هه‌نگاو: طی یک سال ۱۱ زندانی در ایران زیر شکنجه کشته شدند

سازمان حقوق بشری هه نگاو در گزارشی آماری به بررسی وضعیت زندان‌های ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی پرداخته و گزارش کرده طی این سال دست‌کم ۳۲ زندانی در زندان‌ها و بازداشت‌گاهای جمهوری اسلامی  جانباخته‌اند، دو زندانی نیز اندکی پس آزادی جانشان را از دست داده‌اند و یک متهم در حین فرار با شلیک مستقیم نیروهای اداره اطلاعات کشته شده است.

بر اساس این گزارش که روز جمعه ۴ اسفند منتشر شده است، طی سال ۲۰۲۳ میلادی ۹ زندانی سیاسی در ایران جانشان را از دست داده و دست‌کم ۱۱ زندانی نیز زیر شکنجه کشته شده‌اند.

این گزارش نشان می‌دهد طی سال گذشته میلادی، ۹ زندانی به دلیل تعلل در انتقال به مراکز درمانی و خودداری از رسیدگی پزشکی جان باختند. سه نفر در پی درگیری با دیگر زندانیان کشته شدند. سه نفر با «مرگ مشکوک» اندکی پس از آزادی جان باختند، سه نفر خودکشی کردند، سه نفر با «مسمومیت مشکوک» جانشان را از دست دادند و یک نفر در اثر سکته قلبی پیش از اجرای حکم اعدام فوت کرد. همچنین یک متهم در حین فرار با شلیک مستقیم نیروهای اطلاعات کشته شد.

بر اساس گزارش هه‌نگاو،۶۰ درصد قربانیان یعنی ۲۱ نفر آنان کرد بودند. پس از آن نیز زندانیان بلوچ با هفت قربانی در ردیف دوم قرار گرفتند. زندانیان گیلک و زندانیان لر و بختیاری نیز هر کدام دست‌کم دو قربانی داشتند.

از میان زندانیان سیاسی جان‌باخته در زندان‌ها و بازداشتگاه‌های جمهوری اسلامی نیز پنج نفر کرد، دو نفر بلوچ، یک نفر لر بختیاری و یک نفر دیگر گیلک بود.

بیشترین موارد مرگ زندانیان در زندان‌ها و بازداشتگاه‌های استان ارومیه  ثبت شده است که ۱۲ مورد می‌باشد. همچنین از مجموع ۳۵ زندانی دست‌کم ۲۳ زندانی در زندان‌های مرکزی و عمومی شهرهای مختلف جانشان را از دست داده و در هر یک از بازداشتگاه‌های اداره اطلاعات و اطلاعات سپاه پاسداران ۳ زندانی زیر شکنجه کشته شده‌اند.

بر اساس گزارش هه‌نگاو، شیرزاد احمدی‌‎نژاد، از بازداشتی‌های اعتراضات سراسری و اهل بوکان، اسفندماه گذشته در بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه جان باخت. موسی اسماعیلی و پیمان گلوانی، زندانیان سیاسی کرد نیز تیرماه امسال در بازداشتگاه اطلاعات ارومیه زیر شکنجه کشته شدند.

آرمان سنگی، زندانی سیاسی کرد و اهل بانه، شهریور سال جاری و سه ماه پس از پایان دوران محکومیت دو ساله‌اش به طرز مشکوکی جان باخت. حسن جوجه‌گلوانی، زندانی سیاسی اهل پیرانشهر هم چند ماه پس از پایان دوران محکومیت پنج ساله‌اش و آزادی از زندان مرکزی اردبیل به‌طور مشکوکی فوت کرد و پیکرش نیز با تدابیر شدید امنیتی به خاک سپرده شد.

صادق فولادی‌وندا، بازداشتی خیزش سراسری و اهل گچساران، بهمن سال گذشته در بازداشتگاه اطلاعات سپاه گچساران زیر شکنجه جان باخت. ابراهیم ریگی، پزشک ۲۴ ساله بلوچ و اهل زاهدان هم در اسفند سال گذشته در بازداشتگاه کلانتری ۱۲ زاهدان زیر شکنجه جانش را از دست داد.

جواد روحی، از بازداشت‌شدگان خیزش سراسری نیز در تابستان امسال به‌طرز مشکوکی در زندان مرکزی نوشهر جان باخت. نهادهای امنیتی دلیل مرگ او را مسمومیت دارویی عنوان کردند.

محمود رخشانی، جوان ۱۹ ساله و بلوچ اهل زابل، پاییز امسال در بیمارستان فوت کرد، اما سه ماه قبل از مرگ به دلیل شکنجه در بازداشتگاه اطلاعات سپاه زابل از ناحیه سر به‌شدت مجروح شده و به کما رفته بود.

این گزارش می‌افزاید که بیشترین زندانیانی که سال گذشته جانشان را از دست دادند، در حال گذراندن دوران محکومیتشان بودند.

هه‌نگاو با استناد به داده‌های موجود، فوت زندانیان و بازداشتی‌ها در زندان‌ها را «قتل‌های فراقضایی» خواند و اعلام کرد که این آمار «نه تنها بیانگر نقض گسترده حقوق بشر در ایران است، بلکه مصادیق بارز جنایت علیه بشریت را نیز نشان می‌دهد که در اساسنامه دادگاه بین‌المللی کیفری، بخش جنایت علیه بشریت به‌ویژه در مورد اعدام‌های فراقضایی، مورد توجه قرار گرفته است».