«ایران‌وایر»، هر هفته جمعه‌ها به صورت زنده در اینستاگرام به میزبانی «رقیه رضایی» و با حضور «فریبا بلوچ»، فعال حقوق‌بشر بلوچ و برنده جایزه بین‌المللی «زنان شجاع سال ۲۰۲۴»، اخبار مهم و موارد نقض حقوق‌بشر در بلوچستان را به زبان‌های فارسی و بلوچی پوشش می‌دهد. خبر مهم هفته اخیر سفر درمانی مولوی «عبدالحمید اسماعیل‌زهی»، امام جمعه اهل سنت زاهدان به استانبول ترکیه بود که واکنش‌های بسیاری را حتی در رسانه‌های داخل ایران در پی داشت؛ سفری که نشان از بی‌اعتمادی تیم محافظت از آقای اسماعیل‌زهی به سیستم امنیتی جمهوری اسلامی برای دریافت خدمات درمانی در تهران داشت.
***
بیماری مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، انتقال او به استانبول ترکیه برای درمان، اجرای احکام زندان دو فیلم‌بردار مسجد مکی و تفتیش عقاید دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در زاهدان درباره باورهای مذهبی‌شان و نظرشان درباره مولوی عبدالحمید و مولوی نقشبندی، همچنین احضار و فشار بر پزشک درمانگاه خیریه مسجد مکی برای توقف فعالیت‌های این درمانگاه از جمله خبرهای مهم بلوچستان در هفته‌ای که گذشت بود.
در هفته منتهی به جمعه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳، شهروندان بلوچ در مقابل معدن طلای تفتان، بزرگ‌ترین معدن طلای ایران تجمع اعتراضی برگزار کردند و به تخریب محیط زیست این منطقه به بهانه توسعه معدن اعتراض کردند.
اعدام دو شهروند بلوچ در زندان‌های استان کرمان، غرق شدن کودکان در هوتک‌ها و کشته و زخمی‌شدن سوختبران حین سوختبری در جاده‌های پرخطر بلوچستان که به جاده‌های مرگ مشهورند و البته شلیک پلیس بدون هشدار به یک خودرو که ۴ عضو یک خانواده، از جمله دو کودک ۲ و ۱۴ ساله و یک زن در آن بودند، جان شهروندان بلوچ را در این یک هفته گرفته است.
خودداری از درمان مولوی عبدالحمید در ایران برای محافظت از جان او
رقیه رضایی، عضو تحریریه ایران‌وایر در ابتدای این برنامه زنده اینستاگرامی با اشاره به بیماری مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی و سفر درمانی او به استانبول ترکیه به واکنش‌ها درباره این سفر با وجود خطرات بالقوه‌ای که می‌توانسته برای مولوی داشته باشد، درباره چرایی تصمیم تیم محافظت از او برای درمان نشدن این رهبر مذهبی و معنوی شهروندان معترض بلوچ در ایران، از فریبا بلوچ، پرسید.
او گفت: «آیا این به‌دلیل بی‌اعتمادی افراد نزدیک به مولوی از دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی و خطری که درمان او در تهران می‌توانسته برای جان مولوی داشته باشد، است؟»
فریبا بلوچ در پاسخ به این سوال با گفتن این‌که اگر بخواهد دلیل این عدم درمان در ایران و در عوض درمان در ترکیه را به‌طور خلاصه بگوید همین بی‌اعتمادی به جمهوری اسلامی در حفاظت از جان مولوی عبدالحمید است، گفت: «جمعه این هفته نماز جمعه در مسجد مکی زاهدان توسط یکی دیگر از مولوی‌های این مسجد، برگزار شد.»
او در ادامه با آرزوی سلامتی برای مولوی عبدالحمید از فشارهای مختلف بر جامعه بلوچستان در حمایت از این روحانی محبوب اهل سنت خبر داد.
خانم بلوچ به اجرای حکم یک سال زندان دو فیلم‌بردار مسجد مکی که از مراسم نماز جمعه و تجمع‌های نمازگزاران عکس و فیلم می‌گرفتند بعد از تحمل ۴ ماه و۲۱ روز بازداشت موقت خبر داد.
او به تفتیش عقاید دانشجویان دانشگاه فرهنگیان زاهدان درباره باورهای مذهبی این دانشجویان و نظر آن‌ها درباره مولوی عبدالحمید و مولوی نقشبندی از روحانیون اهل سنت در بلوچستان که با گذشت بیش از ۸ ماه همچنان در بند است، نیز اشاره کرد.
این فعال حقوق‌بشر بلوچ در ادامه نیز از احضار پزشک درمانگاه خیریه مسجد مکی، دکتر «نعمت‌الله حسامی» به اداره اطلاعات این شهر، خبر داد. بر اساس گزارش سازمان‌های حقوق‌بشری بلوچستان، از دکتر حسامی به اجبار تعهد گرفته شده که طلاب این مسجد را تحت درمان قرار ندهد.
به گفته فریبا بلوچ، درمانگاه خیریه مسجد مکی در درمان بسیاری از بیماران بی‌بضاعت، به‌خصوص شهروندان ساکن شیرآباد زاهدان که بسیاری بدون شناسنامه هستند، نقش بزرگی داشته و دارد. او همچنین به درمان شماری از زخمی‌های جمعه خونین زاهدان در این درمانگاه اشاره کرد و از تحت فشار قرار گرفتن پزشک متعهدی چون دکتر حسامی، ابراز تاسف کرد.
استثمار منابع طبیعی بلوچستان؛ فقر و محرومیت بیشتر
رقیه رضایی در ادامه این گفت‌وگوی زنده اینستاگرامی به اعتراض مدنی شهروندان بلوچ در مقابل معدن طلای تفتان در استان سیستان‌و‌بلوچستان اشاره کرد و از فریبا بلوچ خواست که در این‌باره توضیح دهد.
خانم بلوچ با تاکید بر این‌که بسیاری گمان می‌برند که بلوچستان سرزمین فقیری است ولی منابع طبیعی بسیاری در بلوچستان وجود دارد، از بی‌بهره ماندن و فقیرتر شدن روزافزون مردم بلوچ در سایه سیاست‌های تاراج‌گرانه جمهوری اسلامی ابراز ناراحتی کرد.
فریبا بلوچ به قرارداد جمهوری اسلامی با کشور هند درباره توسعه سواحل مکران در بندر چابهار و عدم توزیع ثروت ناشی از این موقعیت جغرافیایی ویژه در بلوچستان، حتی در حد ایجاد اشتغال برای مردم بومی، گفت: «مردم بلوچستان مخالف این قرارداد هستند. هیچ‌کس از توسعه و پیشرفت بدش نمی‌آید ولی مردم می‌گویند اگر حکومت درستی داشتیم و می‌دانستیم که این سرمایه صرف زیرساخت‌ها می‌شود و برای بهبود زندگی مردم خرج می‌شود یا حتی فرصت شغلی برای خود مردم بومی ایجاد می‌شود، قطعا همه پیشرفت را دوست دارند. متاسفانه هیچ‌کدام این‌ها اتفاق نمی‌افتد و این مساله در کنار مسائل دیگر باعث به حاشیه رانده شدن مردم بلوچ می‌شود.»
او به حاشیه‌نشین بودن ۶۰ درصد مردم بومی بلوچستان، به‌ویژه در چابهار اشاره کرد.
این فعال حقوق‌بشر بلوچ در ادامه نیز به مرگ کودکان در هوتک‌ها به‌دلیل همین محروم نگه داشتن با وجود قراردادهایی که سودهای کلان برای حکومت و وابستگان آن دارد و همچنین کشته و زخمی‌شدن سوختبران حین سوختبری در جاده‌های مرگ اشاره کرد و گفت: «۶ کودک در هفته‌ای که گذشت، از جمله یک کودک دو ساله و یک کودک هشت ساله در هوتک‌ها جان باخته‌اند و مردم در قطب اقتصادی منطقه هنوز آب سالم برای نوشیدن ندارند.»
او درباره سوخت‌برها نیز گفت که دیشب یک استوری در صفحه شخصی اینستاگرام خود گذاشته تا با چند سوخت‌بر بتواند برای گزارشی که در دست دارد صحبت کند و بیشتر از ۱۲۰ نفر از دنبال‌‌کنندگان او در اینستاگرام گفته‌اند که یا خودشان سوخت‌بر هستند یا یکی از اعضای خانواده و نزدیکانشان سوختبری می‌کنند.
خانم بلوچ تاکید کرد که «سوختبری شغل نیست و یک اجبار است.» او ادامه داد که سوختبران چاره‌ای جز این ندارند که جان‌شان را در دست بگیرند و سوختبری کنند، چون هیچ شغلی نیست.
در ادامه این بحث رقیه رضایی با تاکید بر سیستماتیک بودن اهمال‌کاری در برابر حفظ جان شهروندان، گفت که حکومت جان شهروندان بلوچ را ارزان می‌شمارد و در مرگ آن‌ها چه به‌طور مستقیم و چه به‌شکل غیرمستقیم نقش دارد.
او به شلیک پلیس بدون هشدار به خودروی حامل یک خانواده چهارنفره از جمله دو کودک در سراوان اشاره کرد و از فریبا بلوچ پرسید که آیا بین بهره‌برداری حکومت از منابع بلوچستان و اهمال در حفظ جان شهروندان بلوچ، رابطه‌ای وجود دارد؟
فریبا بلوچ درباره حمله نیروهای نظامی به یک خودرو بدون هشدار، گفت که یک کودک ۱۴ ساله و راننده خودرو که یک جوان ۲۸ ساله بوده جان باخته‌اند. او همچنین گفت که یک زن و یک کودک دو ساله نیز در این تیراندازی بی‌ضابطه پلیس زخمی شده‌اند.
او در ادامه پرسید که چرا در مرکز یک شهر، نظامیان می‌توانند به مردم عادی شلیک کنند؟ خانم بلوچ تاکید کرد که پلیس مدعی شده خودروی اشرار مسلح بوده و پرسید که دو کودک و یک زن و یک‌مرد میانسال اشرار مسلح بودند؟
خانم بلوچ در ادامه نیز تاکید کرد که حتی اگر اشرار هم باشند، در اغلب موارد نیروهای مسلح بی‌توجه به عابران و رهگذران به خودروها شلیک می‌کنند و این جان‌های بسیاری را در خطر قرار می‌دهد.
فریبا بلوچ همچنین به ریشه‌دار بودن این رفتار حکومت در بلوچستان نیز اشاره کرد و گفت: «بدون ضابطه، تیراندازی می‌کنند و برایشان اصلا مهم نیست. مثل جمعه خونین زاهدان که مردم بی‌گناه را کشتند و سعی کردند واقعیت را وارونه جلوه دهند.»
او به اعدام‌‌های بسیار مردم بلوچ در زندان‌های مختلف ایران نیز اشاره کرد و گفت که در آمار سازمان‌های حقوق‌بشری از تعداد اعدام‌شدگان، هر ساله بلوچستان در صدر است. او تاکید کرد: «وقتی بلوچ باشی، بی‌عدالتی در دادگاه‌ها تشدید پیدا می‌کند.»
این فعال حقوق‌بشر در ادامه به اعدام دو شهروند بلوچ دیگر در هفته‌ای که گذشت اشاره کرد و گفت در فایل صوتی که منتسب به یکی از این شهروندان اعدام‌شده، او گفته که ماموران به او گفته بودند که اگر خانواده اش فعالان سیاسی بلوچ مخالف حکومت را در خارج از ایران ترور کنند، حکم اعدام او را لغو خواهند کرد. با این‌حال این شهروند به مقاماتی که چنین پیشنهادی به او داده بودند، گفته بوده که «من با مردانگی زندگی می‌کنم.»
به‌نام ناموس، زن دیگری این‌بار در ایرانشهر کشته شد
فریبا بلوچ، فعال حقوق‌بشر بلوچ که جایزه «زنان شجاع» را بابت فعالیت‌های خود برای حقوق زنان در بلوچستان ایران از دست «جیل بایدن»، همسر رییس جمهور ایالات متحده آمریکا دریافت کرده، با اشاره به قتل یک زن ۳۱ ساله در ایرانشهر به دست برادرش می‌گوید: «وقتی زن‌کشی اتفاق می‌افتد، خیلی مواقع پنهان می‌شود چون افرادی می‌گویند که الان وقتش نیست و نباید در این باره صحبت شود. چون نظر مردم سایر مناطق ایران نسبت به ما تغییر می‌کند. اما من فکر می‌کنم که اصلا مهم نیست. مگر زن‌کشی مختص بلوچستان است؟ مگر در همه شهرهای ایران، تهران و کل دنیا روزانه صدها زن مورد شکنجه و آزار قرار نمی‌گیرند؟! اگر ما بخواهیم به این دلیل در برابر زن‌کشی‌ها سکوت کنیم، در مقابل وجدان‌مان چه خواهیم کرد؟!»
او درباره ضرورت سکوت‌نکردن مقابل آزار و خشونت علیه زنان و کودکان، گفت: «وقتی مساله‌ای اطلاع‌رسانی می‌شود، به نظرم باعث می‌شود یک زن در سکوت کشته نشود و فردی که دست به قتل او به نام ناموس زده، بی‌آبرو شود که قدرت خود را در کشتن یک زن می‌بیند.»
رقیه رضایی نیز در ادامه به نبود قوانین حمایتی از زنان آسیب‌دیده و دامن زدن جمهوری اسلامی به فرهنگ خشونت‌‌زایی چون ناموس، غیرت و تعصب اشاره کرد و گفت: «حکومت علنا در حمایت از زنان، کودکان کار خاصی انجام نمی‌دهد. همین هفته پیش خبری بود که خانه امنی در ارومیه که پناهگاه زنان تحت خشونت بودند، تعطیل شد و چند روز بعد با تلاش مسوولان این خانه امن دوباره بازگشایی شد. ما شاهد این هستیم که نه قوانین حمایتی وجود دارد و نه آموزشی داده می‌شود و نه مجازات بازدارنده‌ای در کار است.»
او در پایان این برنامه لایو نیز از فریبا بلوچ خواست که خلاصه‌ای از این اخبار را به زبان بلوچی برای شهروندان بلوچ بگوید و تاکید کرد که ایران کشوری متشکل از اتنیک‌ها، زبان‌ها و فرهنگ‌های متنوع است و این تفاوت هایست که ایران را خاص و ممتاز می‌سازد.
فریبا بلوچ نیز درباره محرومیت شهروندانی که فارسی زبان مادری آن‌ها نیست از آموزش به زبان مادری‌شان صحبت کرد و گفت که این البته به این معنا نیست که از دانستن زبان فارسی ناراحتم ولی از این‌که به زبان مادری خودم نمی‌توانم فصیح صحبت کنم، غمگین می‌شوم.
در بخش پایانی این گفت‌وگوی زنده اینستاگرامی، فریبا بلوچ، چکیده‌ای از همین اخبار را به زبان بلوچی گفت.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر