شاهد دادگاه حمید نوری: با متهم مشکل شخصی ندارم اما او باید پاسخگو باشد

امروز جمعه ۱۲ فروردین ۱۴۰۰ «علیرضا اکبری سپهر» یکی از جان به در بردگان از اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷ در دومین روز پی‌در‌پی از طریق ویدیو کنفرانس در دادگاه رسیدگی به اتهامات حمید نوری دادیار سابق قوه قضاییه حاضر و شهادت خود را ارایه کرد.

علیرضا اکبری سپهر در جریان روز نخست شهادتش چندین بار از هیات دادستانی خواست  که زمانی به او بدهند تا در مورد انگیزه شرکت و شهادتش در دادگاه حمید نوری توضیح دهد.

او امروز در بخش پایانی جلسه دوم شهادتش درباره انگیزه حضور خود در دادگاه گفت: «من با آقای نوری مسئله شخصی ندارم و نمی‌خواهم هم داشته باشم. ایشان می تونه یک همسر، پدر، برادر و پسر خوب باشه... [انگیزه] من خاطره یک سرباز ساده آلمانی بود که او را در ۸۷ سالگی به جرم نگهبانی در [اردوگاه] بوخن والد به دادگاه بردند. به دادستان اعتراض کردند که این آدم را در این سن چرا به دادگاه می بری این که دیگه زندانی نمی تونه بشه و جوابی که ایشون داد این بود که در کشتار هولوکاست همه آدم‌ها به تنهایی و تک تک مسئول بودند و باید جواب مسئولیت‌شان را بدهند.»

توماس ساندر، قاضی دادگاه در پاسخ به درخواست‌های شاهد ضمن تاکید بر این موضوع که او موظف بوده بعنوان شاهد در دادگاه حاضر شود، این امکان را به جلسه امروز موکول کرد.

حمید نوری متهم به مشارکت در آزار، شکنجه واعدام هزاران زندانی سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ است.

او که در آبان‌ماه ۱۳۹۸ برای سفری خانوادگی به سوئد سفر کرده بود بازداشت و از فرودگاه استکهلم به زندان منتقل شد.

علیرضا اکبری در زمان بازداشت هوادار «سازمان پیکار در راه آزادی طبقه کارگر» بود. این سازمان بنا به گفته شاهد چند ماه قبل از دستگیری او از هم پاشیده بود. او روز گذشته در شهادت خود گفت که در پاییز سال ۱۳۶۱ در هنگام خروج از کشور به همراه همسرش که حامله بود، در فرودگاه زاهدان دستگیر و به کمیته زاهدان منتقل شدند. آنها پنج – شش ساعت بعد به تهران و در نهایت به زندان اوین منتقل شدند. همسر شاهد ۲۵ دی‌ماه ۱۳۶۱ در زندان وضع حمل کرد و با نوزاد پسرش از انفرادی به بند عمومی منتقل شد.

این زندانی سیاسی سابق در دومین روز از شهادت خود ابتدا در پاسخ به سوال وکیل درباره یکی از اعدام‌شدگان تابستان ۱۳۶۷ به نام «عادل طالبی» گفت او از اولین اعدام شدگان آن روزها بود: « ما از اوین باهم بودیم و به گوهردشت آمدیم تا زمان اعدام‌ها. عادل را دو هفته قبل از شروع اعدام‌ها بردند و ما فکر کردیم ملاقات دارد، چون ریشش را زد و فکر کردیم بعد از دو ماه ممنوع‌الملاقاتی جزو گروه اول اول است که برای ملاقات می‌رود… اما بعدا فهمیدیم اعدام شده.»

سوالات دیگری که وکلای مشاور از شاهد امروز پرسیدند به موقعیت حسینیه، محل اعدام‌ها، و مسئولیت‌ها و رفتارهای متهم در راهروی مرگ مرتبط بود.

کنت لوئیس، یکی از وکلای مشاور شاکیان، با توجه به اظهارات روز گذشته شاهد در مورد همسرش که چپ‌گرا و از زندانیان همان دوران بود در خثوث وضعیت زندانیان زن در دوران اعدام ها را پرسید. علیرضا اکبری گفت که تا جایی که از همسرش شنیده در تابستان ۶۷ زندانیان زن‌ چپ‌گرا به حضور هیات مرگ نرفته و اعدام نشدند.

وکلای مدافع حمید نوری نیز با تمرکز براظهارات شاهد در جلسه روز گذشته و مقایسه آن با بازجویی‌های دو سال قبل نزد پلیس تلاش کردند آن‌ها را برجسته کنند اما در این موارد قاضی دادگاه متذکر شد که تناقضات چندان فاحش نیست و شاهد پیشتر گفته که در مورد تاریخ‌ها ممکن است برخی موارد را اشتباه کرده باشد.

 یکی از وکلای حمید نوری اما  گفت که شاهد دادگاه قبلا در بازجویی پلیس سوئد اعلام کرده بود که مقطعی را بین سال‌های ۵۳ تا ۵۷ در زندان گوهردشت بوده است اما آقای اکبری سپهر این اظهارنظر را رد کرد و گفت اصلا در آن زمان زندان گوهردشت وجود نداشته و او هنگامی که در دوران پهلوی در زندان بوده شنیده که چنین زندانی در حال ساخت و ساز است.

علیرضا اکبری سپهر شهادت داد که در سال ۱۳۵۳ در دانشگاه دستگیر و مدت چهار سال را در کمیته مشترک ضدخرابکاری، زندان قصر و زندان قرلحصار زندانی بود. او سال ۱۳۵۷ همزمان با انقلاب از زندان قرلحصار آزاد شده بود.

این زندانی سیاسی سابق روز گذشته شهادت داد که در مجموع سه بار به طور مستقيم با حمید نوری، در زندان اوین روبرو شده و با او و صحبت کرده بود.

او درباره نخستین مواجهه خود با متهم گفت  حدودا دو ماه پس از زایمان همسرش و در بند بازجویی ۲۰۹ زندان اوین بود که نوری خود را مستقیما «حمید عباسی، دادیار زندان» معرفی کرد با او روبرو شد و حمید نوری ر صدور اجازه ملاقات با همسر و نوزادش را به او داد.

به گفته این زندانی سیاسی سابق او پس از ملاقاتی ده دقیقه ای با خانواده اش دوباره با دادیار عباسی – اینبار بدون چشم بند - روبرو شد و از او خواست مبلغ ۱۰۴ یا ۱۰۸ هزار تومان پولی را که هنگام دستگیری همراه  با خود همراه داشته به او برگردانند تا به خانواده‌اش بدهد.

علیرضا اکبری سپهری حدود یکماه بعد برای پاسخ به تعدادی سوالات درباره پول نقد ذکر شده، از جمله منبع و فرایند انتقال آن، مجددا به دادیاری زندان رفت و برای دومین بار بدون چشم بند در مقابل حمید عباسی قرار گرفت.

پنج - شش ماه بعد، علیرضا اکبری سپهر با متهم دادگاه دوباره شخصا و بدون چشم بند در دادیاری زندان اوین روبرو می شود. شاهد را خواسته بودند تا مدارک مربوط به اجازه خروج نوزادش از زندان اوین را امضاء کند.

علیرضا اکبری سپهر همچنین در خصوص چگونگی صدور حکم خود گفت که حدود پنج ماه پس از دستگیری در زندان اوین دادگاهی برای او برگزار شد اما حکمی به او ابلاغ نشد.  او در اواسط تابستان ۱۳۶۲ از زندان اوین به زندان قزلحصار منتقل می شود و سرانجام پس از چهارده ماه دستگیری، مامور ابلاغ احکام به او می‌گوید که حکم صادر شده برای او در «دادگاهی غیابی» از «اعدام» به «دوازده سال زندان» تغییر کرده است. این حکم به اتهام هواداری از سازمان پیکار و جنگ علیه جمهوری اسلامی صادر شده بود.

علیرضا اکبری سپهری در اواخر ۱۳۶۳ یا اوایل ۱۳۶۴ از زندان قزلحصار دوباره به زندان اوین منتقل شد. و در نهایت به دلیل اعتصاب غذای گروهی همراه با تعدادی از زندانیان در اوایل سال ۱۳۶۶ به زندان گوهردشت انتقال یافته و به «اوینی‌ها» مشهور شدند.

علیرضا اکبری سپهری درخصوص شکنجه‌هایی که در دوران زندان تجربه کرد درباره «تونل مرگ» شهادت داد؛ تونلی که از پاسداران در دو طرف تشکیل می شد و زندانیان را در آن به بدترین شکل مورد ضرب و شتم قرار می دادند. او گفت که در دومین روز انتقالش به زندان گوهردشت از این تونل عبور کرد و بعد همراه با تعدادی از زندانیان مجاهد، ملی‌کش و حکم دار وارد یک بند شد.

به گفته این زندانی سیاسی سابق ماموران زندان به آنها دستور داده بودند که «با چشم بند، لخت شوند و بعد با کابل و شلنگ و وسایل دیگر به جان آنها افتادند.»

علیرضا اکبری سپهر شهادت داد که پیش از شروع اعدام ها، پخش خطبه های نمازجمعه به امامت هاشمی رفسنجانی و فریاد «زندانی منافق اعدام باید گردد» را به همراه زندانیان هم بندش از بلندگوی زندان گوهردشت شنید. او گفت همان روز پاسداران تلویزیون رو به بهانه خراب شدن از بند خارج کرده وپخش رادیو و روزنامه قطع و ملاقات های زندان نیز متوقف شد.

این زندانی سیاسی نیز تایید کرد که اخبار مرتبط با انتقال زندانیان و مواجهه آن‌ها با هیات مرگ از طریق مورس در بین زندانیان پخش شد.

او درخصوص روبرو شدن با حمید نوری در زندان گوهردشت گفت که در دوران اعدام‌ها با لشکری و حمید نوری مواجه شده و به سوالاتی عمدتا عقیدتی درباره انجام نماز و مصاحبه پاسخ منفی داده است اما در نهایت دو روز بعد از آغاز موج اول اعدام‌ها ناچار شده خواندن نماز و انجام مصاحبه را بپذیرد و به همین علت از اعدام جان به در برده است.

علیرضا اکبری سپهر همچنین هویت متهم را بنا به درخواست دادستان و با نگاه مستقیم به او بطور صد در صد تایید کرد. شاهد گفت بلافاصله پس از خواندن خبر دستگیری متهم و دیدن عکس او، خاطرات گذشته در ذهنش تکرار شد. او شهادت داد که قطعا حمید نوری، متهم دادگاه همان حمید عباسی با همان ترکیب است و تنها کمی پیرتر شده است.

جلسات رسیدگی به اتهامات حمید نوری تا ماه می ۲۰۲۲ ادامه خواهد داشت.