محمد تنگستانی
بارها در شبکه‌های اجتماعی خوانده و یا شنیده‌ایم که یک زندانی به این دلیل که چهره سرشناس و یا از خانواده‌ای شناخته شده است، مورد حمایت رسانه‌ها قرار گرفته و یا این که بسیاری از زندانیان عقیدتی و سیاسی در شهرستان‌ها به دلیل گمنامی، مورد توجه رسانه‌ها قرار نمی گیرند. این گله های عمومی از عملکرد رسانه ها گاهی درست هستند و گاهی نه؛ زیرا در مواردی، خانواده‌های افراد بازداشت شده، به ویژه در شهرستان ها به دلیل عدم آگاهی از اهمیت تاثیر مدیا در وضعیت پرونده ها و یا ترس از تهدید‌های نیروهای امنیتی، اطلاعاتی در اختیار رسانه ها قرار نمی‌دهند. برای حل چنین مشکلی چه می توان کرد؟ چه طور می توان دسترسی عادلانه و مطلوب به رسانه ها را برای همه بخش های جامعه فراهم کرد. «ایران وایر» در این زمینه با چند کارشناسان و فعال در حوزه رسانه گفت وگو کرده است. در سومین بخش از این مجموعه، از «عیسی سحرخیز»، روزنامه نگار ساکن ایران پرسیده ایم:
در بین بازداشت شدگان جریان اعتراضات به نتیجه انتخابات سال ۱۳۸۸ و یا اعتراضات سراسری در دی‌ماه سال جاری، هنرمندان و فعالان مدنی کم نبوده‌اند. تعداد زیادی از این بازداشت شده ها ساکن شهرهای دور افتاده و مرزی هستند اما تنها افراد معدودی مورد توجه رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفتند؛ افرادی که نام شناخته شده ای دارند و یا ساکن کلان‌شهرهایی مانند تهران هستند. چرا از بازداشت‌شدگان گمنام و ساکن در شهرهای کوچک کم تر حمایت و یا خبری از آن ها منتشر می‌شود؟
عیسی سحرخیز: قبل از این که بخواهیم به موضوع حمایت از بازداشت‌شده ها بپردازیم، باید ببینیم مردم چه قدر از اتفاقات و اعتراضاتی که در شهرستان‌های کوچک و دور افتاده رخ می دهد، مطلع می‌شوند. موضوع اول، اطلاع یافتن است و بعد واکنش به آن خبر و واقعه‌ای که رخ داده است. ما از ابتدای این موضوع در جامعه مشکل داریم. خیلی از موارد در شهرستان‌های کوچک اتفاق می‌افتند اما به این دلیل که خانواده‌ها نمی‌دانند باید چه کار و چه گونه اطلاع‌رسانی کنند و از چه کسانی طلب درخواست و کمک داشته باشند، بلاتکلیف می‌مانند. در نتیجه، وقتی خبر دستگیری و بازداشت شخصی منعکس نشود، واکنش مناسب هم نسبت به آن هم رخ نمی دهد. ما باید ابتدا وضعیت گام اول را مشخص کنیم و ببینیم آیا اطلاع رسانی می‌شود و رسانه‌ها اهمیت نمی‌دهند یا در عدم خبررسانی باید از رسانه‌ها توقع داشت که خودشان خبرسازی کنند.
حالا یک قدم جلوتر می‌رویم؛ سوالی دیگر مطرح می‌شود که آیا این خانواده‌ها نیستند که به دلیل فشارهایی که نیروهای انتظامی و امنیتی بر آن ها تحمیل می‌کنند، ساکت می‌مانند؟ ما نمونه‌های زیادی حتی در خود تهران داشته‌ایم که به خانواده‌ها وعده‌هایی داده‌اند و یا این که فرد را احضار کرده و به خانواده اش گفته‌اند خبری منتشر نشود تا زود بازگردد و یا این که چیز خاصی نیست و جایی نگویید و یا به خود فرد می‌گویند نگو که احضار شده‌ای و سکوت کن. این ها مردم و خانواده‌ها را به سانسور و خودسانسوری مجبور می‌کنند. بعد هم اگر بازداشت و یا برخوردی را اطلاع‌رسانی کنند، با تهدید روبه رو می‌شوند. با آن ها تماس می‌گیرند و تهدید می‌کنند که چرا گفته‌اید یا می‌گویند چیزی نگویید و اطلاع‌رسانی نکنید، چند روز دیگر آزاد می‌شود اما اگر مصاحبه یا اطلاع رسانی بکنید، برای فرد دستگیر شده بد می‌شود.
موارد بسیار زیادی از این برخوردها را خود من سراغ دارم و شاهد آن بوده‌ام. در نتیجه، صدها یا هزاران نمونه وجود دارد که فرد را دستگیر کرده‌اند اما کسی در جریان نیست. در اعتراضات دی‌ماه یک نویسندگان جوان را در خوزستان دستگیر کرده‌اند که کانون نویسندگان مطلع شد و واکنش نشان داد. برای کانون نویسندگان اصلا مهم نبود این فرد در تهران باشد یا شهرستانی کوچک، نویسنده شناخته شده‌ای باشد یا شاعری گم نام؛ وقتی مطلع شد، واکنش نشان داد.
ما با این نکته مهم رودررو هستیم که بسیاری از حوادث و رویداد‌ها از طرف خانواده‌ها یا اطلاع‌رسانی نمی‌شوند و یا خانواده‌ها بنا به دلایلی که بیان کردم، روی آن ها سرپوش می‌گذارند.
بعد از این مرحله به گامی دیگر می‌رسیم و آن تکذیب است. مواردی داشته‌ایم که پس از رسانه ای شدن، تکذیب شده اند. یعنی بعد از اطلاع رسانی، با تهدید و ترساندن، خانواده ها را مجبور به انکار، تکذیب و انجام مصاحبه‌های اجباری کرده‌اند. از این موارد بسیار است. در نتیجه،.وقتی همه این موارد را کنار هم بگذاریم و مقایسه کنیم، می‌بینیم بیش تر از آن سمت، یعنی از طرف خانواده‌ها اطلاع‌رسانی نشده است تا از طرف رسانه‌ها. در سال‌های گذشته دیده‌ایم هروقت بازداشت و دستگیری فردی اطلاع‌رسانی شده، فعالان حقوق بشر و فعالان صنفی به موقع واکنش نشان داده‌اند.
مطالب مرتبط:
جمشید برزگر: رسانه ها با توده معترض ارتباط ندارند
شهروندخبرنگاران کمبودهای رسانه ها را جبران می کنند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر