سخن‌گوی دولت «ابراهیم رئیسی»، رییس جمهوری ایران در سفارت ایالات متحده در تهران در حالی که نشان رسمی دولت امریکا بالای سر او دیده می‌شود، کنفرانس خبری برگزار کرده است. این عمل دارای معنی و پیامد حقوقی است.
**
«علی بهادری جهرمی»، سخن‌گوی دولت جمهوری اسلامی در محل سفارت امریکا در تهران زیر نشان دولتی این کشور کنفرانس خبری برگزار کرده است. قرار گرفتن یک مقام دولتی در خاک کشور خود زیر نشان رسمی دولت خارجی، یک عمل دارای پرستیژ و حیثیت سیاسی برای حکومت محسوب نمی‌شود و یک رفتار نامتعارف است.
این تنها مشکل حضور یک مقام رسمی جمهوری اسلامی برای انجام وظیفه در سفارت امریکا نیست. سفارت ایالات متحده در تهران با وجود قطع رابطه سیاسی دو کشور در اردیبهشت ۱۳۵۹، هم‌چنان خاک امریکا و بخشی از اموال دولتی ایالات متحده است که به اشغال جمهوری اسلامی ایران درآمده است.
بر اساس مقرراتی بین‌المللی، املاکی که دولت‌ها در سرزمین خود به یک کشور خارجی می‌دهند، جزو اموال رسمی آن دولت‌ها محسوب می‌شود و ورود به آن، دخل و تصرف و هرگونه اقدامی در آن ملک بدون اجازه مالک که این‌جا دولت امریکا است، ممنوع و در حکم ورود بدون اجازه به ملک دیگری است.
سفارت امریکا در تهران از ۱۳ آبان ۱۳۵۸ ابتدا به اشغال بازیگران غیردولتی (دانشجویان انقلابی موسوم به «پیرو خط امام») درآمد و به فاصله کوتاهی «روح‌الله خمینی» با گرفتن مسوولیت این اشغال، به آن و گروگان‌گیری دیپلمات‌های امریکایی تداوم داد. از آن زمان تاکنون، سفارت امریکا در تهران ابتدا اشغال و سپس به صورت غیرقانونی به تصرف جمهوری اسلامی ایران درآمده است.
دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه هلند روح‌الله خمینی را به دلیل دستورش در منع کردن مقام‌های دولت ایران از دیدار با مقام‌های امریکایی برای حل و فصل اشغال سفارت، مسوول دانست و حکم به آزادی گروگان‌ها و رفع توقیف از سفارت ایالات متحده داد.
دیپلمات‌های امریکایی در روز ۳۰ دی ۱۳۵۹ در جریان توافق با امریکا آزاد شدند اما ملک سفارت از آبان ۱۳۵۸ تاکنون در اشغال جمهوری اسلامی باقی مانده و ایران نسبت به رفع تصرف از آن با وجود حکم دیوان لاهه اقدام نکرده است.
هرچند سفارت امریکا در تهران اکنون به اشغال سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمده است و اعضای سپاه و بسیج در آن مستقر هستند اما از دید حقوقی، دولت جمهوری اسلامی به عنوان نماینده حکومت در برابر تداوم این اشغال پاسخ‌گو است. حضور سخن‌گوی دولت رئیسی در سفارت ایالات متحده و برگزاری کنفرانس خبری در ملک امریکا در تهران می‌تواند مورد اعتراض رسمی دولت «جو بایدن» قرار گیرد.
این کشور نماینده حکومت محسوب می‌شود و باید در برابر هرگونه نقض حقوق دولت امریکا، از جمله سلب مالکیت از اماکن دیپلماتیک آن پاسخ‌گو باشد. چنان‌که ایالات‌متحده بعد از قطع رابطه با ایران، سفارت ایران در امریکا و ۱۳ کنسول‌گری این کشور را توقیف کرده اما از مالکیت ایران خارج نکرده است.
با قطع روابط سیاسی با ایران از سوی امریکا در اردیبهشت ۱۳۵۹، ایالات‌متحده دستور مهروموم اماکن دیپلماتیک ایران در خاک امریکا و توقیف حساب‌های مربوط به سفارت را صادر کرد. وجوه این حساب‌های بانکی ایران به‌حساب «نوسازی اماکن دیپلماتیک ایران» که در اختیار وزارت خزانه‌داری امریکا است، واریز شدند.
ایالات متحده سفارت ایران در واشنگتن دی‌سی را «توقیف» کرده اما مانند جمهوری اسلامی به مصادره خود درنیاورده است بلکه از آن و اموال سفارت همانند فرش‌ها و سایر اشیای نفیس ایرانی که روزگاری در سالن‌های سفارت پهن بودند، نگه‌داری می‌کند و خسارات وارده به ساختمان را که بر اثر مرور زمان به وجود می‌آیند، از محل حساب بانکی گفته شده در بالا تعمیر می‌کنند.
در اقدام متقابل، ایالات‌متحده می‌توانست املاک دیپلماتیک ایران در امریکا را که ارزشی برابر با ملک سفارت در تهران دارند، به مصادره خود در بیاورد اما به دلایل سیاسی در ۴۴ سال گذشته از این کار خودداری کرده و سیاستی با نزاکت در پیش گرفته است. این در حالی است که سخن‌گوی دولت جمهوری اسلامی در ملک متعلق به امریکا کنفرانس خبری برگزار و به نام حکومت ایران، زیر نشان رسمی دولت ایالات متحده اظهار نظر می‌کند.
هرچند جمهوری اسلامی مشروعیت داخلی و خارجی خود را به شکل کم سابقه‌ای تخفیف داده و آن را به نازل‌ترین سطح از زمان تاسیس خود رسانده است اما سخن‌گوی دولت آن بر هر حال از نظر رده‌بندی، مقام عالی‌رتبه حکومتی محسوب می‌شود.
حضور چنین مقامی در سفارت پیشین امریکا در تهران به منزله ورود بی اجازه به ملک دولت ایالات متحده و از نظر حقوقی، نمایش تداوم اشغال‌گری غیرقانونی املاک دیپلماتیک و سرپیچی از حکم دیوان دادگستری بین‌المللی در لاهه است. دولت امریکا هم می‌تواند درباره این رفتار به طور رسمی به جمهوری اسلامی ایران اعتراض کند و هم خواستار اجرای حکم دیوان لاهه از سوی حکومت ایران شود.
درباره سفارت‌های ایران و امریکا در واشنگتن و تهران بیشتر بخوانید:
گروگان‌گیری؛ شوروی خمینی را از تحریم بین‌المللی نجات داد
ورود بدون ویزای سپاه و بسیج به خاک امریکا
سفارت شاهنشاهی ایران در امریکا چه‌گونه به دست خمینی افتاد؟
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر