با اعلام برخی افراد مبنی بر دزدی هویتی از آنها در شبکه‌های مجازی «روبیکا» به عنوان نرم‌افزاری غیرایمن شناخته شد.
«هومن قربانیان»، یک کاربر توییتری با جست‌وجوی نام خود در پیامرسان ایرانی «روبیکا» متوجه شد که یک حساب کاربری با استفاده از نام و تصویر او در این پیامرسان ساخته‌اند و به صورت روزانه هم تمام پست‌های اینستاگرامی او در صفحه جعلی‌اش در روبیکا بارگذاری می‌شود.
او سپس در توییتر به انتشار این اتفاق پرداخت، تا در عرض چند ساعت صدها کاربر توییتری پس از جست‌وجوی نام خود در روبیکا، بر روی همان توییت اعلام کنند که با تصاویر و نام آنها نیز در روبیکا صفحه کاربری جعلی ساخته شده است.
از روز گذشته همچنین ده‌ها فوتبالیست و هنرمند ایرانی با انتشار صفحه جعلی خود در توییتر که تیک آبی ابراز هویت هم گرفته بود، گفتند این صفحات جعلی است و آنها به‌جز اینستاگرام صفحه کاربری دیگری ندارند.
کاربران ایرانی حالا از این اقدام پیامرسان روبیکا عصبانی هستند و آن را به معنای سرقت اطلاعات خود و تجاوز به حریم خصوصی‌شان می‌دانند. «نعمت احمدی» حقوق‌دان و وکیل دادگستری هم در گفت‌وگو با «خبرنگاری جرم نیست» با این کاربران هم‌نظر بوده و آنها را تشویق به شکایت از پیامرسان روبیکا در دادسرای فرهنگ و رسانه کرده است.
این اتفاق در حالی رخ داده که به تازگی طرحی موسوم به «صیانت از فضای مجازی» هم توسط مجلس شورای اسلامی ایران به تصویب رسیده که بر مبنای آن قرار است دسترسی شهروندان ایرانی به اینترنت جهانی تا جای ممکن محدود شود و پیام‌رسان‌های خارجی مانند «اینستاگرام» و «واتس‌اپ» هم فیلتر شوند. حالا این اقدام روبیکا، اذهان عمومی را به این سمت برده که انگار قرار است با ساخت اکانت‌های جعلی با نام شهروندان در روبیکا، برای این پیامرسان ارزش و اعتبار بیافرینند.
شرکت «توسعه کسب و کار توسکا» در ۱۶ مهر سال ۱۳۹۶ به صورت رسمی ثبت شد تا معروف‌ترین محصول آن «پیامرسان روبیکا» باشد. براساس آگهی ثبت این شرکت، ۱۰۰ درصد سهام توسکا متعلق به «همراه اول» بزرگ‌ترین شبکه مخابراتی ایران است که سهام همراه اول هم در اختیار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار دارد.
روبیکا توسط مدیران سپاه پاسداران ساخته شد تا جایگزینی بومی برای اینستاگرام باشد، اما کیفیت پایین این محصول و مهم‌تر از آن، «عدم اعتماد کاربران ایرانی به در اختیار گذاشتن اطلاعات شخصی‌شان در مقابل نهادهای امنیتی» باعث شد تا این پروژه هم مانند پروژه‌هایی دیگر مانند «سروش»، «گپ» و «بله» شکست بخورد.
شکستی که البته موجب عقب‌نشینی مدیران نظامی و امنیتی در ساختار جمهوری اسلامی ایران نشد و آنها این‌بار از طریق «زور و اجبار» و با استفاده از ظرفیت مجلس انقلابی، سعی دارند به نام طرح «صیانت از فضای مجازی» آزادی بیان و اطلاعات را بیشتر سرکوب کنند.
هومن قربانیان، افشاگر ماجرای اکانت‌های جعلی روبیکا به «خبرنگاری جرم نیست» در این خصوص می‌گوید: «یکی از دوستانم فهمیده بود که یک اکانت به نامش در روبیکا وجود دارد. به من گفت و بعد من خودم چک کردم و دیدم بله؛ با عکس و اسم من و با همان بیوگرافی صفحه اینستاگرامم، در روبیکا اکانت ساخته‌اند. بیشتر که سرچ کردم متوجه شدم اکانت‌هایی با نام برخی از دوستانم و همچنین بسیاری از سلبریتی‌ها نیز ساخته شده. وقتی خبر را توییت کردم، بسیاری از کاربران توییتری و اینستاگرامی نام خودشان را در روبیکا جست‌وجو کردند و این‌طور شد که روبیکا رسوا شد. این کار قطعا نامش دزدی و بی‌شرمی است و اصلا اخلاقی نیست.»
این کارشناس شبکه‌های اجتماعی، درباره انگیزه مدیران روبیکا از انجام چنین کاری اضافه می‌کند: «فکر می‌کنم قطعا به طرح صیانت از فضای مجازی و فیلترینگ اینستاگرام در ماه‌های آینده مرتبط باشد. می‌خواهند برای اثبات موفقیت‌شان در ساخت روبیکا، همین حساب‌های کاربری جعلی را به عنوان رزومه نشان دهند و بگویند مردم به ما اعتماد کردند و پس دیگر وقت فیلتر اینستاگرام است؛ درحالی که هوش‌شان پایین است و نمی‌دانند هربار رسوا خواهند شد. مثلا به اکانت‌های جعلی سلبریتی‌ها و فوتبالیست‌ها تیک آبی هم دادند، درحالیکه قطعا می‌بایست ویدیویی یا تصویری از مدارک شناسایی از طرف کاربر برای پیامرسان ارسال شود تا هویت رسمی تایید شود. پس الان مشخص است این ادعای مدیران روبیکا که می‌گویند خودشان این اکانت‌ها را نساختند و کار کاربرانی دیگر است، قویا دروغ است.»
هومن قربانیان عنوان می‌کند با روندی که مدیران نظام جمهوری اسلامی در اعتراضات مردمی آبان ۱۳۹۸ و قطع کامل اینترنت طی کردند، حالا بعید نیست در احداث زیرساخت‌های اینترنت داخلی و قطع کامل اینترنت جهانی هم موفق باشند؛ «پس از آبان ۱۳۹۸ و قطعی ۱۳ روزه اینترنت جهانی در ایران، مشخص شد که این‌ها توانایی مدیریت اینترنت داخلی برای به راه انداختن وبسایت‌های درون کشور را دارند. همچنین اکثر کسب و کارهای اینترنتی در ایران نیز بعد از آبان ۹۸ مجبور شدند تا سرورهای خود را به داخل ایران بیاورند تا بتوانند فعالیت کنند. پس در نتیجه همین اجبار و زور، خیلی وقت‌ها نتیجه دارد. مثلا خود من در ۱۳ روز قطعی اینترنت، راهی نداشتم تا سرم را با موتورهای جست‌وجوگر ایرانی گرم کنم. شما تصور کنید اگر روزی اینستاگرام و واتس‌اپ هم فیلتر شوند و هیچ راهی هم برای وصل شدن به اینترنت جهانی و استفاده از فیلترشکن نباشد، آن‌گاه کاربران ایرانی چه راهی به‌جز استفاده از پیام‌رسان‌های ایرانی خواهند داشت؟»
او تاکید کرد که با راه‌اندازی پیام‌رسان‌های ایرانی موافق خواهد بود؛ «اگر در فضایی آزاد و رقابتی رشد کنند و حاصل فیلتر شدن سایر رقبای خارجی و اجبار شهروندان ایرانی نباشند.»
در ادامه با «نعمت احمدی» حقوق‌دان و وکیل دادگستری در تهران تماس گرفتیم و از او پرسیدیم چنین رویکرد عجیبی از سوی مدیران روبیکا برای جذب مخاطب را از منظر حقوقی چگونه می‌بیند؟ پاسخ داد: «اگر این اتفاق بدون اذن کاربران باشد، طبیعتا مصداق جعل سند است و می‌توان مدیران این پیامرسان را تحت پیگرد قانونی قرار دارد. آنها اطلاعات، عکس و نام کاربران مختلف را سرقت کرده‌اند و شاکیان می‌توانند با حضور در دادسرای فرهنگ و رسانه از روبیکا شکایت کنند. خیلی عجیب است که مدیران یک رسانه و پیامرسان به خود اجازه می‌دهند به حریم خصوصی هزاران کاربر تجاوز کنند. در این ماجرای طرح صیانت و مجبور کردن شهروندان به استفاده از پیام‌رسان‌های ایرانی هم معتقدم که تلاش‌شان بیهوده است؛ زیرا با پیشرفت روزافزون تکنولوژی و ورود اینترنت‌های ماهواره‌ای به بازار، این پروژه حکومت هم مانند پروژه‌های قبلی‌شان که ممنوعیت ماهواره و ویدیو و موسیقی بود، شکست خواهد خورد.»
«امیر رشیدی»، کارشناس امنیت اینترنت درباره ساخت اکانت‌های جعلی در روبیکا، در یک توییت نوشته است: «زمانی که به جهرمی و ناظمی بابت ساخت حساب کاربری در سروش، بدون اطلاع مالکین حساب‌ها اعتراض شد، چه کرد؟ هیچی! حالا این عمل تبدیل شده یک پدیده عادی. به اسم ملت حساب می‌سازند تا باقی ملت را فریب بدهند و عضو شوند. امنیت و حریم خصوصی هم که شوخی بیش نیست در نظر طرح صیانت.»
«آرش آزاد»، متخصص حوزه آی‌تی بر روی توییت هومن قربانیان نوشته است: «این کار روبیکا همون الگوی جذب کاربریه که پیامرسان سروش انجامش داده بود؛ با این تفاوت که یک مرحله جلوتر رفته و علاوه بر ثبت‌نام فله‌ای کاربرها بدون اطلاع اون‌ها، محتوای اینستاگرام‌شون رو هم کپی کرده. آمارسازی دروغ برای ایجاد محدودیت‌های بیشتر.»
«اشکان نوروززاده»، برنامه‌نویس گفته است: «خب باید محتوا داشته باشه که کاربر بره استفاده کنه دیگه. بعد هم با استناد به همین کاربرا و محتواسازها، اینستاگرام رو محدود می‌کنن. حالا برید با اینا مناظره کنید و امضا جمع کنید بهشون التماس کنید.»
و «نیما اکبرپور» هم معتقد است: «ایجاد حساب کاربری با نام دیگران و انتشار محتوای تولید شده آنها از شبکه‌های دیگر و بازنشرش در پروفایل جعلی در بسیاری از کشورهای دنیا می‌تونه منجر به اقدامات قانونی علیه مجرم از نظر قوانین مدنی یا کیفری بشه. هم جعل هویت و هم نقض کپی‌رایت.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر