برداشت‌های دولت از ثروت آیندگان صرف چه می‌شود؟

یا وجود آنکه «صندوق توسعه ملی» با هدف ذخیره عواید فروش منابع برای توسعه پایدار تاسیس شده، گزارش‌های آماری این صندوق نشان می‌دهد که صندوق ذخیره ثروت برای آیندگان، به قلکی برای دولت‌ها تبدیل شده است.

به گزارش تجارت‌نیوز، ذبیح‌الله خداییان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور گفت: «قبل از هر چیز باید دید هدف از تشکیل صندوق توسعه ملی چیست؟ آیا هدف تثبیت منابع و مصارف دولت است که اگر دولت با کمبود مواجه شد از این صندوق کمک بگیرد؟ یا منظور کمک به رشد اقتصادی و صیانت از ثروت‌های ملی و انتقال به نسل‌های آینده است؟»

هدف از تشکیل صندوق توسعه ملی چیست؟

هدف از تشکیل صندوق توسعه ملی، تبدیل بخشی از درآمدهای حاصل از فروش منابع زیرزمینی نفت و گاز به ثروتی ماندگار و مولد به منظور توسعه زیرساخت‌ها و ذخیره سهم نسل‌های آینده از این منابع است.

استقراض دولت بعد از بانک‌ها و شرکت‌های دولتی حالا به قرض از آیندگان رسیده است.

طبق گزارش عملکرد صندوق توسعه ملی در اسفندماه ۱۴۰۲، مجموع منابع ورودی به صندوق ۱۶۰ میلیارد دلار بوده است.با این وجود،۸۲درصد این منابع به روش‌های مختلف مصرف شدند که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این منابع، طرح‌های دولتی بوده‌اند. بنا بر گزارش عملکرد صندوق توسعه ملی، مجموع مصارف این صندوق در طول فعالیت ۱۳ساله آن ۱۳۲ میلیارد دلار بوده که از این رقم، بیش از ۸۵ میلیارد دلار در قالب تسهیلات به طرح‌های دولتی اعطا شد.

باقی منابع صندوق نیز به‌ترتیب برای تسهیلات غیردولتی و عمومی، سپرده‌گذاری‌های نفتی و غیرنفتی، تبدیل ارز به ریال و سایر مصارف استفاده شده‌اند. مانده موجودی صندوق توسعه ملی در پایان اسفند ماه ۱۴۰۲ مبلغی معادل ۲۷ میلیارد دلار گزارش شده که تنها ۲۰ میلیارد دلار آن قابل مدیریت است و باقی این مبلغ مربوط به تعهدات باقی‌مانده صندوق توسعه ملی است.

تسهیلات وصول‌نشده صندوق توسعه ملی

طول ۱۳ سال فعالیت صندوق توسعه ملی، تنها ۹.۶ میلیارد دلار از مصارف برداشت‌شده از صندوق بازدریافت شده‌اند. حتی از این مبلغ اندک هم بیشتر تسهیلات وصول‌شده از طرف بخش غیردولتی بازپرداخت شده است. این امر نشان‌دهنده متعهد نبودن وام‌گیرندگان، به‌ویژه دولت‌ها، به بازپرداخت تسهیلات است.

ارز پاشی بانک مرکزی با منابع بین نسلی

پیشتر مهدی دارابی مدیر گروه پولی و مالی مرکز پژوهش‌های مجلس به این موضوع اشاره کرده بود که بانک مرکزی در پی سیاست‌های تثبیتی خود در تامین ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی، بودجه کافی ندارد. از این رو، بانک مرکزی مجبور است این کسری را از محل صندوق توسعه ملی و ذخایر ارزی بانک مرکزی پوشش دهد.

درجا زدن صندوق توسعه ملیطبق آخرین گزارش عملکرد صندوق توسعه ملی ، حتی با فرض بازپرداخت منابع پرداخت‌شده، عملکرد صندوق توسعه ملی نزدیک به صفر درصد بوده است. این در حالی است که عملکرد سالانه صندوق‌های مشابه در سایر کشورها به طور میانگین برابر ۶ درصد است. هم‌اکنون کشورهایی مثل نروژ، چین، عربستان و امارات، صندوق‌هایی با ارزش بیش از هزار میلیارد دلار ایجاد کرده‌اند که به عنوان نمونه صندوق نفت نروژ بیش از هزار و ۶۳۹ هزار میلیارد دلار ارزش دارد و این رقم همواره در حال افزایش است.