مشهد مال؛ نمایشی دیگر از قدرت آستان قدس رضوی

ناهید مهاجر، شهروند خبرنگار، مشهد

«هستی»، ساکن «بلوار خیام» مشهد، یکی از محله های اعیان نشین و خوش آب و هوای این شهر است؛ محله ای که نسبت به بقیه مناطق شهر از فضای سبز بیش تر، آلودگی کم تر و هوای سالم تری برخوردار است. اما مدتی است که سر و صدای تردد ماشین های خاک برداری در روز و قطع درختان در شب در یکی از بزرگ ترین باغ های این شهر که در همین محله واقع شده، آرامش را از او و خانواده اش گرفته است.

در این خیابان، باغی 5/6 هکتاری با صدها درخت قرار دارد که یکی از تنفس گاه های مشهد به شمار می رود. اما مدتی است که «آستان قدس رضوی» به جان درختان آن افتاده و در حال نابودی آن ها و ساخت مجتمع تفریحی و توریستی با نام «مشهد مال» در این منطقه است؛ اقدامی که با وجود مخالفت های مردم منطقه، مسوولان فضای سبز شهرداری، برخی اعضای شورای شهر و حتی «احمد علم الهدی»، امام جمعه تندروی این شهر روبه رو شده اما با جدیت از سوی آستان قدس رضوی دنبال می شود.

مصوبه «شورای عالی شهرسازی و معماری» بر تثبیت باغ های شهرهای کشور، از جمله باغ های مشهد تاکید دارد و هرگونه قطع درختان و ساخت و ساز در این باغ ها را ممنوع اعلام کرده است؛ اما ظاهرا آستان قدس رضوی با پرداخت 6میلیارد و 600 میلیون ریال و رایزنی با شهرداری مشهد، توانسته است پروانه ساخت بنای تجاری در منطقه و تغییر کاربری غیرقانونی آن را بگیرد. این موضوع این روزها به جنجالی بین شورای شهر و مردم از یک سو و شهرداری، استانداری و قوه قضاییه از سوی دیگر تبدیل شده است.

مسوولان شهرداری مشهد هرگونه تبانی با آستان قدس رضوی و صدور پروانه غیرقانونی برای ساخت در محدوده باغ را رد می کنند و مسوولان آستان قدس هم مدعی هستند هیچ کار غیرقانوی انجام نمی دهند و شهرداری برای آن ها پروانه ساخت صادر کرده است.

پروژه «مشهد مال» در زمینی هشت هزار هکتاری در یکی از بهترین مناطق مسکونی مشهد با مشارکت آستان قدس رضوی، «بانک تات»، «موسسه مالی و اعتباری عسگریه» و «گروه هتل های اسلامی روتانا» دبی در حال ساخت است. در این مجموعه قرار است مرکز خرید، هتل پنج ستاره، شهربازی، هایپرمارکت، سالن سینما و مراکز اداری و تجاری ساخته شود.

آستان قدس رضوی که 90 شرکت تحت پوشش آن قرار دارند، یکی از نهادهایی است که مستقیم زیرنظر رهبر ایران اداره می شود و در طول 34 سال پس از انقلاب نه نهاد و مسوولی اجازه رسیدگی به اسناد مالی آن را داشته و نه مرجعی توانسته آن را وادار به پرداخت مالیات کند.

در مشهد 45 درصد زمین ها متعلق به آستان قدس رضوی هستند که این نهاد مدعی است بخش زیادی از آن ها، از جمله باغ 5/6 هکتاری – محل احداث مشهد مال- توسط افراد خیر به آستان به صورت وقف واگذار شده است و حالا جزو دارایی های آن به شمار می رود و آستان هر طور که بخواهد در مورد آن ها تصمیم می گیرد. حال آن که براساس قانون وقف، بنا یا زمین موقوفه باید براساس خواسته واگذارکننده آن مورد استفاده قرار بگیرد.

اسفند ماه پارسال، رهبر جمهوری اسلامی در جمع فعالان و مسوولان محیط زیست خواستار حفظ منابع طبیعی و برخورد قاطع دادستانی و وزارت دادگستری با موضوع تخریب محیط زیست، فروش و تخریب باغ ها در کشور شد. اما چند ماه از این موضوع نگذشته است که آستان قدس رضوی به عنوان یک نهاد زیر نظر آیت الله خامنه ای و در مقابل چشم همه مسوولان دست به تخریب یکی از بزرگ ترین باغ های کشور زده است و هیچ کس هم جرات مقابله جدی با آن را ندارد.

شهردار منطقه در گفت وگو با یکی از نشریه های محلی، به طور سربسته از تخریب این باغ اظهار بی اطلاعی کرده و مدعی شده است که مالکان باغ های محدوده شهری تنها اجازه دارند درختان آسیب دیده را، آن هم به روش «روت بال» (کندن درخت با ریشه و انتقال آن به محل دیگر) تخریب کنند. حال اگر در باغ آستان قدس، در منطقه خیام اقدامی بیش از این در حال انجام است، از آن بی خبر است!

اما رییس شورای شهر مشهد بر غیرقانونی و بدون مجوز بودن ساخت مشهد مال تاکید دارد و می گوید: «این موضوع به کمیسیون ماده 100– مرجع رسیدگی به تخلفات شهرداری ها- رفته تا در آن جا رسیدگی شود. اگرچه که مسوولان آستان قدس از این موضوع مکدرند.»

با این که مسوولان استانداری و شورای شهر مدعی این هستند که موضوع را پی گیری می کنند و نامه نگاری های متعددی از سوی نهادهای مردمی و تشکل های دانشجویی به رییس قوه قضاییه و دادستانی شده اما روشن است درختان این باغ به قیمت بالارفتن دیوارهای مشهد مال در حال نابود شدن است و صدای «هستی» و ده ها خانواده دیگر ساکن این منطقه که خواهان حفظ و سالم ماندن محیط زیست خود هستند، به جایی نمی رسد.