شاهد دادگاه حمید نوری: فتوای آیت‌الله خمینی با کینه بخصوصی صادر شده بود

استان‌وایر-  روز پنجشنبه ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۰ و در هفتاد و سومین جلسه دادگاه حمید نوری، دادیار سابق قوه قضاییه و متهم به مشارکت در کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ شهادت جفری رابرتسون قاضی بین‌المللی به هیات رسیدگی به پرونده ارایه شد.

قاضی جفری رابرتسون پیشتر به سفارش سازمان‌های حقوق بشری که درباره کشتار زندانیان دهه ۶۰ تحقیق می‌کردند از جمله بنیاد عبدالرحمن برومند گزارشی تهیه کرده است که حالا یکی از مهمترین مدارک در میان ادله اثباتی کتبی دادستان‌ها در کیفرخواست پرونده حمید نوری است.

او در آغاز ارایه شهادتش به دادگاه خود را یکی از بالاترین وکلای بریتانیایی معرفی کرد که به آنها لقب «مشاور ملکه» می‌دهند.

قاضی جفری رابرتسون در پاسخ به این پرسش که چطور موافقت کرد که این گزارش را تهیه کند گفت چند هفته وقت خود را برای اطمینان از اعتبار بنیاد سفارش‌دهنده گزارش و ماهیت تحقیق خواسته‌شده صرف کرده و بعد آن را پذیرفته است.

این قاضی بین‌المللی گفت که برای تهیه این گزارش با حدود ۴۰ نفر از جان‌به‌دربردگاه از اعدام‌های تابستان ۶۷ و برخی از بازماندگان قربانیان این فاجعه مصاحبه کرده است.

او در پاسخ به سوال قاضی درباره فتوای منتشر شده از توسط آیت‌الله خمینی که مبنای صدور حکم اعدام و قتل‌عام زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ قرار گرفت گفت که هیچ شکی در صحت این فتواو اسناد مرتبط با آن ندارد.

او با اشاره به انتشار تصویر این فتوا در کتاب خاطرات حسینعلی منتظری قایم مقام وقت رهبر ایران گفت که او «مرد شماره ۲ رژیم ایران بوده است: «این فتوا با کینه بخصوصی صادر شده است. منتظری یک فرد ناراضی در داخل هیات عالی کشور و مخالف این اعدام‌ها بود. سید عبدالکریم موسوی اردبیلی که خود قاضی القضات بود نیز در گفته‌هایش گرفتن این فتوا را مستقیما از آیت الله [خمینی] تایید کرده است.»

جفری رابرتسون همچنین از «فتوای دومی» نام برد که در آن دستور به اعدام اعضای سازمان‌های چپ داده شده بود. او گفت بر اساس تحقیقات خودش و بنا بر روایت شاهدان هیچ شکی ندارد که اعدام‌ها در دو موج رخ داده و در موج اول شمار بیشتری از زندانیان سیاسی اعدام شدند.

شمار زیادی از شاهدان این دادگاه گفته‌اند که اعدام زندانیان سیاسی در دو مرحله انجام شد. دور نخست آن به اعدام هواداران سازمان مجاهدین خلق مربوط بود و بعد از آن با چند روز وقفه شمار زیادی از زندانیان هوادار و عضو گروه‌های چپ در زندان‌های ایران اعدام شدند.

این قاضی بین‌المللی همچنین تایید کرد که در دوران اعدام زندانیان سیاسی در زندان‌های گوهردشت و اوین «وحشتناک‌ترین صحنه‌ها» رخ داده است.

در بخشی ازاین شهادت قاضی جفری رابرتسون درباره زندانیان زن گفت که زندانیان زنی که به ارتداد متهم شده بودند در روز ۵ بار شلاق می‌خوردند اما مردان مرتد به اعدام محکوم شدند.

این قاضی بین‌المللی درباره آنچه که موجب صدور چنین فتوایی از سوی آیت‌الله خمینی شد گفت: «دلیل نخست خشم آیت الله خمینی از قبول آتش‌بس در جنگ میان ایران و عراق بود و دوم، قصد رژیم برای از بین بردن تمام مخالفان خود و سرانجام وقوع عملیات مرصاد یا فروغ جاویدان که توسط سازمان مجاهدین خلق انجام شده بود.»

جفری رابرتسون در پاسخ به سوال دادستان درباره اینکه چطور یقین دارد که اعدام‌ها از چند هفته قبل برنامه‌ریزی شده بود گفت: «مدارکی وجود داشت که پرونده های طرفداران مجاهدین و راستگرایان را با کد یا رنگی مثل قرمز برای اعدام علامت‌گذاری می‌کردند. زمان مناسبی هم که جمهوری اسلامی برای انجام اعدام‌ها به دنبالش بود بعد از عملیات فروغ جاویدان به دست آمد.»

او ضمن تاکید بر این که افراد اعدام شده بخاطر قبول نداشتن وعدم تایید دین رسمی کشور، محارب و دشمن خدا نامیده و اعدام شدند، گفت بر اساس تحقیقات او زندانیان باید به این سوال که هوادار مجاهدین هستند یا نه پاسخ می‌دادند و اگر جواب مثبت بود آن‌ها را برای اعدام به حسینیه زندان می‌بردند. اعدام‌شدگتن هم با کامیون یخچال دار مخفیانه به قبرستان‌ها برده و دفن می‌شدند.

او اعدام‌های انجام شده در تابستان ۱۳۶۷ را «یک جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت» توصیف کرد.

این قاضی بین‌المللی مسئولیت اعدام‌های دهه شصت را نه فقط محدود به آمران بلکه به «همه اشخاصی که در وقوع اعدامها نقش داشته‌اند» داست و گفت این کار جنایت علیه بشریت است.

در جریان شهادت قاضی جفری رابرتسون حمید نوری به شیوه ارائه اطلاعات از سوی او اعتراض کرد و گفت که به جای استفاده از حافظه دارد از روی کتاب مواردی را به اطلاع دادگاه می‌رساند. این اعتراض از سوی دادستان رد شد و گفت: « «من به او اجازه داده‌ام. تمام این گزارش نزد ما و جزو پرونده است. پس از رو بخواند و چه نخواند، ما همه این گزارش رو می دانیم و خوانده‌ایم. تو هم قبلا آن را خوانده‌ای. نشان نده که پریشان‌حالی و خوشحال نیستی.»

جلسه بعدی دادگاه حمید نوری روز سه شنبه آینده  بیست و چهارم اسفند ۱۴۰۰، با شهادت پیام اخوان، وکیل ایرانی – کانادایی و فعال حقوق بشر برگزار خواهد شد.