بم؛ شهر فوتبال، شهر زنان، شهر یک تیم متفاوت

سحر رضایی، شهروند خبرنگار

گذرتان اگر به بم افتاد، از شهروندانش درباره تیم فوتبال زنان این شهر سوال کنید. آن وقت شاید متوجه شوید که کنار «ارگ» که پس از زلزله، به سمت ویرانی رفت، فوتبالش برای مردم یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها است.

تیم فوتبال زنان بم که با همت «مرضیه جعفری» از دل زلزله بم جان گرفت، حالا ناباورانه و با فاصله‌ای چشم‌گیر، تبدیل به پرافتخارترین تیم فوتبال زنان ایران شده است.

چهاردهمین دوره لیگ برتر فوتبال زنان روز شانزدهم خرداد ۱۴۰۱ با هشتمین قهرمانی تیم پرافتخار «خاتون بم» به پایان رسید؛ جامی که التیامی شد بر دل داغ دیده سرمربیِ تاریخ‌ساز این تیم.

درباره این تیم و مربی تاریخ‌سازش چه می‌دانیم؟

***

۸ قهرمانی زنان بم چه‌طور ممکن شد؟

مرضیه جعفری تیم فوتبال شهرداری بم را پس از زلزله و از دست دادن بازیکنان تیم فوتسال این شهر تشکیل داد؛ فوتسالیست‌هایی که در زلزله جان باختند اما مرضیه با تشکیل تیم و ارتقای باور نکردنی‌ آن، یادشان را جاودانه کرد. 

جعفری سال ۱۳۸۸، طی اولین حضورش در لیگ برتر فوتبال زنان، این تیم را با مقام سوم روی سکوی کشوری برد؛ عنوان دور از انتظاری که باعث شد شهرداری و شورای شهر تیم را جدی بگیرند؛ تیمی که می‌توانست با بردن جام قهرمانی، دل مردم داغ دیده‌اش را شاد کند و شادمانی را به وسیله ورزش، به کوچه‌های شهر برگرداند.

از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴، این تیم با چهار قهرمانی‌ پیاپی، قطب اول و بی بدیل فوتبال زنان ایران شد.

در ادامه، کوچ ستاره‌های این تیم به تیم‌های دیگر که پول بیشتری می‌پرداختند، موجب شد روی سکوهای سوم و دوم بایستند.

اما بازسازی مجدد تیم زنان بم باعث شد در سال‌های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، سه دوره متوالی جام قهرمانی را به خانه ببرد.

 

از داستان غم‌انگیز مرضیه جعفری چه می‌دانیم؟

قهرمانی فصل پیش دختران بم اما داستانش متفاوت بود. مرضیه جعفری درگیر بیماری پسرش شد و در روزهای حساس نتوانست تیمش را همراهی کند.

زمانی که بمی‌ها با شکست مقابل «سپاهان»، شانس قهرمانی را به همتای کرمانی‌ خود، یعنی «شهرداری سیرجان» تقدیم کردند، او در راهروی بیمارستان و پشت در اتاق عمل، چشم انتظار سلامتی پسرش بود؛ انتظاری که با مرگ دلخراش فرزندش پایان یافت.

چندی نگذشته بود که با مرگ برادر، شوکی دیگر به مرضیه جعفری وارد شد تا جام‌دارترین مربی فوتبال ایران را مجدداً سوگوار عزیزانش کند.

او در نشست خبری، حامی مالی جدید تیم خود را که «شرکت خان خاتون روی» بود، با چشمانی اشکبار مقابل حضار یاد و خاطره درگذشتگانش را زنده کرد.

جعفری به قدری میان بازیکنانش محبوب است که آن‌ها تمام تلاش خود را برای برگردان جام به خانه، به کار بستند تا امسال بار دیگر اشک‌های مربی‌ خود را ببینند؛ این بار اما اشک شادی و موفقیت.

 

رسانه بم چه‌گونه جای صداوسیما را گرفت؟

آخرین بازی خاتون بم در لیگ برتر فوتبال زنان و جشن قهرمانی این تیم از قسمت پخش زنده صفحه اینستاگرام منتسب به این باشگاه پخش شد؛ تصاویری با سه دوربین و بسیار با کیفیت‌تر از پخش زنده تلویزیون جمهوری اسلامی ایران که با اقبال عمومی هم مواجه شدند.؛

از آغاز لیگ برتر فوتبال زنان تنها در خبرهای بعدازظهر شبکه۳ سیما، تصاویری از لیگ برتر زنان منتشر شدند؛ آن هم بسیار کوتاه، تا حد قرائت نتایج توسط گوینده خبر.

تلویزیون ایران در انحصار ورزش مردان است. زنان، به ویژه رشته فوتبال، سهم بسیار ناچیزی در رسانه ملی دارند.

جالب است که همه جای جهان بازی جشن قهرمانی لیگ زنان و مردان در دو روز متفاوت برگزار می‌شوند تا تلویزیون و بینندگانش هر دو مسابقه را ببینند. اما در ایران، جشن قهرمانی خاتون بم با بازی جشن قهرمانی «استقلال» که زنده از شبکه۳ پخش می‌شد، هم‌زمان بود.

البته باشگاه خاتون بم برای جبران این تبعیض‌ها، سنگ تمام گذاشت. از اکثر بازی‌ها، خلاصه بازی و گزارش تصویری در صفحات اجتماعی خود منتشر کرد که در اختیار سایر رسانه‌ها قرار گرفت؛ موضوعی که طبیعتاً حامیان مالی باشگاه را برای ادامه همکاری و حمایت مصمم می‌کند. زیرا آن‌چه حامیان مالی را از ورزش زنان فراری می‌دهد، همین دیده نشدن است که با تبعیض آشکار جنسیتی از سوی تلویزیون و رسانه‌های حکومتی اعمال می‌شود.

به جز چند رسانه اختصاصی در ایران که فوتبال و فوتسال زنان را پوشش می‌دهند، رسانه‌های دیگر در همان مسیر صداوسیما قرار دارند و حق نیمی از جمعیت کشور را پایمال می‌کنند.

آن‌ها پوشش اخبار ورزش زنان را نه حرفه و وظیفه خبری که حمایت و لطف تلقی می‌کنند. رسانه‌هایی که بازدید بیشتری دارند، با دزدیدن خبر از رسانه‌های اختصاصی زنان، خوراک خبری خود را بدون کسب اجازه یا پرداخت هزینه، تامین می‌کنند. 

با این حال، فوتبال زنان با وجود تمام تبعیض‌های حکومتی و رسانه‌ای، هم‌چنین بی اعتنا به فضای آلوده رسانه‌های ورزشیِ مردانه که در دلالی و زدوبند غرق شده‌اند، رو به پیشرفت است.

 

سلام دختران بم به آسیا

کنفدراسیون آسیا میزبانان مرحله گروهی فوتبال زنان باشگاه‌های آسیا را معرفی کرده است.

بازی‌های منطقه شرق در هفته پایانی مرداد امسال و به میزبانی تایلند انجام می‌شود. مسابقات منطقه غرب آسیا هم از ۲۵ مرداد تا چهارم شهریور در ازبکستان برگزار خواهد شد.

سه تیم از تایوان، میانمار و تایلند از منطقه شرق و چهار تیم از ازبکستان، هندوستان، ایران و اردن از منطقه غرب آسیا در این رقابت‌ها حضور خواهند داشت.

خاتون بم با فتح مجدد لیگ، نماینده ایران است. دوره قبل شهرداری سیرجان نماینده ایران بود که با قبول شکست دو بر یک در برابر امان اردن، به نایب قهرمانی غرب آسیا رسید.

امسال برای اولین بار تیم‌های برتر مناطق شرق و غرب در مرحله پایانی ۳۰ مهر به مصاف یک‌دیگر خواهند رفت.

هم‌چنین کنفدراسیون فوتبال آسیا اعلام کرده است که این رقابت‌ها از سال ۲۰۲۴ با نام رسمی «لیگ قهرمانان زنان آسیا» برگزار خواهند شد؛ یعنی مسابقات فعلی ضمن این که رسمیت دارند، نسخه‌ آزمایشی برای ارزیابی و بهبود کیفیت محسوب می‌شوند.  

حالا مرضیه جعفری و شاگردانش که به قهرمانی در ایران عادت کرده‌اند، باید مهیای مسابقاتی به مراتب بزرگ‌تر شوند و جامی را به خانه بیاورند که سه دهه است از دسترس مردان فوتبالیست ایرانی دور مانده است.