شکست سیاست‌های ازدواج و فرزندآوری؛ بیش از ۱۲میلیون مجرد در ایران است

وزارت ورزش و جوانان ایران، اعلام کرده که «جمعیت مجردهایی که هنوز ازدواج نکرده‌اند، ۱۲ میلیون نفر» برآورد می‌شود. معاون این وزارتخانه تصریح کرده که این آمار بالا به دلیل آن است که «بسیاری از مشکلات ازدواج جوانان برطرف نشده است.» 

مهدی متقی‌فر، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش و جوانان، همچنین با اعتراف تلویحی به شکست سیاست‌های ترویج ازدواج و فرزندآوری، تشکیل ستادهایی همچون «کمیته ازدواج آسان» و «اقداماتی مثل افزایش وام ازدواج» را بی‌نتیجه دانست.

روزنامه دنیای اقتصاد نیز در گزارشی، کاهش ازدواج و زاد و ولد در ایران را از تبعات تورم بی‌سابقه مسکن و خوراکی‌ها دانسته و از تغییرات سبک‌زندگی و رواج زندگی مجردی خبر داده است. مشکلات معیشتی و سخت شدن گذران زندگی در ایران، مانع تشکیل زندگی مشترک و فرزندآوری شده است. پیشتر روزنامه هم میهن در گزارشی با عنوان «دخل و خرج فرزندآوری» به هزینه‌های سرسام‌آور تامین هزینه‌های فرزند پرداخته و نوشته بود که بسیاری از خانواده‌ها به دلیل وضعیت بد اقتصادی و مخارج سنگین تمایلی به فرزندآوری ندارند.

بر اساس آخرین آماری که سازمان ثبت احوال در بهمن سال گذشته در این خصوص منتشر کرد، علی‌رغم سیاست‌های تشویقی جمهوری اسلامی در زمینه افزایش جمعیت، آمار فرزندآوری در ایران در سال گذشته، به کمترین میزان در ۱۱ سال اخیر رسیده بود. کاهش بی‌سابقه فرزندآوری در ایران طی دهه گذشته درحالی صورت گرفته که مقامات جمهوری اسلامی با تحدید حق مالکیت بر بدن زنان، سیاست‌هایی را در جهت افزایش جمعیت تدوین و تبلیغ کرده‌اند. این سیاست‌ها که در قالب طرح «جوانی جمعیت» دنبال می‌شود، از تخصیص خودرو تا پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه را شامل می‌شود.

مقامات جمهوری اسلامی بدون توجه به تبعاتی که برخی از مفاد این طرح دارد، دسترسی زنان و مردان به وسایل جلوگیری از بارداری را محدود کرده و آزمایش‌های غربالگری که می‌تواند انواع ناهنجاری ژنتیکی و مشکلات فیزیکی و ذهنی جنین را تشخیص دهد را، ممنوع کرده یا انجام آن را به شرایط خاص و ویژه‌ای مشروط کردند.

صدور مجوز بازگشت دختران متاهل به مدارس، اعطای خانه و زمین و ده‌ها برنامه ریزودرشت از دیگر، اقدام‌هایی‌اند که برای افزایش جمعیت در ایران به اجرا گذاشته شده‌اند.

خرداد۱۳۹۸، آیت‌الله «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی در شورای اجتماعی وزارت کشور، برای تشویق فرزندآوری تشکیل جلسه داد. در این جلسه رهبر جمهوری اسلامی از وزیر کشور خواست تا گزارش‌های سه ماه را برای «رفع دغدغه»های او ابلاغ کنند. پیش‌تر در شهریور۱۳۹۵، رهبر جمهوری اسلامی فرمان ۱۶ ماده‌ای را با عنوان «سیاست‌های کلی خانواده» به دستگاه‌های حکومتی ابلاغ کرد که در آن بر ترویج فرزندآوری، نقش مادری و خانه‌داری زنان، ازدواج افراد مجرد و ازدواج مجدد زنان سرپرست خانواده تاکید شده است.

کارشناسان اقتصادی در گفت‌وگو با نود تصریح کردند: «بهبود چشم‌انداز اقتصادی، بهترین راهکار برای افزایش فرزندآوری است و صرف اعطای خودرو و وام نمی‌تواند جمعیت را افزایش دهد.»

بررسی‌ها نشان می‌دهد نه تنها سیاست‌های تشویقی حکومت به فرزندآوری و در راستای افزایش جمعیت با شکست مواجه شده، که جوانان ایران حتی در زمینه اقدام به ازدواج نیز توجهی به وعده‌های حاکمیت در این زمینه ندارند.