حبیبه راهداری، شهروندخبرنگار، سیستان و بلوچستان
سیاه‌مار در شهرستان سرباز استان سیستان و بلوچستان جان چهار کودک را گرفت. روز ۳۱ تیر ۱۴۰۲ این خبر روی خروجی بسیاری از خبرگزاری‌ها قرار گرفت. «مهدی زارع خورمیزی»، متخصص حیات وحش با تایید این خبر در گفت‌وگو با «باشگاه خبرنگاران جوان» هشدار داده این مار در ماه‌های اخیر در شهرستان سرباز تعارض شدیدی با جوامع محلی داشته است و در صورت عدم مدیریت بحران توسط مسوولان، اوضاع بدتر خواهد شد.
این گزارش، روایت ساکنان استان سیستان و بلوچستان از مواجهه با سیاه‌مار است.
***
سیاه‌مار یکی از مارهای سمی و خطرناک است که تابستان هر سال میهمان ناخوانده خانه‌های مردم جنوب شرق ایران می‌شود؛ گزنده‌ای که در طی این سال‌ها صدها جان را با نیش زهرآلود خود به کام مرگ فرستاده است.
زیستگاه اصلی سیاه‌مار در مناطق کوهستانی جنوب بلوچستان است. روستاهایی که از حداقل‌ترین امکانات پزشکی محروم هستند، بیشترین قربانی سیاه‌مار شده‌اند. مردم این روستاها از دیرباز نیش تلخ این مار را در زندگی چشیده و از آن روایت می‌کنند.
«یارمحمد شیانی»، یکی از ساکنان روستای «کوه‌ون» که مادرش ۲۵سال پیش طعمه سیاه‌مار شد، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «سیاه‌مار با زندگی ما خوی گرفته است. همیشه سهم خود را می‌گیرد و هیچ قدرتی جلودارش نیست. همیشه در تابستان‌ها ما منتظر این مار هستیم و دیگر وجود تلخش برای ما عادی شده است. عزیزترین فرد زندگی من توسط نیش و زهر همین مار کشته شد، دم صبح بود که مادرم برای نماز صبح بلند شد و بعد از نماز به بستر خود رفت. چند دقیقه بعد حس کرد چیزی روی گردنش سنگینی می‌کند. او با دست آن را پرت و فانوس را روشن کرد و دید که سیاه‌مار است. در حال حاضر هم ما در محرومیت به سر می‌بریم ولی آن زمان محرومیت خیلی بیشتر بود. حتی وسیله نقلیه‌ای وجود نداشت که مادر را به درمانگاه منتقل کنیم و در نهایت چند ساعت بعد مادرم بی‌هوش شد و متوجه شدیم که علایم حیاتی ندارد و فوت کرد.»
روایت کنندگان می‌گویند از خصلت این مار این است که خیلی زیرکانه و به آرامی روی بدن انسان قرار می‌گیرد و حتی برخی مواقع فرد حس نمی‌کند که او در حال نیش زدن است. نیش این مار هم درد زیادی ندارد و در مواقعی فرد اصلا متوجه نمی‌شود دچار مارگزیدگی شده است.
«محمد کوهی» ۱۷ ساله از روستای «انجیران» شهر سرباز یکی از قربانیان این مار است. خانواده محمد می‌گویند: «او از شدت گرما روبه‌رو و نزدیک کولر آبی می‌خوابید. گمان می‌رود که سیاه‌مار داخل کولر در انتظار این بوده که وارد اتاق شود و می‌شود. محمد مار را با دست از روی گردنش پرت می‌کند و هرگز حس نمی‌کند که مار او را نیش زده است. برای همین با اطمینان انکار می‌کرد ولی اثر مارگزیدگی روی گردنش بود.»
پس از این که او را به نزدیک‌ترین درمانگاه منتقل می‌کنند، به علت نبود دارو و پادزهر جان خود را از دست می‌دهد.
مردم محلی می‌گویند خیلی از سیاه‌مار گزیدگان فوری درد را حس نمی‌کنند و برای همین گاهی با اطمینان مقاومت می‌کنند و می‌گویند آن‌ها را مار نزده است. اما تنها چند ساعت بعد زهر مار آن‌ها را از پا درمی‌آورد.
تابستان امسال سیاه‌مار در این روستاها سربلند کرده و تاکنون چندین کودک را به کام مرگ فرستاده است. منابع محلی از جان باختن یک کودک در منطقه آشارـ مهرستان و دو تبعه افغانی در منطقه سرباز خبر داده‌اند.
کمبود ولتاژ برق مردم این منطقه را وادار می‌کند شب‌های تابستانی بیرون از اتاق‌ها و در حیاط خانه خود بخوابند، برای همین این مار فرصت بیشتری پیدا می‌کند در فضای آزاد به آن‌ها حمله کند.
سیاه‌مار به علت داشتن نشانه‌های سفید، قدرت استتار ندارد و برای همین در شب‌ها نیز قابل رویت است. مردم این روستا گاهی موفق به قتل این مار شده و گاهی آن را زنده می‌گیرند.
حمله سیاه‌مار گاهی بسیار وحشتناک است. او قدرت پیچیدن دور دست و پای انسان را دارد. یکی از ساکنین روستای «نورآباد» شهرستان سرباز به شهروندخبرنگار «ایران‌وایر» می‌گوید: «یکی از جوانان روستا بعد از عبور از یک مزرعه حس می‌کند مار به دور پایش می‌پیچد. او با سرعت سر مار را گرفته و از بدن خود جدا می‌کند.»
نبود پادزهر مار و حتی عقرب در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها یکی از مشکلات مردم این منطقه است. پزشکی که سال‌ها در یکی از خانه‌های بهداشت این منطقه کار کرده است، با تایید عدم دسترسی به پادزهر می‌گوید: «تزریق سرم باعث آلودگی بیشتر سم در بدن فرد شده و او را به وضعیت بحرانی‌تری قرار می‌دهد.»
او اضافه می‌کند: «در صورت وجود پادزهر هم برخی مواقع مسافت بین روستا تا خانه بهداشت آن‌قدر زیاد است که تا رساندن فردی که دچار گزیدگی شده به درمانگاه، کار از کار گذشته است.»
این پزشک تاکید می‌کند که پادزهر سیاه‌مار در ایران وجود ندارد. این را «مهدی زارع خورمیزی»، متخصص حیات وحش نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها اعلام کرده بود: «تعلل وزارت بهداشت ایران در خرید یا تولید پادزهر سیاه‌مار در شرایطی است که گزارش‌های نهادهای بهداشتی در دنیا، از جمله وزارت بهداشت امریکا حاکی است که پادزهر این مار سمی دهه‌ها است تولید می‌شود و خصوصا هند پیشتاز تولید این پادزهر است. حدود ۷۰ درصد افراد گزیده شده با این مار طی چند دقیقه تا چند ساعت جان می‌دهند و بهترین روش مقابله با گزیدگی سیاه‌مار، استفاده از پادزهر عنوان شده است.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر