آرزو کردن را یادش ندادند اما خودکشی را چرا؛ این ساده‌ترین روایت از زندگی «رضا»، کودک کاری است که شش سال پیش به صداوسیما دعوت شد و اظهاراتش در رسانه‌ها بازتاب بسیاری داشت. او حالا در ۱۸ سالگی، برای دومین و آخرین‌بار با خودکشی خود در سرتیتر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته است.
رضا در برنامه «ماه عسل» در پاسخ به سوال «احسان علیخانی»، مجری برنامه، در خصوص اینکه چه آرزویی دارد، گفته بود: «هیچ آرزویی ندارم چون شب تا صبح سرکار بودم. وقت نکردم به آرزویی فکر کنم.»
روز دوشنبه ۱۵ دی ۱۳۹۹، صفحه اینستاگرام «خانه ایرانی لب خط» (حامی کودکان کار) خبر خودکشی رضا را برای اولین بار منتشر کرد و بعد ویدیوی مربوط به لحظات حضور رضا در برنامه ماه عسل صدها بار در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد.
او در این برنامه با عنوان «کودک کار» دعوت شده و گفته بود سرپرست و نان‌آور خانواده است. هرچند پس از پخش این برنامه، بسیاری جمله رضا را «بدون آرزو» بودن به خاطر سپردند اما خودش به دست فراموشی سپرده شد. او دقیقا مانند بسیاری از کودکان کار دیگری که هر از گاهی توسط صداوسیما و رسانه‌های دیگر مورد توجه قرار گرفته بودند، پس از پخش برنامه رها شد.
بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی این روزها مقصر اصلی خودکشی رضا را نه خود او بلکه توجه یک‌باره صداوسیما به این قشر از افراد و سپس عدم پی‌گیری و رها کردن آن‌ها می‌دانند. آن‌ها معتقدند صداوسیما و هر رسانه، موسسه و مرکزی که به هر نحوی از کودکان کار جهت پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند، باید حمایت‌های خود را ادامه دهند تا جامعه شاهد چنین اتفاقاتی نباشد. این در حالی است که مباحث مختلفی در خصوص عدم نمایش چهره این کودکان و ضربات روحی و روانی که به آن‌ها در طولانی مدت وارد می‌شود، مطرح است.
طی سال‌های اخیر و با جا افتادن اصطلاحاتی چون کودک کار در لغت‌نامه اجتماعی ایران، بارها از رفتارهای غیرانسانی با این کودکان ویدیوهایی منتشر شده است.
پیش از این، در دی ماه سال ۱۳۹۷، نیروهای شهرداری کرمان دو کودک کار را مجبور به جویدن و خوردن گل‌هایی که قرار بود بفروشند، کردند.
در آذر ۱۳۹۸، یک نفر برای تفریح یک کودک کار را در سطل زباله انداخت و به کارش خندید. البته از این حرکت زشت او ویدیویی نیز منتشر شد و او بارها مورد تقبیح کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.
در آبان ۱۳۹۹ نیز ویدیویی از مردی منتشر شد که در آن دو کودک فال فروش را مجبور کرده بود جلوی دوربینش برقصند و اندام جنسی خود را رو به دوربین بگیرند.
نقش صداوسیما و دیگر رسانه‌ها در برابر تمام این نمونه‌ها این بوده است که به سراغ این کودکان برود، از آن‌ها با دسته گلی دل‌جویی و با این تصاویر القا کند که مشکلات این کودکان دیگر تمام شده است.
حال اینکه این برخوردها، این دل‌جویی‌ها و این حمایت‌ها تنها برای مدت کوتاهی پا برجا هستند؛ مانند موضوع دعوت رضا به برنامه ماه عسل بیش از شش سال پیش و بی‌خبری از او تا روز خودکشی!
برنامه ماه عسل بارها با این استدلال که علاقه‌مند است اشک میهمان‌هایش را جلوی دوربین دربیاورد، مورد انتقاد قرار گرفته بود. اما این امر تنها مختص این برنامه تلویزیونی نیست.یک کاربر با اشاره به اینکه صداوسیما طی شبانه روز گذشته سکوت کرده است، نوشت: «من فقط یه سوال دارم؛ باعث و بانی این اتفاق چیه؟ چرا صداوسیما و احسان علیخانی سوکت کردن. چرا جمهوری اسلامی تموم نمیشه. چرا باید هر روز باید خبر جنایت و خودکشی و اعدام بشنویم.»
کاربر دیگری نیز با اشاره به عدم پی‌گیری زندگی رضا توسط سازمان صداوسیما و سوءاستفاده از او نوشت: «همون زمان اومدن تو تلویزیون حرف زد، چرا یک نفر گوش نداد. چرا پی‌گیرش نشدند. چرا کمکش نکردن. فقط آوردن مردم ببینند و گریه کنند؟ چرا دستش را نگرفتند یا نهادی برای کمک به او نرفت که الان خودکشی کند. بنظرم این قتلی بود که دیدن همه و کسی به کمکش نرفت.»
«جمعیت امام علی»، سازمان غیردولتی حمایت‌کننده از کودکان کار با انتشار نامه‌ای در این‌باره نوشت: «مانده‌ایم در حجم این سیاهی که به هیچ تلاشی شسته نمی‌شود. حاشیه‌ای که فرزندانش در غربت، مادر از دست می‌دهند و مادرانی که فرزند و مایی که هر دو را...»«مصطفی تاج‌زاده»، فعال سیاسی در مورد خودکشی رضا نوشته است: «شرم بر ما که نظامی تاسیس کرده‌ایم که در آن نوجوانی فرصت آرزو کردن پیدا نمی‌کند و در عنفوان جوانی خود را می‌کشد.»
«نیما چراغی»، روزنامه‌نگار با انتشار عکسی از احسان علیخانی نوشته است: «احسان علیخانی که انقدر زود و ذوق زده از عیسی آل کثیر و اون حرکت جنجالی‌اش حمایت کرد، نظری درباره خودکشی رضا کودک کار نداره؟ بعد از برنامه ماه عسل چندبار به رضا زنگ زده؟ اصلا چند تا مقام الان دارن به این خودکشی فکر میکنن؟ چند تا سیاستمدار تو ج.ا براشون مهمه که رضا خودکشی کرد؟»
کاربری در توییتر در این باره نوشته است: «غمگینم برای خودکشی این نوجوان! صداوسیما، سینما، احسان علیخانی، مجید مجیدی و... از این بچه‌ها برای ترقی وشهرت خودشون استفاده میکنن، بعد با اینکه ازشون درباره آرزوهاشون میپرسن اما بازهم به حال خودشون رهایشان می‌کنند! شرم و لعنت هم برای شما کم است!»
برای دیدن اخبار و گزارش‌های بیشتر درباره رسانه و خبرنگاری به سایت خبرنگاری جرم نیست مراجعه کنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر