در جلسه هشتاد و هفتم دادگاه حمید نوری، دادیار سابق قوه قضاییه در ایران و متهم به قتل‌عام زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ در زندان گوهردشت پروفسور پیام اخوان به عنوان کارشناس – شاهد حاضر شد.
روز دوشنبه دوشنبه پنجم اردیبهشت ۱۴۰۱ پیام اخوان از طریق ویدئو کنفرانس بصورت مستقیم از تورنتو کانادا در این دادگاه به توضیح فعالیت هایش بعنوان یک وکیل حقوق بشر و محقق دانشگاه پرداخت و گفت به دلیل ارائه مشاوره به داستان‌های دادگاه لاهه در طول سال‌ها و بررسی اتهام جنایت علیه بشریت برای کارشناسی در این پرونده دعوت شده است.
او در شهادت خود با اشاره به شکل گیری دادگاه مردمی بین المللی تریبونال ایران که سال ۲۰۱۲ برگزار شد توضیح داد که شماری از مادران خاوران از جمله خانواده بهکیش و بابک عماد در یک تماس تلفنی برای بررسی ابعاد کشتار و اعدام زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ از او دعوت به همکاری کردند.
به گفته پیام اخوان پس از این تماس ابتدا کمیته ای دادستان ها مجرب تشکیل شد که بعنوان نخستین قدم یک کمیسیون حقیقت‌یاب تشکیل دادند و در مرحله بعد جنبه‌های حقوقی اعدام‌های ۶۷ را بررسی کردند.
این وکیل حقوق بشر شناخته شده از شهادت ۷۵ نفر در این دادگاه یاد کرد و گفت که به جز ۱۷ نفر که از طریق اسکایپ در این دادگاه شرکت کرده بودند بقیه بصورت حضوری در دادگاه حاضر شدند. به گفته پیام اخوان سی و هشت نفر از این شاهدان زندانیان جان بدر برده از اعدام ها و بقیه از میان خانواده های افراد اعدام شده بودند که شکایت‌های کتبی خود را پیش از تشکیل دادگاه به کمیته حقیقت‌یاب ارسال کرده و برای تایید و ثبت حقیقت هم مجددا بازجویی شفاهی از آنها صورت گرفته بود.
پیام اخوان زمان تکمیل و ارایه گزارش را نهایی به کمیته حقیقت‌یاب دادگاه ایران تریبونال را سال ۲۰۱۲ اعلام کرد و گفت در اقدام بعدی جلسه‌ای شفاهی و مقدمانی در دیوان لاهه برگزار شد که این گزارش نهایی یکی از مدارک آن دادگاه بود.
او گفت که در طول تهیه این گزارش به شاهدان اولیه نوزده نفر و به تیم تهیه کننده گزارش نیز شش قاضی و یک وکیل اضافه شد. همچنین نامه ای هم برای سفارت جمهوری اسلامی فرستاده شد که هرگز واکنش یا پاسخی به آن داده نشد.
پیام اخوان شهادت داد که در نهایت دادگاه به این نتیجه رسید که حکومت ایران در تابستان ۱۳۶۷ افرادی را بخاطر «عقاید مذهبی یا سیاسی » در زندان های ایران اعدام کرده است.
به گفته او بر اساس شواهد اعدام‌ها با فرمان بالاترین مقام کشور یعنی آیت‌الله خمینی بنیانگذار انقلاب ایران و با «فتوای» او صورت گرفته و یک هیات دادرسی که به کمیته مرگ مشهور است به زندان های مختلف رفته و نسبت به اعدام افراد تصمیم گرفته است.
دادگاه ایران تریبونال در حکم نهایی خود اعلام کرد که حکومت ایران مرتکب «جنایت علیه بشریت» شده است.
پیام اخوان گفت: «قضاوت من این بود که شاهدان حقیقت را می گفتند. بسیاری از آنها دچار تراما یا بحران روحی شده بودند. آنها از شکنجه ها و روش های متعدد انجام آنها، موارد تجاوز، سوالات هیات مرگ و روش انتخاب افراد برای اعدام سخن گفتند. این جزئیات من را قانع کرد. با وجود بالابودن تعداد شهادت ها، جزئیات آنها با هم مغایرتی نداشت.»
او تاکید کرد که دادگاه تریبونال ایران علاوه بر گزارش تحقیقی خود از گزارش رونالدو از السالوادور که شامل اسامی هزاران نفر از اعدام شدگان بود و به سفارش سازمان ملل متحد تهیه شده و شامل نامه آیت الله منتظری نیز بود بعنوان مدارک و مستندات استفاده کرد.
پیام اخوان مهمترین سند اثبات اعدام ها و علت وقوع آنها را فتوای خمینی اعلام کرد که خمینی در آن نوشته بود تمام افراد با عقاید مخالف باید اعدام شوند.
او تایید کرد که فتوای صادر شده توسط رهبر انقلاب ایران برای گروه خاصی از زندانیان به نام «منافقين» نوشته شده بود و منظور حکومت ایران از منافقین، اعضای «سازمان مجاهدین خلق ایران» بودند که در درگیری های مسلحانه در رابطه با جنگ ایران و عراق مداخله و نقش داشتند. »
پیام اخوان در خصوص فتوای دومی که گفته می‌شود در خصوص اعدام اعضای گروه‌های چپ‌گرا صادر شده است نیز گفت علیرغم ادعاها « فکر نمی کنم در دسترس باشد.»
به گفته این وکیل بین‌المللی بین اعدام ها و جنگ ایران و عراق و جنگ مسلحانه مجاهدین با جمهوری اسلامی اگر چه ارتباطی وجود دارد اما مسئله بسیار پیچیده است چرا که حکومت ایران با هدف انتقامجویی، زندانیان عضو و هوادار سازمان مجاهدین را که فعالیت‌های بسیار معمولی داشته و بازداشت شده بودند را به جای کسانی که در جنگ مسلحانه شرکت کردند بصورت گروهی اعدام کرد.
او با اشاره به نام برخی از اعضای هیات مرگ گفت که این افراد عموما بعدها به عنوان مقامات ارشد در جمهوری اسلامی به کار گرفته شدند از جمله ابراهیم رییسی در حال حاضر رییس جمهور ایران است و پورمحمدی نیز تبدیل به یک قاضی ارشد شد.
پیام اخوان در مورد نحوه عملکرد هیات مرگ و میزان تطابق آن با سیستم قضایی ایران توضیحات مبسوطی داد. او گفت خمینی بلافاصله پس از بازگشت به ایران در فوریه ۱۹۷۹ دادگاه های انقلاب را تاسیس کرد. اعدام های سیستماتیک شروع شدند و افراد براساس جرم های اسلامی پیش پا افتاده و مبهم، مثلا مبارزه با خدا یا محاربه جان خود را از دست دادند.
این کارشناس با اشاره به اینکه دادگاه‌های انقلاب همچنان با عملکردی غیر قابل دفاع مشغول به کار هستند گفت: « اینها مشهورند به اینکه اجازه نمی دهند شخص از خود دفاع کند و برای هیچ شخص را به اعدام محکوم می کنند. کمیته مرگ اعدام های ۱۳۶۷ از دادگاه های انقلاب بدتر بود. هیات مرگ روند قضایی نداشت. تفتیش عقاید مذهبی می‌کرد و خارج از سیستم قضایی ایران عمل کرد.»
پیام اخوان با اشاره به افشای فایل صوتی آیت‌الله منتظری در باره اعدام‌ها که چندی قبل افشا شد گفت که مقامات ایران تا پیش از آن وقوع اعدام‌ها در زندان‌های ایران را انکار می‌کردند و گفت : « به نظرم آنها اعدام های تابستان ۱۳۶۷ را به این علت اعلام نکرده و انکار کردند چون می دانستند که آراء عمومی در نهایت آن را نخواهد پذیرفت. آنها با انتقامجویی تعداد بیشماری را دسته جمعی در خفا اعدام کردند. طبق گفته آیت الله منتظری بین ۲۸۰۰ تا ۳۸۰۰ نفر در تابستان ۱۳۶۷ اعدام شدند. دیگران اما تعداد بسیار بالاتری را اعدام کرده اند. دسترسی به تعداد و آمار صحيح اعدام ها بخاطر عدم همکاری حکومت ایران سخت است، مخصوصا در مورد تعداد اعدام های خارج از تهران. ما می دانيم که این اعدام ها در تمام کشور انجام گرفت.»
دادگاه حمید نوری جلسات پایانی خود را می گذراند. جلسات این هفته دادگاه طبق برنامه از قبل اعلام شده به دادستان ها و چهار وکیل مشاور شاکیان پرونده اختصاص یافته است. در جلسه بعدی دادستان ها با ارائه و توضیح کامل کیفرخواست نهایی، درخواست مجازات حمید نوری، متهم پرونده را از دادگاه بطور رسمی اعلام خواهند کرد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر