واجد روحانی، شهروندخبرنگار
«مهسا امینی»، دختر کُرد ۲۲ ساله ایرانی پس از بازداشت از سوی گشت ارشاد جمهوری اسلامی ایران، به کما رفت و در ۲۷شهریور در بیمارستان «کسری» جان باخت. مرگ او جرقهای برای آغاز اعتراضهای ضد دولتی به شکل گسترده بود. شماری از افغانستانیها بهویژه زنان نیز با خانواده «مهسا امینی» همدردی کرده و اقدامات جمهوری اسلامی ایران مبنی بر سرکوب اعتراضها و محدودیت بر آزادیهای فردی و اجتماعی را نکوهش کردهاند. ابراز همدردی زنان افغانستانی نشانههایی از همذات پنداری است، آنها با زنان ایرانی رنجهای مشترک دارند.
فعالان حقوق زنان افغانستان بارها نسبت به نقض گسترده حقوق زنان افغانستان با روی کار آمدن دوباره طالبان هشدار داده بودند و حالا هشدارهای آنان زندگی روزمره زنان افغانستان در سایه حکومت طالبانی است.
وزارت «امر بالمعروف و نهی عنالمنکر طالبان» از سوی تندروان دینی مدیریت میشود و کارمندان این وزارت به مانند گشت ارشاد ایران به سطح شهرها میروند و از زنان میخواهند که حجاب خود را مراعات کنند. زنان افغانستانی که در دو دهه اخیر آزادی نسبی را در زمان نظام جمهوریت مورد حمایت غرب سپری کردهاند، بیش از گذشته نسبت به حقوق خود آگاه هستند و حالا کنار خواهرانشان در ایران ایستادهاند.
«مدینه دروازی»، یکی از زنان معترض به سلطهی طالبانی در افغانستان است که پس از شرکت در چندین تجمع اعتراضی در شهر کابل پایتخت، از سوی طالبان بازداشت شد. طالبان پس از بازداشت از او به مانند جمهوری اسلامی ایران اعتراف اجباری گرفتند و با گرفتن تضمین او را رها کردند.
او با ایستادگی در مقابل جنگجویان طالبان که در اعتراضهای خیابانی گلوله به سمتاش نشانی گرفتند، به نماد «حق طلبی» زنان افغانستانی مبدل گشته است.
او پس از جانباختن «مهسا امینی» و شکلگیری اعتراضها علیه حکومت ایران، ویدیویی از خود در حساب کاربری فیسبوک منتشر کرده است: «مهسای عزیز، امروز نام تو نمادیست برای آزادی و مبارزه. امروز مردم سرزمین ایران چه غیورانه برای خون تو خیابانها را تصرف کردهاند و مهساهای دیگر در هر گوشه جهان که تحت حاکمیت رژیمهای سفاک و سلب کننده هستند، ریشه دوانده و پرچم آزادی را به اهتزار در خواهند آورد. ما [زنان افغانستان] با شما هستیم، از تهران تا کابل.»
«عارفه خاتمی»، یکی از فعالان حقوقبشر و از زنان معترض علیه حاکمیت طالبان، از ایستادگی زنان ایران برای اعاده حقوقشان ستایش میکند. او با ضبط ویدیو از خود گفت: «ما زنان افغانستان ضمن ستایش، از مبارزه و ایستادگی فوقالعاده شما زنان ایران علام حمایت میکنیم. شما تا پیروزی یک قدم فاصله دارید، تسلیم نشوید کاخ ظلم و استبداد را ویران کنید، تمامی کسانی که باورمند عدالت حقوق بشر و آزادیها هستند با شما هستند.»
«مرضیه فرهاد ابراهیمی»، یکی از خبرنگاران افغانستانی در استوری فیسبوک خود با نشر آهنگ «آریانا سعید» یکی از خوانندگان افغانستانی به کشتن «مهسا امینی» واکنش نشان داد. او این قسمت از این آهنگ را منتشر کرده است: «شمالک میوزد، مویت نگهدار که میلرزد کسی دیناش خبردار. برای آنکه با ایمان بماند، شوی باید به بیایمانی سنگسار. بلند شو، نعره شو، فریاد سر زن، برای حق خود دستات را بر زن.»
همبستگی با خانواده «مهسا امینی» و اعتراضهای ضد حکومتی در میان شهروندان افغانستان کم سابقه بوده و احتمالا در هیچ زمانی این قدر شهروندان دو کشور همزبان همبستگیشان را اعلام نکرده بودند.
برخی کاربران شبکههای مجازی، عکسهای پروفایل حسابهای کاربری خود را به تصویر مهسا امینی تغییر دادهاند.
«علی ساقی»، یکی از خوانندگان افغانستانی است که در کنسرت موسوم به «شب فرهنگی سوئد» ترانه «لالایی کن» را به «مهسا امینی» تقدیم کرده است.
او در حسابکاربری خود در فیسبوک نوشت: «تقدیم به دختری که جانش فدای یک تار مویش شد. این اندوه برای ما آشناست و هر روز در این چهل سال میشود که ساعات تلخ پخش خبر را گریستهایم. مهسا، فرخنده، تبسم، رخشانهها قربانی تفکرات دینی تعدادی هستند که فکر میکنند که از جانب خدا آمدهاند تا دیگران را به زور به بهشت ببرند. حالم از این بهشت بهم میخورد که به خاطر رفتناش باید چنین خونآشام و سنگدل و بیرحم باید شد.»
«فرخنده»، «تبسم» و «رخشانه» نامهای دختران و زنان افغانستانی هست که قربانی خشونتهای فجیع شدهاند و مظلومانه جان دادهاند.
«ناهید فرید» یکی از نمایندگان پارلمان منحل شده افغانستان از سوی طالبان، اعتراض شهروندان ایران را گامی برای رهایی از «اسارت» توصیف کرده است. او در حساب کاربریاش در توییتر نوشت: «آزادگی و حریت در نهاد بشریت است. طغیان خودجوش مردم ایران برای رهایی از اسارت، الهامبخش و شورآفرین است! ملتها همیشه در پرده سیاستهای کاذب باقی نمیمانند. جرقهای چون به خاک افتادن #مهسا_امینی کافیست تا زن و مرد، همصدا فریاد آزادی برآورند و روان هر انسان عدالتخواهی را بشورانند.»
«عتیق شاهد»، یکی از کاریکتاتوریستهای مطرح افغانستانی است که بیشتر سوژههایش روی مبارزه با محدودیتهای زنان، سرکوب و آزادیطلبی متمرکز است. او چهره مهسا امینی را روی کبوتر سفید گذاشته که در هنگام پرواز ابزار خشونت را میشکند. او در توضیح این کاریکاتور در حسابهای کاربری فیسبوک و توییترش نوشت: «مهسا امینی اولین و آخرین قربانی خشونت امر بالمعروف رژیم آخوندی ایران نخواهد بود.»
این کاریکاتوریست در مصاحبه با «ایرانوایر» میگوید که با طراحی کاریکاتور «مهسا امینی» خواسته تا از آزادی زنان ایران و افغانستان حمایت کند: «افغانها در سراسر كره خاكی دوشادوش زنان و مردم آزادیخواه ايران ايستادند و در راه آزادی زنان دو كشور اعتراض كردند. در مقطع کنونی زنان افغانستانی و ايرانی تقريبا شرايط مشابه دارند، اما در حاكميت ديكتاتورها با دست خالی فكر كنم دشوار خواهد بود تا جنگيد. زنان افغانستانی از كار و آموزش محروم هستند، جهان فقط تماشا میکند و با محکوم کردن شانه خالی میکند.»
او تاکید دارد که حکومت طالبان و ایران از دین سواستفاده میکنند: «از ديد من بين ايران و طالبان نقاط مشترک سواستفاده از دين است كه بهوسيله سلاح دينی، زنان دو كشور را سركوب میكنند. متاسفانه زنان افغان، بار سنگينتر را حمل میكنند.»
با گذشت بیش از یک سال از حاکمیت طالبان در افغانستان، بخش زیادی از زنان از کار بیکار و به دختران بالاتر از کلاس ششم اجازه رفتن به مدرسه داده نشده است.
ویدیو و عکسهای از داخل ایران به نشر رسیده، نشان میدهد که شماری از زنان به حجاب اجباری واکنش نشان دادهاند و روسری خود را به نشان اعتراض برداشته و به آتش میکند.
یک ویدیو از یک زن افغانستانی در شبکههای اجتماعی منتشر شده که نشان میدهد بهخاطر اعلام همبستگی با زنان ایرانی، چادر خود را بر میدارد. او چهره خود را تیره کرده، تا هویتاش مشخص نشود. او میگوید: «خواهر ایرانی من، گناه من و تو این هست که که با دیدن مو، مردان تحریک میشوند و به گناه آغشته میشوند. تو در تهران محکوم به مرگ هستی و حکم گشت ارشاد خامنهای، و من در کابل محکوم به مرگ هستم و حکم امر بالمعروف طالبانی. نه به حجاب اجباری و نه هم به حکومت زنستیز اسلامی.»
«فرحناز فروتن»، یکی از خبرنگاران افغانستانی در حساب کاربریاش با انتشار عکسی از زنان معترض در ایران در فیسبوک نوشت: «این تاریخ، تاریخ باشکوه انقلاب زنان در افغانستان و ایران است. هویت ما زنانهگی ماست، سرزمین ما هر آنجایی است که زنی اینگونه با مشت محکم علیه ظلم میایستد.»
با همه اینها، زنان افغانستانی و ایرانی برای رسیدن به آزادی و پایان محدودیتهای حکومتهای مذهبی لحظه شماری میکنند، خواسته آنها دستیابی به حقوقشان است، اما تاکنون زندگی مطابق خواسته آنها پیش نرفته است!
ثبت نظر