بر اساس آنچه فعالان حیات‌وحش در گفتگو با برخی رسانه‌های ایران مطرح کرده‌اند سازمان حفاظت از محیط‌زیست قصد دارد تولید آزمایشگاهی جنین یوزپلنگ ایرانی را شروع کند.
در این طرح که جزئیات اندکی درباره آن ارائه شده، قرار است جنین یوزپلنگ پس از لقاح آزمایشگاهی و انجماد، به رحم میزبان منتقل شود.
این طرح در حالی در آستانه اجرا قرار گرفته که طرح‌های پیشین سازمان حفاظت از محیط زیست برای تکثیر یوزپلنگ آسیایی همه با شکست مواجه شده‌اند.
تولید آزمایشگاهی جنین یوزپلنگ سه سال قبل در باغ وحش کلمبوس در آمریکا با موفقیت انجام شده است اما یکی از سوال‌های مهم فعالان حیات وحش این است که آیا سازمان حفاظت محیط‌زیست با باغ‌وحش کلمبوس برای انتقال تجربه موفقیت‌آمیزشان ارتباطی داشته یا خیر؟
روزنامه پیام ما در تاریخ دهم اسفندماه ۱۴۰۲ گزارشی منتشر کرده با عنوان «تکثیر یوز پشت درهای بسته» و با نقد سیاست‌های سازمان حفاظت از محیط زیست به نقل از فعالان حیات وحش نوشته است که در طرح تولید آزمایشگاهی جنین یوزپلنگ تنها نام دو پژوهشگر دیده می‌شود؛ حال آنکه چنین اقدامی به یک تیم تحقیقاتی و فناوری نوین نیاز دارد.
مرتضی پورمیرزای، مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی، در گفتگو با پیام ما تصریح کرده است که مقامات سازمان حفاظت از محیط‌زیست باید پاسخگو باشند که چرا تکثیر در شرایط اسارت و نیمه‌اسارت که در دنیا بارها جواب داده، در ایران ناموفق بوده و چرا می‌خواهند از یک روش جدید که تنها در یک نقطه عملی شده است، استفاده کنند؟»
او با اشاره به مرگ یوزپلنگان ایرانی که در طی سال‌های گذشته از دست رفته‌اند گفته است «در این سال‌ها کوشکی و دلبر از دست رفتند، فیروز از طبیعت زنده‌گیری شد و مدام می‌گویند ایران سالم است، اما هیچ مستنداتی برای صحبت‌هایشان ارائه نمی‌دهند و توله‌های ایران هم آن سرنوشت را پیدا کردند. در این شرایط چطور باید به تیمی که چنین شرایطی را ایجاد کرده و برای هیچ‌کدام هم پاسخگو نبوده است، اطمینان کرد؟»
او به شرایط نگهداری از فیروز دیگر یوز ایرانی هنوز زنده باقی مانده پرداخته و آن را «با فاصله بسیار از شرایط ایده‌آل» توصیف کرده است.
مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی در این گفتگو اضافه کرده است: « در این مدت نگذاشتند ما حتی از کنار فنس فیروز هم عبور کنیم. وضعیتی که ایران دارد، هم اصلا قابل دفاع نیست، به ایران ورزش ندادند و حتی وقتی تجهیزات بردیم، اجازه نصب در منطقه داده نشد. در سازمان هیچ گروه غیرخودی اجازه صحبت و فعالیت ندارد و از دلایل مرگ توله نر خورشید هم اطلاعی در دست نیست.»
به گفته پورمیرزای، انجمن یوزپلنگ ایرانی حالا دیگر پیگیری از سازمان حفاظت محیط‌زیست را رها کرده و به فراکسیون محیط‌زیست مجلس نامه نوشته است.
در این نامه از نمایندگان خواسته شده است که با کمک سازمان بازرسی، به‌عنوان نهادهای ناظر، بر این وضعیت نظارت کنند و از سازمان حفاظت محیط‌زیست پاسخ بخواهند.
در بخش دیگری از انتقاداتی که پورمیرازی به ناکارآمدی‌های سازمان حفاظت از محیط زیست داشته ادعا شده که یک دامدار «پول گرفته و از زیستگاه طبیعی توران» بیرون نرفته است.
او همچنین تایید کرده است که افراد آموزش‌ندیده را برای گشت‌زنی بین توران و میاندشت فرستاده شده‌امد که فقط می‌توانند «باعث اختلال و مشکل شوند. این معنای حفاظت از زیستگاه است؟»
او همچنین تاکید کرد که در زیستگاه‌های طبیعی ایران «اتفاق‌های عجیبی» در حال رخ دادن است و «نهادهای بالادستی باید نظر فعالان مستقل را جویا شوند و تا دیر نشده است، از شروع هر کاری که می‌تواند شرایط را برای یوزپلنگ آسیایی وخیم‌تر از الان کند، جلوگیری کنند».
فعالان حیات‌وحش می‌گویند سازمان حفاظت محیط‌زیست پشت درهای بسته درباره طرح جدیدی که مدعی هستند قرار است یوزپلنگ ایرانی را محافظت کند تصمیم‌گیری کرده است و از اشتراک‌گذاری اطلاعات آن با فعالان و متخصصان خودداری می‌کند.
یک سال پس از جان باختن پیروز، توله‌یوز ایرانی که به نماد امید ایرانیان تبدیل شده بود، گذشته و هنوز درباره علت مرگ او اطلاعات دقیقی وجود ندارد.
وضعیت سلامتی «ایران»، مادر پیروز، نیز در هاله‌ای از ابهام است. او پس از جفت‌گیری با فیروز در شرایط اسارت، باردار شد اما پس از سزارین و مرگ توله‌هایش، سلامتی‌اش را از دست داد؛ تا آنجا که برخی کارشناسان گفتند احتمال دارد دیگر هیچ‌وقت باردار نشود.
ایران یکی از معدود یوزهای ماده باقی‌مانده است و به همین دلیل محافظت از سلامتی آن اهمیتی مضاعف دارد. مقام‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در واکنش به انتقادهای مردمی، تا چند ماه ادعای سلامتی ایران را مطرح می‌کردند و حتی یک بار مدعی شدند که او دوباره باردار است، اما این خبر مدتی بعد تکذیب شد و حالا معلوم نیست ایران در چه وضعیتی به سر می‌برد.
بر اساس جزییات اندک منتشر شده از طرح جدید سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایران که «تولید رویان آزمایشگاهی در گربه‌سانان وحشی ایران» نام دارد قرار است جنین یوزپلنگ از طریق لقاح آزمایشگاهی تولید و پس از انجماد، به رحم میزبان منتقل شود.
سازمان حفاظت محیط‌زیست با این طرح موافقت کرده و نیم میلیون تومان بودجه نیز به آن اختصاص داده است؛ بدون اینکه درباره این طرح از کارشناسان و فعالان نظرخواهی کند.
این طرح از اواخر تابستان ۱۴۰۲ توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست در رسانه‌های نزدیک به حکومت تبلیغات خود را آغاز کرد.
شهریور ماه سال جاری بهرام‌علی ظاهری، مدیرکل محیط‌زیست سمنان، از ذخیره‌سازی سلول‌های جنسی یوزپلنگ‌های تلف‌شده خبر داد و گفت که «اکنون امکان کار در زمینه لقاح مصنوعی و تولید جنین یوزپلنگ در محیط آزمایشگاه وجود دارد».
حدود یک ماه پس از آن نیز حسن مسلمی نایینی، رئیس جهاد دانشگاهی، در دیدار با مرتضی مطیعی، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سمنان، ادعای «تولید یوزپلنگ به دست متخصصان بومی در مراکز جهاد دانشگاهی» را مطرح کرد.
فعالان حیات وحش این طرح را نگران‌کننده توصیف می‌کنند و بر این باورند که سازمان حفاظت محیط‌زیست قبل از شروع هر طرح جدیدی باید به ابهامات درباره وضعیت سلامتی ایران، علت مرگ پیروز و برادرانش پاسخ بدهد و بگذارد که متخصصان و پژوهشگران مستقل بر این طرح نظارت کنند.
در ۱۰ سال گذشته، بیش از ۱۰ یوز در جاده سمنان و ۲۰ یوز در کل جاده‌های ایران در اثر تصادف با خودرو کشته شده‌اند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر