دادگاه امام‌وردی؛ استفاده وکیل از گفتمان ضد زن و ضد غربی جمهوری اسلامی

«شیما قوشه»، وکیل تعدادی از شاکیان پرونده «کیوان‌ امام‌وردی»، روز شنبه ۱۱دی۱۴۰۰، در توییتر نوشت که به‌ خواست وکیل متهم، قاضی او را از اطلاع‌رسانی درباره روند دادرسی، منع کرده است. یکی از شاکیان این پرونده هم با تکرار حرف‌های شیما قوشه، گفته است که وکیل کیوان امام، آن‌ها را مرتبط با جنبش «من‌هم» و بنابراین «صهیونیستی» خوانده است. در دادگاه کیوان امام‌وردی، متهم به تجاوز به ده‌ها زن جوان، چه خبر است و چرا به‌جای بررسی مدارک و شواهد و محاکمه متهم، جنبش من‌هم که به روایت تجاوزها و آزار جنسی زنان می‌پردازد، هدف حمله قرار گرفته است؟

ایران‌وایر در این گزارش در گفت‌وگو با یکی از شاکیان این پرونده که در جلسه دادگاه روز شنبه حضور داشته و «فاطمه مسجدی»، فمینیست و فعال حقوق زنان ساکن برلین در آلمان گفت‌وگو کرده تا به این سوالات پاسخ دهد. 

***

در دومین جلسه دادگاه کیوان امام چه خبر بود؟ 

یک سال و سه ماه بعد از مطرح‌ شدن روایت‌های چندین زن جوان درباره تجاوز «کیوان امام‌وردی»، فارغ‌التحصیل دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه تهران به آن‌ها، دومین جلسه دادگاه او هم برگزار شد. البته آن‌گونه که از خبرها برمی‌آید، این جلسه به‌خاطر عدم حضور کارشناس پلیس امنیت، دادگاه نبوده و بیش‌تر حول موضوع ممنوع بودن اطلاع‌رسانی درباره روند دادرسی توسط وکیل شاکیان بوده است. 

این را «شیما قوشه»، وکیل و فعال حقوق زنان که وکالت زنان شاکی کیوان امام‌وردی را برعهده گرفته، در یک توییت مطرح کرده است. او گفته است که چون وکیل متهم مدعی شده است که اطلاع‌رسانی‌های او در راستای جنبش «صهیونیستی» می‌تو یا من‌هم بوده، قاضی او را از این‌کار منع کرده است. 

همزمان با این توییت، توییت دیگری هم از کاربری به نام «نسی گورنگ» منتشر شده که گفته است، وکیل کیوان امام «نه‌تنها بی‌توجه به خاستگاه و کارکرد جنبش می‌تو این جنبش عدالت‌خواهانه را جنبش صهیونیستی خوانده، بلکه بزرگوار فرموده که کیوان امام به خاطر فضای مجازی الان تو زندانه.»

البته، پیش از این هم در جلسه نخست دادگاه، کیوان امام در دفاعیاتش، خود را قربانی جنبش من‌هم و زنان شاکی پرونده و وکیل آن‌ها را دنباله‌روی «جنبش فمینیستی و غربی» من‌هم خوانده بود. اما بنا به گفته یکی از شاکیان پرونده، قاضی در پاسخ به او گفته بود: «این موضوعات ربطی به دادگاه ندارد و کیوان امام باید در مورد موضوعاتی که به آن متهم شده، دفاعیات خود را ارائه کند.»

با این وجود، به‌نظر می‌رسد که این بار، «محمدرضا عموزاد»، قاضی این پرونده که برای سال‌ها مستشار «محمد مقیسه»، از قُضات بدنام دادگاه انقلاب بوده، تصمیم گرفته است که با محدود کردن شاکیان پرونده و وکیل آن‌ها، فضا را به نفع کیوان امام‌وردی تلطیف کند.

در همین باره، یکی از شاکیان پرونده کیوان‌ امام که ترجیح داده نام او ذکر نشود، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «قاضی اعلام کرد که جلسه غیرعلنی است و رو به خانم قوشه گفت که هیچ‌کس حق ندارد درباره این دادگاه، اطلاع‌رسانی کند.» 

او همچنین می‌گوید: «وکیل کیوان امام هم می‌گفت این شاکیان و وکیل آن‌ها با جنبش من‌هم که یک جنبش صهیونیستی است، در ارتباط هستند. او اصرار داشت که همه این اتهامات در فضای مجازی مطرح شده است. در همان زمان یکی از ما شاکیان صدایش را بلند کرد و گفت، ولی به ما در فضای واقعی تجاوز شده، نه فضای مجازی. ولی، وکیل کیوان امام مدام صدایش را بالاتر می‌برد که صدای ما شنیده نشود. »

این زن جوان چند سال قبل از مطرح شدن ده‌ها روایت‌ها تجاوز کیوان‌امام، از سوی او مورد تجاوز قرار گرفته بوده، همچنین می‌گوید: «برعکس دفعه قبل که خود کیوان امام، استراتژی انکار و وابستگی ما به غرب و شبکه‌های معاند را در پیش گرفته بود، این‌بار وکیلش، روایت‌های ما را زیر سوال برد و گفت این پرونده فقط در فضای مجازی پیگیری می‌شود.» 

این شاکی پرونده کیوان امام‌وردی در پاسخ به این سوال که واکنش قاضی به اتهاماتی که وکیل متهم به آن‌ها وارد کرده، چه بوده، نیز می‌گوید: «قاضی به وکیل‌ ما گفت که اگر بخواهی این جلسه را که من غیرعلنی اعلام کردم، اطلاع‌رسانی کنی، برایت مشکل پیش خواهد آمد و من حکم دیگری صادر می‌کنم، چون دستم در حکم دادن باز است.»

او در ادامه با گفتن این‌که با وجود شاهد و مدارک، خود کیوان امام هم اصلا اتهامات را قبول نکرده، می‌گوید: «وقتی ما به کیوان امام گفتیم تو باید به‌جای این کارها از ما عذرخواهی کنی، گفت نه و برای شما رستگاری آرزو می‌کنم. این جمله را چند بار تکرار کرد تا حدی که یکی از شاکیان که من می‌دانم مخالف صدور حکم اعدام برای او است، عصبانی شد که به او گفت، رستگاری برای ما وقتی است که تو نباشی.»

چرا وکیل کیوان امام با افترا زدن به یک جنبش، از موکل خود دفاع می‌کند؟

برای این‌که به این سوال پاسخ دهم، بهتر است ابتدا تاریخچه کوتاهی از جنبش من‌هم یا می‌تو را یادآوری کنم. جنبش می‌تو، جنبش اجتماعی علیه آزار و سوءاستفاده جنسی است که در ماه اکتبر ۲۰۱۷ با روایت‌های آزار جنسی، «هاروی واینستین»، یکی از تهیه‌کنندگان فیلم در هالیوود، آغاز شد. بعد از آن بود که «آلیسا میلانو»، بازیگر آمریکایی در توییتر خود نوشت که «اگر همه زنانی که مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند، عبارت من‌هم را در صفحات شبکه‌های اجتماعی خود بنویسند مردم، از این‌که این مشکل چقدر بزرگ است، درک بهتری پیدا خواهند کرد.» 

از آن به‌بعد، سیل من‌هم‌های زنان در هالیوود آغاز شد؛ ولی تنها به ایالات متحده و هالیوود محصور نماند و سراسر جهان را فراگرفت. امروز جنبش من‌هم در اغلب کشورهای جهان، از جمله در خاورمیانه فعال است و زنان بازمانده از تجاوز، آزار و اذیت جنسی، روایت‌های خود را از مردانی که مشهور یا غیر‌مشهور، به‌واسطه جنسیت خود در موضع قدرت قرار دارند، در قالب این جنبش مطرح کرده و به دنبال راهی برای ترمیم زخم‌های خود هستند.

اما فاطمه مسجدی، فمینیست و فعال حقوق زنان که در برلین آلمان زندگی می کند، درباره این‌که چرا وکیل کیوان امام‌وردی، با هدف حمله قرار‌دادن جنبش من‌هم در ایران، سعی در دفاع از موکل خود دارد، می‌گوید: « وکیل کیوان امام‌وردی و خود او، درست در بحبوحه مطرح‌ شدن جنبش من‌هم در خاورمیانه و بین فعالان زنان، با پروپاگاندای جمهوری اسلامی علیه زنان و جنبش زنان همراه شده‌اند. آن‌ها از این زن‌ستیزی که حالا با فاش شدن صدها روایت‌ تجاوز، آزار و خشونت علیه زنان از طریق جنبش من‌هم، شدت بیشتری گرفته، سعی دارند پرونده‌ای به این وضوح و با این همه شواهد و مدرک را از مسیر خود منحرف کنند.»

او همچنین ادامه می‌دهد: «وکیل کیوان امام به خوبی می‌داند که در فضای زن‌ستیزی که جمهوری اسلامی آن را به پا کرده، به خصوص در شرایط کنونی که زنان هر روز بیشتر از پیش در مقابل آزار و اذیت آخوندها و مردان طرفدار حجاب اجباری، می‌ایستند، چطور باید دادگاه را از هدف اصلی‌اش که عدالت برای شاکیان این پرونده است، منحرف کند.»

این فعال فمینیست و مورخ اجتماعی، بر این باور است که وکیل کیوان امام‌وردی، به تجربه فهمیده است که با بهره بردن فضای دادگاه‌های انقلاب و قضات آن که در مواجهه با فعالان زنان، برخوردی امنیتی دارند و همچنین فضای عمومی مردسالارانه و قوانینی که آشکارا به مردان امتیاز داده، می‌تواند موکلش را نجات دهد و «به‌همین خاطر روی فمینیست و فعال زنان بودن شیما قوشه، وکیل زنان شاکی دست گذاشته و می‌خواهد شواهد را لاپوشانی کند.»

چرا وکیل کیوان امام، جنبش می‌تو را صهیونیستی خوانده است؟

اگرچه در جلسه نخست دادگاه کیوان امام جنبش می‌تو ایران را وابسته به شبکه‌های معاند دانسته بود، این بار با صراحت، این حرکت زنان ایران را «صهیونیستی» خطاب کرده است. به باور فاطمه مسجدی، محقق و مورخ فمینیست، صهیونیستی خواندن جنبش من‌هم، ریشه در دستگاه تبلیغات جمهوری اسلامی درباره جنبش زنان ایران دارد. او با اشاره به مواجهه خود با یکی از بروشورهایی که توسط سازمان تبلیغات اسلامی در شهر قم، پخش می‌شده، می‌گوید: «ده سال پیش، من در قم در نزدیکی حرم بودم که دیدم بروشورهایی که توسط سازمان تبلیغات اسلامی تهیه شده بود، بین مردم پخش می‌شد. اساس این بروشور ربط دادن جنبش زنان ایران، به صهیونیسم بود. این در واقع مشتی از خروارها محتوای تبلیغاتی و پروپاگاندای جمهوری اسلامی علیه زنان و فعالان برابری‌خواه است.»

مسجدی در ادامه می‌گوید: «به نظر می‌رسد که وکیل کیوان امام هم دست به دامان همین پروپاگاندا شده و با دادن کلید واژه‌هایی که اتفاقا قاضی‌های دادگاه انقلاب هم به‌خوبی آن را می‌شناسند، دارد نزدیکی خود و کیوان امام به آن سیستم را مطرح می‌کند تا بتواند رایی به نفع کیوان امام از این دادگاه دربیاورد.»

به باور  این فعال حقوق زنان، «این نوع انگ‌زدن‌ها، راه نقد و کنش‌های احتمالی فعالان زنان و همچنین روشنگری برای افکار عمومی را مسدود می‌کند. ولی با این حال، کیوان امام باز هم با گفتن‌ این‌که جنبش می‌تو، غربی و صهیونیستی است، به این فریب‌کاری و منحرف کردن مسیر اصلی دادگاه ادامه می‌دهد. »

مسجدی همچنین با گفتن این‌که کیوان امام از نسل جوان است و در فضاهای فرهنگی و روشنفکری حضور داشته، می‌گوید: «او حتی بنا بر برخی روایت‌ها در حوزه زنان هم فعال بوده و از این طریق اعتماد برخی قربانیان خود را به‌دست می‌آورده. با این اوصاف مشخص است که او و وکیلش آگاهانه در حال فریب قاضی و دستگاه قضایی هستند.»

اشاره فاطمه مسجدی به روایت‌هایی است که از مصرف مشروبات الکلی توسط کیوان امام و حضور او  در جمع‌های روشنفکری در ایران خبر می‌دهند. پیش از این «نیلوفر حمسی»، یکی از دوستان سابق کیوان امام‌وردی نیز به ایران‌وایر گفته بود که او حتی مسوولیت برگزاری تورهای مختلط را برعهده داشته و «همه‌جا» بوده، به این معنا که «در کنار دوستان مرد بی‌شمار، با زنان بسیاری هم روابط اجتماعی دوستانه داشته است.»

در مجموع، به نظر می‌رسد که استراتژی دفاع از کیوان امام‌وردی، بر مبنای سوار شدن بر گفتمان حاکم استوار شده است. اشاره متهم و وکیل او به «جنبش‌های فمینیستی و غربی» و «صهیونیستی» خواندن «جنبش می‌تو» به نوعی دست گذاشتن بر نقطه ضعف حکومت و استفاده از گفتمان ضد زن، ضد غربی و ضداسراییلی است که جمهوری اسلامی دهه‌ها آن را به کار برده است.