انتشار برنامه «محمدمهدی اسماعیلی»، وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی روزهای اخیر واکنش گسترده جامعه هنری ایران را به همراه داشته است. بسیاری از هنرمندان، نگاه فرد منتخب «ابراهیم رئیسی» برای وزارت‌خانه ارشاد را به دور از هنر ایرانی دانسته و او را در حوزه هنر، «بی‌سواد» خطاب کرده‌اند. هم‌چنین ادعایی در خصوص کپی بودن برنامه اسماعیلی از یک پایان‌نامه دانشجویی منتشر شده در سال ۱۳۹۳ مطرح شده است.
اسماعیلی نیز در پاسخ به این انتقادات گفته است: «دولت آیت‌الله رئیسی، هنرمندان و اهالی فرهنگ را دستمایه بازی‌های سیاسی و رای‌آوری در انتخابات نخواهد کرد!»
***
جلسه رای اعتماد به وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم از روز شنبه ۳۰ مرداد ۱۴۰۰ در مجلس شورای اسلامی آغاز خواهد شد. برای رسیدن به مسند وزارت، به اذعان نمایندگان مجلس، داشتن «تفکر جهادی و انقلابی» کاندیداها در اولویت است.
وزرای پیشنهادی طی روزهای اخیر، برنامههای خود را برای یک دوره چهار ساله ارایه کرده‌اند. محمدمهدی اسماعیلی، وزیر پیشنهادی وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی نیز روز دوشنبه ۲۵ مرداد برنامه ۸۳ صفحه‌ای خود را منتشر کرد.
در بخشی از برنامه اسماعیلی آمده که گالری‌ها تبدیل به پاتوق «ضدانقلاب» شده‌اند، به هنرمندان «انقلابی» بی‌توجهی شده است و در سوی دیگر، از عناصر «غیرانقلابی» چهره‌سازی می‌شود.
در زمینه تئاتر، اسماعیلی معتقد است جوایز به هنرمندان مشهور «معارض» انقلاب و به آثار دارای زاویه با انقلاب اسلامی که شامل ترویج سکولاریسم است، اعطا می‌شود.
او هم‌چنین به «قبح‌زدایی از کشف حجاب با موی مصنوعی»، یا آنچه «انحراف و ابتذال»، «هم‌جنس‌گرایی» و «تمجید زنان بی‌حیا» در تئاتر نام نهاده، انتقاد کرده است.
در برنامه وزیر پیشنهادی ارشاد، به موضوع سینما نیز پرداخته شده است. وزیر پیشنهادی دولت ابراهیم رئیسی، تولید آثار سینمایی در ایران را «ضدارزش»، «غیرانقلابی» و «غیراخلاقی» عنوان کرده است.
اسماعیلی گفته «خانه سینما» فاقد وجاهت قانونی و معارض انقلاب اسلامی است.
کیومرث پوراحمد: آقای وزیر، بار بدنامی تا همیشه سربارتان است
«روح‌الله انصاری»، تدوین‌گر سینما مدعی شده که برنامه اسماعیلی، نسخه کپی شده از یک پایان‌نامه دانشجویی است. او در این باره در حساب کاربری خود در توییتر نوشته است: «تمام برنامه پیشنهادی وزیر فرهنگ دولت رئیسی از یک پایان‌نامه در سال ۱۳۹۳ کپی و پیست شده است. تمام آمارها در سال ۱۳۹۳ جمع شده و افق آمارها سال ۱۴۰۰ است. منتها آنقدر تنبل بودند که زمان تغییر تیتر پژوهش به برنامه وزارت فرهنگ، حواسشان به پاندمی کرونا نبود.»
در بخشی از یک پایان‌نامه دانشجویی در سال ۱۳۹۳ پیش‌بینی شده بود که در سال ۱۴۰۰، تعداد عناوین نمایش‌های اجرا شده به شش‌هزار و ۶۲۶ مورد خواهد رسید؛ عددی که دقیقا در برنامه اسماعیلی نیز به آن اشاره شده است. حال این که به توضیح روح‌الله انصاری، تمام سالن‌های نمایش از ۱۸ ماه پیش تعطیل هستند.
در واکنشی دیگر، «بهمن بابازاده»، خبرنگار حوزه موسیقی نیز با «حیرت‌آور» خواندن برنامه وزیر پیشنهادی ارشاد در حوزه موسیقی نوشته بود: «فقط وضعیت موجود و برنامههای حوزه موسیقی را ببینید و بدانید چه سال‌هایی پیش روی ماست. به استفاده از کلماتی چون: هولناک، فاسد، راک و متال از سوی وزیر پیشنهادی فرهنگ دقت شود!»
از مهم‌ترین واکنش‌ها نیز می‌توان به یادداشت «کیومرث پوراحمد»، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس با سابقه سینمای ایران اشاره کرد.
او خطاب به وزیر پیشنهادی ارشاد نوشته است: «تا به حال چند تا فیلم دیده‌ای که درصد بی‌حیایی زن‌ها را تشخیص داده‌ای؟ چند تا کتاب خوانده‌ای؟ و چه کتاب‌هايی؟ چند نمایش بر صحنه ديده‌ای؟ چند کنسرت رفته‌ای؟ به چند نمایشگاه نقاشی و عکاسی رفته‌ای؟ بعید می‌دانم هوشنگ سیحون و ذکاء‌الملک را بشناسی! جنابعالی از خانۀ سینما چه می‌دانی!؟ فرموده‌ای مرکز بحران، خانه موسیقی است! اسم مرتضی حنانه و حشمت سنجری و هرمز فرهت و امین‌الله حسین تا به حال به گوشَت خورده؟ آقای وزیر پیشنهادی ارشاد، امثال شما (مثل جواد شمقدری) با احساس خدایی می‌آیید و می‌روید و بار بدنامی تا همیشه سربارتان است. ولی ما که خالق هنر هستیم، بعد از مرگ هم زنده‌ایم به خوشنامی.»
«همایون غنی‌زاده»، دیگر کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی نیز در یادداشتی تند، با انتقاد از خط فکری وزیر پیشنهادی ارشاد نوشت: «نمی‌دانم که هستی و از کجا پیدایت شده! شمایی که تراوشات فکری و ذهنی و هنری خود را معلوم نیست از کدام فیلتر معیوب زهوار در رفته‌ای عبور داده‌ای! من در این ۲۰ سال فعالیتم، وزیر پیشنهادی بی‌سوادتر و خالی‌تر از شما ندیده‌ام! من در این ۴۰ سال مشاهده‌گری و مطالعه‌ام در فضای هنری کشورم، وزیر پیشنهادی چنین عقب‌مانده از قافله فرهنگ و هنر ندیده‌ام.»
او با انتقاد از برنامه وزیر پیشنهادی ارشاد نوشت: «اهل قلم! تئاتر! سینما و فرهنگ آنچه برای رشد جامعه صحیح و درست می‌داند را فریاد می‌زند؛ آنچه جامعه نیاز دارد، نه آنچه شما کج‌اندیشان درست می‌پندارید!»
به گفته غنی‌زاده، وزیر پیشنهادی ارشاد در برنامه خود هر چه را که قوه درکش را نداشته، «وادادگی» و «ولنگاری» ترجمه کرده است.
«همایون اسعدیان»، کارگردان و عضو خانه سینما در پیامی کوتاه، با شبیه دانستن برنامه اسماعیلی با آنچه «طالبان» در افغانستان ارایه کرده‌اند، نوشته است: «کمی دیر آمدید، همفکرانتان در این سال‌ها آنقدر ما را خندانده‌اند که نه دیگر حوصله خندیدن به این شوخی‌های بی‌مزه شما را داریم، نه اشکی برای ریختن به حال خودمان... راستی خبر دارید دوستانتان وارد کابل شدند؟ اینجا ایران است.»
آقای وزیر! حداقل یک نمایش‌نامه بخوانید
«انجمن صنفی سراسری کارگردانان تئاتر ایران» نیز طی بیانیه‌ای، با انتقاد از برنامه وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت رئیسی نوشت: «برنامه پیشنهادی شما برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در کمال تاسف، نشان از ناآگاهی و بی‌اطلاعی محض جنابعالی و مشاوران شما از حوزه هنرهای نمایشی دارد. این میزان نگاه مذموم توام با سیاه‌نمایی از آثار اجرا شده بر صحنه‌های تئاتر و پرونده‌سازی برای این آثار، با تهمت‌هایی نظیر تخریب انقلاب و ترویج سکولاریسم، القای ناامیدی، قانون‌گریزی و ناکارآمدی نهادها، ترویج‌کننده سبک زندگی غیر اسلامی-ایرانی و القائاتی از این دست، بدون ذکرِ حتی یک نمونه، هم تاسف‌برانگیز است و هم حیرت‌آور.»
انجمن صنفی سراسری کارگردانان تئاتر ایران هم‌چنین نوشته است: «با یک نگاه اجمالی به آمارهای دروغین، اطلاعات غیرواقعی و سخنان بی‌پایه و اساس برنامه پیشنهادی جنابعالی، می‌توان دریافت راهی که در پیش گرفته‌اید، نتیجه‌ای جز نابودی هنرهای نمایشی ایران در پی نخواهد داشت.»
این انجمن در بخش‌هایی از این بیانیه، به برخی از برنامه اسماعیلی ایراد گرفته و آن را «مضحک» و حاصل «غلط تایپی» یا «اشتباه مفهومی» دانسته است.
این انجمن پیشنهاد کرده است به جای خط و نشان کشیدن برای اهالی فرهنگ و هنر، راه گفت‌وگو و تعامل را باز بگذارد و به اسماعیلی توصیه کرده است: «به تماشای تئاتر بروید یا در خانه، فیلم-تئاتر ببینید یا حداقل یک نمایش‌نامه بخوانید.»
هم‌چنین «حسین کیانی»، کارگردان تئاتر با انتقاد از برنامه وزیر پیشنهادی ارشاد گفته است: «ما اصلاً اگر وزیر فرهنگ و ارشاد نخواهیم، چه کسی را باید ببینیم؟ یعنی به نظر شما یک چنین شخصیتی که هنوز رای اعتماد مجلس را نگرفته، کل پیکره و ساختمان فرهنگ و هنر این مملکت را به توپ و تشر و عتاب و خطاب بسته و بلانسبت و بلاتشبیه، مثل لیاخوفِ روس که مجلس را به توپ بست رفتار می‌کند، توانایی و ظرفیت سپردن سکان تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری برای فرهنگ و هنر را لااقل برای مدت چهار سال دارد؟ به نظر من که ایشان برای یک روز هم این قابلیت را ندارد، چه برسد چهار سال.»
او معتقد است نقدها و اعتراض‌ها به برنامههای پیشنهادی وزیر احتمالی هم راه به هیچ کجا نمی‌برند: «اتفاقاً مسیر وزیر شدن این آقای اسماعیلی را هموارتر هم می‌کنند؛ مسیری که مطمئنم حتی به نزدیکِ دورنمایی که خودش با این برنامه‌اش ترسیم کرده است هم نمی‌رسد. ما هم در همان صفی که گفتم، می‌ایستیم و تماشا می‌کنیم تا برای هزارمین بار، یکی که چرخ را از نو اختراع کرد، چرخش در این سنگلاخی که خودش ساخته است، پنچر بشود و سرش به سنگ واقعیت‌ها و معرفت‌ها بخورد. فقط این وسط، عمر و تجربه هنرمندان است که حیف و تلف می‌شود و فرهنگی که ساخته نمی‌شود و آینده‌ای که همچنان در ابهام می‌ماند و قضاوتی که آیندگان درباره ما خواهند کرد.»
از طلبگی تا وزارت
آنچه مشخص است، مسیری که قرار است وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در هنر طی کند، از جاده هنرمندان نام آشنای ایران جدا خواهد بود. تاکید بر ضدانقلاب بودن هنر فعلی در ایران و از سوی دیگر، تاکید بر مواضع اسلامی، از جمله مهم‌ترین دیدگاه‌های اسماعیلی و در نگاهی کلان‌تر، دولت ابراهیم رئیسی است. در چهار دهه اخیر، بسیاری از هنرمندان از وجود ممیزی و سانسور در آثار هنری گلایه‌مند بوده و هستند و این موضوع با نگاهی که اسماعیلی به مقوله هنر دارد، بی‌شک در چهار سال آینده بیش از پیش افزایش خواهد یافت.
محمدمهدی اسماعیلی که از طلبه‌های «مدرسه عالی شهید مطهری» و از شاگردان «سیداحمد علم‌الهدی»، امام جمعه مشهد بوده است، حالا روزشماری می‌کند تا با رای مجلس شورای اسلامی، وزارت‌خانه مهم فرهنگ و ارشاد اسلامی را برای چهار سال مدیریت کند.
او بارها به سابقه خود در فرهنگ و هنر تاکید داشته، حال این که یکی از مهم‌ترین دلایل معرفی اسماعیلی به عنوان وزیر ارشاد، فعالیت‌های او در آستان قدس رضوی و قوه قضاییه در دوران ابراهیم رئیسی است.
اسماعیلی در دورانی که رئیسی تولیت آستان قدس را برعهده داشت، به عنوان مشاور فرهنگی و رییس دفتر تحقیقات اجتماعی این نهاد فعالیت می‌کرد. حاصل این فعالیت اما لغو گسترده کنسرت‌ها طی سال‌های میانی دهه ۹۰ در شهر مشهد بود.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر