلکه انتشار پست و عکس هم توانسته است به احضار، تهدید و پرونده‌سازی شهروندان ختم شود.
همچنین برخلاف گفته ذوالقدر، برخوردها فقط شامل اراذل و اوباش و فروشندگان سلاح نمی‌شوند بلکه شامل هر کاربری می‌شوند که حرف‌ها و فیلم‌هایش مورد سلیقه نظام نباشد.
در مدت اخیر، «پرستو صالحی»، «آناهیتا همتی»، «ارژنگ امیرفضلی» و «امیرمهدی ژوله» که همگی بازیگران تلویزیون و سینما هستند، به دلیل پست‌ها و فعالیت‌هایشان در اینستاگرام با بازخواست و حتی تشکیل پرونده مواجه شدهاند. همچنین «سیداحمد معین شیرازی»، معروف به «پیکاسو معین» و قهرمان کیک بوکسینگ نیز به همراه همسرش به دلیل انتشار فیلم‌ها و عکس‌هایی از تمرینات ورزشی و زندگی خانوادگی خود محکوم به زندان شدند.
پیش از این، «تورج کاظمی»، رییس پلیس فتا تهران در تاریخ ۲۶ فروردین ۱۳۹۹ از رصد لایوهای اینستاگرام خبر داده و گفته بود کاربران که در داخل کشور وارد این لایوها می‌شوند، رصد خواهند شد.
او گفته بود: «حتی اگر رصد همه لایوها برای پلیس امکان نداشته باشد، صفحات دیگری که مجددا این لایوها را منتشر می‌کنند، حتما توسط پلیس بررسی خواهند شد.»
«رامین پاشایی»، معاون اجتماعی پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات نیز روز ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۹ گفته بود با کسانی که کشف حجاب در فضای مجازی می‌کنند، با عنوان «ناهنجاری» برخورد می‌شود.
او گفته بود در این راستا هیچ تفاوتی میان افراد پرطرف‌دار و افرادی که فالوئرهای کمتری دارند، وجود ندارد.
پاشایی همچنین گفته بود: «هیچ تفاوتی میان جرایم در فضای مجازی و واقعیت وجود ندارد و هر امری که موجب تشویش اذهان عمومی می‌شود، قطعا با آن برخورد خواهد شد.»
او در واقع هر حرکت نامشخص و تعریف نشده از نظر قانونی را در مجموعه «تشویش اذهان عمومی» اعلام کرده و گفته بود با آن برخورد می‌شود.
«حسین اشتری»، فرمانده نیروی انتظامی نیز روز ۲۰ اردیبهشت فضای مجازی را باعث نگرانی و تشویش اذهان عمومی در دوره کرونا خوانده بود.
پدیده اینستاگرام که به گفته مسوولان جمهوری اسلامی، از الویت‌های رصد شدن از سوی دستگاه پلیس کشور قرار گرفته، مورد توجه اکثر کاربران جوان در جهان است و استفاده از آن به ویژه در دوره قرنطینه به دلیل شیوع کووید-۱۹ در جهان آمار بالایی را نشان می‌دهد؛ نکته‌ای که خوشایند مسوولان جمهوری اسلامی نیست.
برای دیدن اخبار و گزارش‌های بیشتر درباره رسانه و خبرنگاری به سایت خبرنگاری جرم نیست مراجعه کنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر