اپیزود دوم پادکست یادگار؛ چند نخ سیگار میگیری موهامو بزنی؟

پادکست «یادگار» که هر پنج‌شنبه در «ایران‌وایر» منتشر می‌شود، روی سایر پادگیرها مانند «کست‌بوکس» «اپل‌پادکست» «گوگل‌پادکست» و «اسپاتیفای» قابل شنیدن است. 

یادگار به بررسی شرایط جاری زندگی زندانیان در دوران حبس می‌پردازد و هر اپیزود یک موضوع مستقل دارد. در اپیزود دوم  این پادکست به موضوع مبادله مالی و  خرید و فروش در زندان‌های ایران پرداخته شده است. 

تبادلات مالی در زندان چه‌گونه انجام می‌شود؟ آیا در زندان امکان خرید و پرداخت پول نقد وجود دارد؟ 

«عالیه مطلب‌‌زاده»، روزنامه‌نگار، عکاس، فعال مدنی و زندانی سیاسی سابق و «رضا خندان»، فعال مدنی، زندانی سیاسی سابق و  همسر «نسرین ستوده» در این قسمت از پادکست یادگار از تجربه‌های خود درباره شرایط مبادلات مالی در زندان صحبت کرده‌اند.  

***

معامله در زندان قواعد خودش را دارد و طبیعتا حکم کلی در مورد همین قواعد هم نمی‌توانیم صادر کنیم. اما مثلا در مورد زندان «اوین» اگر زندانی سیاسی عقیدتی و یا جزو زندانیانی باشید که نهاد بازداشت‌ کننده شما ارگانی مثل وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باشند، در ابتدای ورود به اوین، وارد سلول انفرادی یکی از نهادهای بازداشت‌ کننده می‌شوید.

تا زمانی که در سلول انفرادی هستید، خرید، معامله و یا حتی درخواست برای داشتن کالایی معنا ندارد؛ یعنی یا لباس مخصوص این بندها در سلول انفرادی هستید و تنها دارایی شما یک بسته بهداشتی کوچک شامل حوله، خمیر دندان، مسواک و صابون است که مسوولان بازداشتگاه آن را در اختیارتان می‌گذارند. 

غذا را خودشان می‌آورند و حقی برای خرید یا درخواست غذای دیگر وجود ندارد. در این مقطع نه کارت بانکی معنایی دارد و نه پول نقد. البته هر کدام را هم داشته باشید، در بدو ورود آن‌ها را از شما می‌گیرند. فرض محال  اگر هم نگیرند، جا و امکانی برای خرید وجود ندارد.

در بندهای عمومی بازداشت‌گاه‌ها شرایط کمی بهتر می‌شود؛ مثلا در بندهای عمومی ۲۰۹ که در داخل زندان اوین بنا شده و متعلق به وزارت اطلاعات هستند، زندانیان یک هفته درمیان ملاقات دارند و خانواده‌ها می‌توانند در این ملاقات‌ها مبلغ یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به صورت نقدی بیاورند و تحویلت دهند. شما هم با این پول می‌توانید تعداد محدودی اقلام اولیه مثل شیر، بیسکویت، دوغ، دو نوع میوه، دستمال کاغذی و آب‌ معدنی بخرید.  در واقع  از بین اقلام بالا، لیست خود را تهیه و سر هفته به مامور خرید تحویل می‌دهید و پولش را پرداخت می‌کنید تا چند روز بعد سفارش‌تان را تحویل بگیرید. 

عالیه مطلب‌زاده در مورد خرید در زندان اوین می‌گوید: «در چند روز اول ورود به زندان اوین برای شما یک کارت صادر و با دادن شماره این کارت به خانواده، مبلغ محدودی با سقف مشخص برای شما به آن واریز می‌شود. داخل هر سالن هم یک بوفه کوچک هست که اقلام محدودی دارد و می‌توانید خرید روزانه خود را از آن انجام دهید. بعضی اقلام دیگر مثل سبزیجات و میوه هم لیست و به متصدی بوفه تحویل داده می‌شوند. معمولا اقلام لیست شده را  چند روز بعد می‌آورد.» 

رضا خندان نیز در بخشی از پادکست یادگار درباره  مبادلات مالی در زندان برای شستن لباس، خیاطی و… توضیح می‌دهد: «بخش دیگری از نیازها مثل سلمانی، شستن لباس، اتوشویی، خیاطی و خلاصه هر فرآیند دیگری که در زندگی جاری وجود دارد و در زندان نیز به آن احتیاج داریم، با مکانیسمی که برای مبادلات مالی در زندان طراحی شده، انجام می‌شوند. همه معاملات برمبنای سیگار رخ می‌دهند. هر پاکت سیگار قیمتی دارد و برای هر کاری مبلغی با واحد سیگار در نظر گرفته می‌شود. بنابراین همه زندانی‌ها، چه سیگاری باشند و چه نباشند، در زندان نیاز به خرید سیگار دارند تا در امور جاری از آن استفاده کنند.» 

جزییات مبادله مالی در زندان را می‌توانید در اپیزود دوم پادکست یادگار بشنوید. 

در پادکست یادگار تلاش می‌کنیم تا برای مخاطبان «ایران‌وایر» تصویر واقعی‌تری از زندان در سراسر ایران بسازیم. این تصویر با مشارکت شما کامل‌تر خواهد شد. اگر شما یا اطرافیان‌تان تجربه حضور در زندان‌های سراسر ایران را دارید، لطفا روایت‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی با ما به اشتراک بگذارید.