شایا گلدوست
هفته دوم ماه نوامبر هفته آگاهی‌رسانی درباره افراد ترنس نام‌گذاری شده است. هدف از نام‌گذاری این هفته، تاکید بر لزوم آگاهی‌رسانی و دادن اطلاعات صحیح و آموزش درست در مقاطع متفاوت برای اقشار مختلف جامعه است؛ در مورد ترنس‌ها، شرایط آن‌ها، خواسته‌ها و حقوق انسانی‌شان، حمایت‌های لازم خانوادگی، اجتماعی و قانونی و دسترسی برابر با دیگر اقشار جامعه به منابع و خدمات پزشکی و... و در یک کلام آشنایی همه افراد با ترنس‌ها، مخصوصا افرادی که آگاهی لازم در مورد مسائل جنسی و جنسیتی ندارند. این آگاهی‌رسانی می‌تواند رفته‌رفته جوامع را با انسان‌هایی آشنا کند که هویت جنسیتی خود را به گونه‌ای دیگر، غیر از آن‌چه که ما معمول می‌پنداریم، تعریف می‌کنند و از این رو برای بهبود شرایط زندگی آن‌ها در جوامع مختلف مفید باشد.
جنسیت بر خلاف آن‌چه همه تصور می‌کنند یک طیف گسترده است و هویت جنسیتی باور و تعریفی است که افراد از جنسیت خود بر اساس تجربیاتی که دارند ارائه می‌دهند. در این طیف که دو سر آن زنانگی و مردانگی قرار دارند، نقاط بی‌شماری را می‌توان یافت که افراد هویت جنسیتی خود را آن‌گونه تعریف می‌کنند و یا این که روی این طیف شناور هستند.
افراد می‌توانند «همان‌جنسیتی» باشند، یعنی جنسیت خود را مطابق با جنسیتی که از بدو تولد بر اساس جسم و اندام جنسی به آن‌ها نسبت داده شده است، تعریف کنند و یا این که «ترنس» باشند و هویت جنسیتی خود را متفاوت با جنسیت نسبت‌داده‌شده در بدو تولد بدانند و آن را به گونه دیگری تعریف کنند. در جوامعی که دیدگاه دو قطبی به جنس و جنسیت وجود دارد و هر گونه هویت جنسیتی را که در قالب‌های از پیش تعیین‌شده زنانگی و مردانگی نگنجد به رسمیت نمی‌شناسند، زندگی برای افراد ترنس بسیار دشوار می‌شود.
در نسخه جدید طبقه‌بندی بیماری‌های «سازمان بهداشت جهانی»، ICD-11، ترنس‌بودگی از لیست اختلالات هویتی خارج شده است و یک ناهمگونی مستمر بین جنسیتی که فرد خود را با آن می‌شناسد و جنسیتی که از بدو تولد بر اساس اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌شود.
ترنس یا ترنس‌جندر یک واژه چتری است. «زن ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به مردان متولد شده و جنسیت مردانه به او نسبت داده شده است، در صورتی که او خودش را یک زن می‌داند و هویت جنسیتی خود را زنانه تعریف می‌کند و «مرد ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنان به دنیا آمده و جنسیت زنانه به او نسبت داده شده است، در حالی که او هویت جنسیتی خود را مردانه تعریف می‌کند و خود را یک مرد می‌داند. البته ترنس‌ها می‌توانند هویت جنسیتی «غیردوگانه» یا «نان‌باینری» نیز داشته باشند و خودشان را متعلق به هیچ کدام از دو قالب زنانه و مردانه ندانند.
در اکثر مواقع افراد ترنس از سنین کودکی تفاوت‌شان را در تضاد با کلیشه‌های رایج و مقایسه با هم‌سالان نشان می‌دهند؛ در انتخاب پوشش، انتخاب بازی‌ها، انتخاب دایره دوستان و هم‌بازی‌ها و به عبارتی با بیان جنسیتی‌ای که نشان‌دهنده خصوصیات جنسیتی است و خود را با آن تعریف می‌کنند. البته فرد ترنس می‌تواند به دلایل مختلف هیچ‌کدام از این نشانه‌ها یا بیان جنسیتی متفاوت را در کودکی نداشته باشد و در سنین بالاتر با شناخت بیشتری که نسبت به خود، گرایش جنسی خود و هویت جنسیتی‌اش پیدا می‌کند، خودش را به عنوان یک ترنس بشناسد و معرفی کند. در بسیاری از مواقع افراد ترنس به دلیل ترس‌هایشان و فشارهایی که از جهات مختلف به آن‌ها وارد می‌شود، بیان جنسیتی مطابق با جنسیت حقیقی خود را بروز نمی‌دهند و این بدان معناست که ظاهر و نوع پوشش و رفتار یک فرد نمی‌تواند معیار مناسبی برای تشخیص هویت جنسیتی او باشد.
افراد ترنس می‌توانند تصمیم بگیرند که پروسه موسوم به «ترنزیشن» یا «تصدیق/تایید جنسیت» را انجام دهند. می‌توانند با مصرف هورمون خصوصیات ثانویه جنسی را در خود تغییر دهند و یا این که اقدام به انجام برخی از جراحی‌ها بر روی بدن خود نمایند و یا این که کاملا اندام جنسی خود را با جراحی تغییر دهند. همه این مراحل می‌بایست زیر نظر روان‌شناس متخصص و پزشکانی که آشنایی لازم با افراد ترنس دارند، انجام شود و به فرد فضای لازم و کافی داده شود تا قدم به قدم پیش رود و آزادانه تصمیم بگیرد و انتخاب کند تا رضایت لازم را به دست بیاورد و فشارهای محیطی علتی برای انجام این کار نباشد.
در ایران با وجود تابوی حرف زدن درباره موضوعات جنسی و جنسیتی، ترنس‌ها با استناد به فتوای آیت‌آلله «خمینی» در کتاب «تحریرالوسیله» که «تغییر جنس مرد به زن و برعکس آن را به سبب عمل حرام ندانسته»، مشکل قانونی ندارد و آن‌ها می‌توانند برای دریافت مجوز به دادگاه مراجعه کنند و بعد از انجام مراحل روان‌پزشکی و پزشکی قانونی و تایید ترنس‌بودگی، مجوز لازم را دریافت و جراحی کنند و خود را در یکی از دوگانه زن و مرد بگنجانند. از این رو برخی در سال‌های گذشته ایران را بهشت ترنس‌ها می‌نامیدند. اما این امر چه‌قدر به بهبود شرایط ترنس‌ها در ایران کمک می‌کند؟
علاوه بر مشکلاتی که فرد ترنس در خانواده و با اطرافیان خود تجربه می‌کند، جامعه نیز به دلیل ناآگاهی و نداشتن شناخت درست درباره افراد ترنس، بر مشکلات این قشر می‌افزاید و شرایط را چه قبل از انجام جراحی و چه بعد از اتمام مراحل سخت جراحی بهتر که نمی‌کند هیچ، در مواقعی بسیار بدتر نیز می‌کند.
در سال‌های اخیر به دلیل رشد شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های خارج از کشور و فعالان و کنش‌گران حوزه جنس و جنسیت و خود افراد ترنس، سرعت گردش اطلاعات بسیار بالاتر رفته است و این امر برای آگاهی جامعه و روند رو به بهبود برای افراد ترنس بسیار مفید است. اما متاسفانه هنوز هم شاهد خشونت‌های خانگی و اجتماعی زیادی به این افراد هستیم و تبعیض‌هایی را می‌بینیم که به خاطر هویت جنسیتی‌شان تجربه می‌کنند. علاوه بر آن قانونی برای حمایت از این افراد در برابر این تبعیض‌ها و خشونت‌ها وجود ندارد و قانون‌گذار با نگاه بیمارانگارانه‌ای که به این افراد دارد، تنها گزینه‌ای را که پیش روی فرد می‌گذارد قرار گرفتن در یکی از دوگانه زن و مرد و به اصطلاح هم‌رنگ جماعت شدن است، در غیر این صورت هویت قانونی منطبق با جنسیت حقیقی خود ندارند. این در حالی‌ست که در سال‌های اخیر شاهد سنگ‌اندازی‌های بسیاری در مسیر اخذ مجوز برای جراحی از سوی قضات و سیستم قانون‌گذار هستیم که بدون داشتن دانش کافی، سلیقه‌ای عمل می‌کنند و سنگ بزرگی پیش پای فردی که نه حمایت خانواده را دارد و نه جامعه را، می‌اندازند.
علاوه بر همه آن‌چه گفته شد، سیستم پزشکی و روان‌پزشکی نا‌آگاه که ترنس‌ها را بیمارانی می‌داند که نیاز به درمان دارند، در بسیاری از مواقع خود نیز دچار هراس نسبت به قشر رنگین‌کمانی است و این امر باعث می‌شود که وظیفه حرفه‌ای خود را به درستی انجام ندهند و کیفیت پایین جراحی‌ها در ایران که هیچ نظارتی نیز بر روی آن‌ها صورت نمی‌گیرد، تصدیقی بر این موضوع است که «ایران بهشت ترنس‌ها نیست.»
مطالب مرتبط:
درباره گرایش یا هویت جنسی چه می‌دانیم؟
چرا پذیرش اینکه یک همجنسگرا هستم برایم دشوار بود؟
درباره افراد اینترسکس یا میان‌جنسی چه می‌دانیم؟
آموزش همراه با تبعیض، توهین و تحقیر: شرایط دشوار رنگین‌کمانی‌ها در مدارس (بخش اول)
اولین رژه افتخار جامعه رنگین‌کمانی ایران؛ تجسم همدلی و همراهی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر