تنش در خاورمیانه؛ بررسی‌ تحریم‌ بیشتر ایران توسط آمریکا و اتحادیه اروپا

به‌رغم گذشت چهار روز از حمله موشکی و پهپادی ایران به اسراییل در شامگاه روز ۲۵فروردین۱۴۰۳ هشدارها به ایران و اسراییل برای «کاهش فوری مخاصمه‌ها» ادامه دارد.

هم‌زمان دو مقام ارشد در دولت ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، لزوم گسترده شدن تحریم‌های موشکی علیه ایران را مطرح کردند.

«استفان دوجاریک»، سخنگو دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه ۲۸فروردین۱۴۰۳ به نقل از «آنتونیو گوتروش» گفت که او در گفت‌وگویی تلفنی با وزیر خارجه ایران عنوان کرده است که مخاصمه‌ها در خاورمیانه باید «به شکل فوری کاهش بیابد.»

آنتونیو گوترش روز یکشنبه در نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل هشدار نیز هشدار داد که «خاورمیانه لب پرتگاه قرار دارد» و تنش‌ها باید کاهش یابد.

شامگاه ۲۵فروردین۱۴۰۳، جمهوری اسلامی در واکنش به حمله ۱۳فروردین منتسب به اسراییل که کنسولگری ایران در دمشق را هدف گرفته و به کشته شدن هفت نیروی نظامی سپاه ازجمله دو فرمانده ارشد آن منجر شد، بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد به اسراییل پرتاب کرد.

در طول روزهای گذشته، شمار زیادی از رهبران جهان ضمن محکوم کردن این اقدام جمهوری اسلامی، از دولت اسراییل خواسته‌اند به این اقدام که آن را «شکست کامل برای جمهوری اسلامی» نامیده‌اند پاسخ ندهد.  

هم‌زمان مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز۲۸فروردین۱۴۰۳ در بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا قصد دارد در واکنش به حمله جمهوری اسلامی به اسراییل، تحریم‌های جدیدی علیه برنامه‌های موشکی و پهپادی ایران و همچنین اشخاص و نهادهای حامی سپاه و وزارت دفاع جمهوری اسلامی وضع کند.

به گفته «جک سالیوان»، انتظار می‌رود که متحدان و شرکای ایالات متحده نیز به‌زودی تحریم‌های خود را علیه جمهوری اسلامی اعمال کنند.

پیش‌از این بریتانیا نیز از احتمال اقدامات گسترده‌تر برای تحریم سپاه پاسداران خبر داده بود.

مشاورامنیت ملی کاخ سفید صراحتا گفته است که ایالات متحده از طریق وزارت دفاع، پنتاگون و فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، برای تقویت و گسترش ادغام موفقیت‌آمیز دفاع هوایی و موشکی و سامانه‌های هشدار سریع در سراسر خاورمیانه اقدام خواهد کرد تا اثربخشی قابلیت‌های موشکی و پهپاد ایران را کاهش دهد.

به گفته آقای سالیوان، تحریم‌های تازه و تدابیر بیشتری با اعمال فشار علیه ایران تا مهار و تنزل ظرفیت و کارایی نظامی این کشور و مقابله با طیف وسیعی از رفتارهای مشکل‌ساز ادامه خواهد داشت.

دولت ایالات متحده آمریکا طی سه سال گذشته علاوه‌بر تحریم‌های موشکی و پهپادی، بیش از۶۰۰ فرد و نهاد مرتبط با تروریسم، تامین مالی تروریسم و سایر اشکال تجارت غیرقانونی، نقض وحشتناک حقوق‌بشر و حمایت از گروه‌های تروریستی نیابتی در ایران را تحریم کرده است.

جک سالیوان با اشاره به این اقدامات، آن‌ها را در راستای تلاش‌های ایالات متحده آمریکا برای پاسخگو کردن جمهوری اسلامی در برابر «فعالیت‌های مخرب و بی‌ثبات‌کننده‌اش» در خاورمیانه توصیف کرد.

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز هم‌زمان با اظهارات جک سالیوان پس از یک کنفرانس ویدیویی اضطراری با وزرای خارجه کشورهای عضو این اتحادیه اعلام کرد که اتحادیه اروپا در واکنش به حمله هوایی تهران به اسراییل، تحریم‌ها علیه ایران را تشدید خواهد کرد.

«جوزپ بورل»، با اشاره به اظهارات آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان متحد، به خبرنگاران گفت: «امروز وزرای خارجه [کشورهای اتحادیه اروپا] موضع محکمی گرفتند و از تمام بازیگران در منطقه خواستند که از پرتگاه دوری کنند تا مبادا در آن بیفتند.»

I chaired the extraordinary EU #FAC following the Iranian attacks against Israel.
We were united in:
- condemning the attacks
- committing to Israeli security
- preventing an escalation & calling all actors to restraint
- increasing sanctions to Iran
- not forgetting Gaza.
🧵1/4

— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) April 16, 2024

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هشدار داد که تحولاتی که در این شرایط در خاورمیانه رخ داده ممکن است هرلحظه به «جنگی تمام عیار» تبدیل شود به همین سبب، کشورهای عضو تحادیه اروپا می‌بایست تحریم‌ها علیه ایران را به‌نحوی تشدید کنند که این کشور نتواند از یک سو پهپادهای خود را به روسیه بدهد و از سوی دیگر موشک در اختیار گروه‌های نیابتی خود در خاورمیانه بگذارد.

آلمان، فرانسه و بسیاری از دیگر اعضای اتحادیه اروپا، از چنین طرحی پشتیبانی کرده‌اند.

با‌این‌همه، جوزب بورل در خصوص تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران اعلام کرد که اتحادیه اروپا تنها زمانی می‌تواند این سازمان را تروریستی بنامد که یکی از کشورهای اتحادیه اروپا ثابت کند این گروه درگیر اقدامات تروریستی بوده است.

آقای بورل عنوان کرد که اتحادیه اروپا از چنین موردی باخبر نیست، اما او از سرویس دیپلماتیک این اتحادیه می‌خواهد که این مساله را دوباره بررسی کنند.

تمامی وزرای ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا حمله ایران به اسراییل را به‌شدت محکوم کرده و بر تعهد خود نسبت به تامین امنیت اسراییل تاکید دارند.

تشدید وضعیت تنش‌زا در خاورمیانه موجب شده است که شرکت‌های هواپیمایی بسیاری، همچنان تمایلی به استفاده از آسمان ایران و اسراییل نداشته باشند.

در آخرین نمونه، شرکت هواپیمایی «سنگاپور ایرلاینز» و یکی از شرکت هواپیمایی زیرمجموعه آن به نام «اسکوت» اعلام کردند که به‌دلیل تنش‌ها میان ایران و اسراییل، استفاده از حریم هوایی ایران را متوقف کرده‌اند.

سخنگو شرکت هواپیمایی سنگاپور ایرلاینز تایید کرده است که این تصمیم به‌عنوان یک اقدام احتیاطی اتخاذ شده و از مسیرهای پروازی جایگزین به جای آسمان ایران استفاده خواهد کرد.

پیش‌از این نیز شمار دیگری از شرکت‌های هواپیمایی ازجمله «ایزی‌جت، ایرفرانس، لوفت‌هانزا و شرکت هواپیمایی اتریش»، تصمیم مشابهی اتخاذ کرده بودند.