دادگاه حمید نوری؛ لغو دادگاه به دلیل عدم حضور اعضای هیات مرگ

در دور پایانی جلسات دادگاه تجدید نظر حمید نوری از عاملان کشتار  در تابستان ۱۳۶۷ در ایران، وکلای مدافع او از دادگاه درخواست کردند تا  مصطفی پورمحمدی، قاضی محمد مقیسه (ناصریان)، دادیار سابق زندان گوهردشت و سیروس شیخ‌پور در دادگاه شرکت کرده و به نفع حمید نوری شهادت بدهند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که این دادگاه در جلسه نود و دوم خود که امروز چهارشنبه ۱۹ مهرماه ۱۴۰۲ برگزار شده با ازدحام زیاد جمعیت روبرو بوده است.

بر اساس گزارش‌ها جلسه روز سه‌شنبه  از دادگاه به دلیل عدم حضور شاهدانی که وکلای متهم خواستار حضورشان شده بودند، لغو شد.

وکلای حمید نوری او روز گذشته مدعی شدند که در این دادگاه «سیاسی‌کاری انجام شده و شاکیان و شاهدان علیه آقای نوری از این دادگاه استفاده کرده‌اند تا رژیم ایران را محکوم کنند.»

دور پایانی جلسات دادگاه تجدید نظر حمید نوری از ۱۷ مهرماه ۱۴۰۲ آغاز شده و تا ۱۷ آبان‌ماه ۱۴۰۲ ادامه خواهد داشت.

هیات رسیدگی به این پرونده در سوئد اعلام کرده بود که با  درخواست وکلای حمید نوری مخالفتی ندارد اما در عین حال، دادستان‌ در صحن دادگاه تاکید کرد که اگر قاضی مقیسه و پورمحمدی به خاک سوئد وارد شوند، بازداشت خواهند شد.

رسانه‌های ایران به نقل از حساب کاربری مجید نوری، فرزند حمید نوری، در شبکه اجتماعی ایکس نوشته‌اند که «پس از درخواست و اصرار وکلای حمید نوری، دادگاه سوئد پذیرفت که شهود حمید نوری در دادگاه شهادت دهند اما دادستان تهدید کرد اگر شهود حمید نوری بخواهند در دادگاه حاضر شوند ممکن است دستگیر شوند.»

پیشتر وکلای حمید نوری گفته بودند ممکن است بتوانند از شهود ویدیویی به دادگاه ارائه کنند.

 

درباره شاهدان دعوت شده به دادگاه تجدید نظر حمید نوری چه می‌دانیم؟

زندانیان سیاسی دهه شصت و شماری از شاهدانی که در دادگاه حمید نوری حاضر شدند از قاضی محمد مقیسه با نام مستعار «ناصریان» بعنوان یکی از عوامل کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ در زندان گوهردشت کرج یاد می‌کنند.

این قاضی قوه قضاییه جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته رییس شعبه ۲۸ دادگاه عمومی و انقلاب تهران را برعهده داشته و در پرونده حمید نوری به داشتن نقش محوری در اعدام زندانیان سیاسی بعنوان دادیار زندان گوهردشت متهم شده است.

داد‌ستان‌های سوئدی کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ ذیل اتهام «نقض مجرمانه و فاحش قوانین بین‌‎المللی» معادل جنایت جنگی بررسی کرده‌اند.

با انتشار خبر دستگیری حمید نوری، سازمان مجاهدین خلق فایل صوتی منتسب به قاضی مقیسه را منتشر کرد که در آن او به علی رازینی قاضی دیوان عالی کشور درباره این بازداشت صحبت کرده و به طور تلویحی هویت حمید نوری را با عنوان «مدیر دفتر وقت خود در دادگاه انقلاب» تایید می‌کند.

حمید نوری در جریان رسیدگی به پرونده مفتوحه در سوئد بعنوان دستیار محمد مقیسه معرفی شده بود.

جیم استفورد، متخصص جنایی فایل‌های صوتی، با مقایسه دیگر فایل‌های صوتی متعلق به محمد مقیسه تایید کرده که این صدا «‌‌‌‌‌متعلق» به آقای مقیسه است.

حمید نوری نیز پس از شنیدن این فایل صوتی در یکی از جلسات دادگاه ضمن تایید شباهت صدا به صدای آقای مقیسه گفت زمانی که «شما [کنت لوئیس، یکی از وکلای شاهدان] لطف کردید نوار و تصویر زیبای این قاضی را دادید به این نتیجه رسیدم که بله صدا یکی است.»

او همچنین این موضوع را که پیش از سفر به سوئد با قاضی مقیسه در این‌باره مشورت کرده بود را نیز پذیرفت و تایید کرد که محمد مقیسه درباره خطرات احتمالی این سفر به او هشدار داده بود.

یکی دیگر از شهودی که دادگاه سوئد حضور او را پذیرفته است، مصطفی پورمحمدی نماینده وقت وزارت اطلاعات در سال ۱۳۶۷ است.

آقای پورمحمدی یکی از اعضای هیات موسوم به «هیات مرگ» در جریان اعدام‌های دهه ۶۰ به ویژه کشتار گسترده زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ زندان گوهردشت است.

مصطفی پورمحمدی در طول چهاردهه گذشته همواره در قوه قضاییه مشغول به کار بوده و در سمت‌های بالایی از جمله  رییس وزارت دادگستری به جمهوری اسلامی خدمت کرده است.

او یکی از بازماندگان هیات مرگ است که تا قبل از سال ۹۵ شمسی حضور خود در هیات اعدام‌ها را انکار و تکذیب کرده بود اما بعد از انتشار فایلی صوتی متعلق به آیت‌الله منتظری در گفتگو با اعضای هیات مرگ از عملکرد خود و حاکمیت در ماجرای کشتار زندانیان سیاسی اعلام مسرت و رضایت کرد.

سال ۱۳۹۶ مصطفی پورمحمدی در ارتباط با کشتار زندانیان سیاسی در دهه ۶۰ صراحتا گفت: «ما افتخار می کنیم که دستور خدا را در رابطه با منافقین اجرا کردیم.»

سه سال بعد او در دفاع از این اقدام جمهوری اسلامی به صراحت اعلام کرد که «به خاطر فضای روانی و به خاطر جهالت یک عده حالا ما بدهکاریم و باید پاسخ بدهیم؟ جنایتکارها باید پاسخ بدهند.»

او بستر تاریخی اعدام‌ها در تابستان ۱۳۶۷ را «جنگی» توصیف کرده و گفته است «انتظار است که من در وسط میدان جنگ از بحث‌های حقوقی و مراقبت از حقوق شهروندی و انسانی حرف بزنم؟ «من در خاکریزم و تیراندازی می‌کنم، حالا یک آدمی آمده برای بازدید از خط مقدم آنجا. نیروی جنگنده با من نیست. من وظیفه دارم و باید بزنمش. من دارم گلوله می‌زنم. حالا این گلوله آن وسط به یک روستا هم می‌خورد، دشمن ایستاده آن طرف، حالا شما می‌پرسید چرا در روستا گلوله انداختید؟»

 

درباره دادگاه حمید نوری چه می‌دانیم؟

حمید نوری در آبان‌ماه ۱۳۹۸ به دنبال سفری «خانوادگی» به سوئد بازداشت شد. دادگاه بدوی او در ۱۰۰ جلسه و طی ۹ ماه

دادگاه بدوی حدود ۱۰۰ جلسه و بیش از ۹ ماه به طول انجامید و در این مدت مجموعا ۳۴ شاکی و ۲۶ شاهد در این دادگاه حاضر شدند.

دادگاه تجدید نظر این مقام سابق قوه قضاییه نیز از ژانویه ۲۰۲۳ آغاز شده و تا یک‌ماه دیگر ادامه دارد.

در جلسات ابتدایی دادگاه تجدید نظر حمید نوری دادستان، به ارائه کیفرخواست و بازخوانی شهادت‌ها پرداخت و پس از آن وکلای شاهدان و شاکیان صحبت کرده بودند.

حمید نوری که در میان زندانیان دهه ۶۰ با نام مستعار حمید عباسی شناخته می‌شود بارها در جریان این محاکمه ادعای اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در دهه ۶۰ را «ساختگی» و «جعلی» خوانده و مقامات ایرانی نیز با رد این اتهامات او را بیگناه معرفی کرده‌اند.

او در دادگاه بدوی به اتهام ارتکاب جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت به حبس ابد محکوم شد.

 

از اعدام‌ زندانیان سیاسی در سال ‌۱۳۶۷ چه می‌دانیم؟

تابستان ۱۳۶۷ برای بسیاری از مردم ایران با کشتار دسته‌جمعی و پنهانی زندانیان سیاسی مخالف جمهوری اسلامی پیوند می‌خورد. در تابستان ۱۳۶۷ هزاران زندانی سیاسی با «فتوای» آیت‌الله خمینی، بنیان‌گذار و رهبر جمهوری اسلامی اعدام و مخفیانه در گورهای دسته‌جمعی به خاک سپرده شدند.

این زندانیان اغلب پیش از صدور احکام مرگ در دادگاه‌های چند دقیقه‌ای محاکمه و در حال گذراندن دوران محکومیت خود بودند و حتی برخی از آن‌ها حکم خود را گذرانده و می‌بایست آزاد می‌شدند.

تعداد دقیق اعدام‌شدگان هنوز روشن نیست اما شماری از عوامل این کشتار در ایران همچنان مشغول به کار هستند از جمله ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فعلی ایران یکی از متهمان این پرونده از اعضای هیات مرگ در سال ۱۳۶۷ بوده است.

دادگاه تجدیدنظر حمید نوری  از همه شاکیان و شاهدان پرونده برای شرکت در جلسات تجدیدنظر دعوت کرده و اتهامات حمید نوری را همچنان «جنایات جنگی» و «قتل» زندانیان سیاسی عنوان کرده است.