«ایران‌وایر»، اولین جلد از کتاب «زنان تاثیرگذار ایران» را منتشر کرد. این کتاب، روایت صد زنی است که بر پیرامون خود، جامعه، علم، هنر، سیاست، فرهنگ، ورزش، اقتصاد و تکنولوژی تاثیر گذاشته‌اند، از موانع نظام نابرابر جنسیتی نهراسیده‌اند و مسیری را برای رشد و دستیابی زنان ایران به حق برابر انسانی خویش هموار کرده‌اند. انتخاب‌کنندگان این فهرست، مخاطبانی هستند که باور دارند از این زنان تاثیر گرفته‌اند.
ما در جلدهای بعدی، به خدمات دیگر زنان ایرانی که در این مبارزه سهم داشته‌اند هم می‌پردازیم. شما هم می‌توانید در این انتخاب سهیم شوید، نظرات خود را برای ما بفرستید و اگر اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دارید، با ما در میان بگذارید. این نسخه دیجیتال است و تاثیر نظرات و پیشنهادات خود را می‌توانید در نسخه چاپی که در ماه آبان منتشر خواهد شد، ببینید.
به‌علاوه، جلد دوم کتاب با نام‌هایی بیشتر در دست تهیه است. اگر نام زنی که به‌نظر شما تاثیرگذار بوده است را در این فهرست نمی‌بینید، نام و دلیل آنکه او را تاثیرگذار می‌دانید را برای ما به ایمیل [email protected] بفرستید.
فراموش نکنید که مجموعه کتاب‌های «زنان تاثیرگذار ایران»، برپایه انتخاب‌های شما گردآوری می‌شوند و منتخبان‌تان می‌توانند در هر عرصه‌ای، از فرهنگ، علم، آموزش، پژوهش و کنشگری گرفته تا هنر، ورزش، فعالیت‌های خیریه، سیاست، تکنولوژی، کارآفرینی، نوآوری، اقتصاد و ادبیات، گام‌های موثری برداشته باشند.
«کتاب زنان تاثیرگذار ایران را می‌توانید از این لینک دانلود کنید»
***
«نرگس محمدی» نایب رئیس و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر و مؤسس و عضو چندین کمیته‌ی حقوق بشری در ایران است، زنی که به انتخاب سازمان عفو بین‌الملل در سال ۱۳۹۱ یکی از ۱۲ چهره‌ی مهم حقوق بشر سال شناخته شد و در سال ۲۰۲۲ در فهرست «صد زن» بی‌بی‌سی فارسی نیز قرار گرفت. او این روزها در زندان اوین به سر می‌برد.
نرگس محمدی در سال ۱۳۵۱ در زنجان در خانواده‌ای سیاسی به دنیا آمد. تعدادی از اعضای خانواده‌اش به دلیل گرایش‌های سیاسی اعدام شدند؛ اما در میان آن‌ها دایی نرگس بیشترین تأثیر را بر شخصیت و هویت حقوق بشری وی گذاشت.
این فعال حقوق بشر در دانشگاه رشته‌ی فیزیک کاربردی خواند؛ در حین تحصیل به فعالیت‌های دانشجویی روی آورد و «تشکل دانشجویی روشنگران» را تأسیس کرد. در همان سال‌ها که مصادف با خرداد ۱۳۷۶ شده بود، نرگس در ستاد «محمد خاتمی» در قزوین فعال شد. فعالیت‌های دانشجویی نرگس اما به دو بار بازداشت منجر شد. او در دوران دانشجویی با تأثیرپذیری از «حسن زرافشان»، ورزشکار و شخصیت ملی-مذهبی، به تیم کوهنوردی پیوست؛ اما فعالیت‌های سیاسی و دانشجویی او باعث شد که از ادامه‌ی همراهی وی با تیم کوهنوردی ممانعت به عمل آید.
فعالیت‌های دانشجویی نرگس در قزوین او را با «تقی رحمانی» آشنا کرد، فعال ملی-مذهبی که نزدیک به ۱۴ سال از عمر خود را در زندان سپری کرده است. آشنایی آن‌ها و شرکت نرگس در جلسات خصوصی تقی رحمانی درباره‌ی تاریخ معاصر در ایران به ازدواج آن‌ها در سال ۱۳۷۸ منجر شد. اما نرگس پیش از ازدواج حضور مطبوعاتی خود را آغاز کرده بود. او در سال ۱۳۷۷ اولین مقاله‌های خود را در نشریه‌ی «پیام هاجر»، تحت مدیریت «اعظم طالقانی»، فعال ملی-مذهبی، منتشر کرد.
بازداشت تقی رحمانی و برخی دیگر از اعضای ملی-مذهبی‌ها در سال ۱۳۷۹ باعث شد که فعالیت‌های نرگس محمدی شکل دیگری به خود بگیرد. او از همان سال‌ها در کنار خانواده‌های زندانیان سیاسی-عقیدتی بود و آن‌ها را همراهی می‌کرد. این فعالیت‌ها اما زمینه‌ساز آشنایی وی با شیرین عبادی شد تا در سال ۱۳۸۰ برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل را در راه‌اندازی کانون مدافعان حقوق بشر همیاری کند.
نرگس تنها عضو غیروکیل این کانون بود که توانست چندین کمیته و شورای دیگر را زیر مجموعه‌ی کانون مدافعان حقوق بشر تأسیس کند؛ «شورای ملی صلح»، «کمیته‌ی دفاع از زندانیان سیاسی» و «کمیته‌ی دفاع از انتخابات آزاد، سالم و منصفانه» که وضعیت انتخابات را در ایران رصد می‌کرد، از جمله‌ی آن‌هاست. کانون مدافعان حقوق بشر اما، در روز جهانی حقوق بشر سال ۱۳۸۷ و هنگام برنامه‌ای که قرار بود از تقی رحمانی قدردانی شود، به دستور مقامات قضایی تعطیل شد.
نرگس محمدی اولین بار، پس از فعالیت‌های دانشجویی خود، در سال ۱۳۸۰ برای مدت چند روز در بازداشتگاه عشرت‌آباد زندانی و با دریافت حکم حبس تعلیقی آزاد شد. او در سال ۱۳۸۱ در شرکت بازرسی و مهندسی ایران استخدام شد که البته پس از انتخابات سال ۸۸ به دلیل فعالیت‌هایش از کار اخراج و در همان سال ممنوع از خروج شد. اما هیچ‌کدام از این اتفاق‌ها باعث دوری او از فعالیت‌های حقوق بشری نشد و همواره به کار خود ادامه می‌داد.
اما بازداشت مجدد نرگس محمدی در 20 خرداد 1389 باعث شد تحت فشارهای بازجویی و تحمل زندان انفرادی به بیماری فلج عضلانی مبتلا شود. شدت این بیماری در بازداشت بعدی وی در اردیبهشت سال ۱۳۹۱ نگرانی‌های بسیاری را برانگیخت.
نرگس محمدی تیر ماه ۱۳۹۰ در شعبه‌ی ۲۶ دادگاه انقلاب اسلامی محاکمه و به ۱۱ سال حبس تعزیری محکوم شد. اتهام‌های او اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور، عضویت در کانون مدافعان حقوق بشر و فعالیت تبلیغی علیه نظام عنوان شده بود. حکم او در شعبه‌ی ۵۴ دادگاه تجدید‌نظر به ۶ سال حبس کاهش پیدا کرد و از اردیبهشت ماه ۱۳۹۱ اجرایی شد.
هجوم مأموران امنیتی به منزل این فعال حقوق بشر و ترک اجباریِ خانه مقابل چشمان دو فرزندش فشارهای روحی بسیاری برای او به همراه داشت. «کیانا» و «علی» بارها شاهد حضور نیروهای امنیتی در خانه‌ی خود بودند و بارها تنها بدرقه‌کنندگان پدر و مادرشان به سوی زندان.
نرگس در سال ۹۱ به بند زنان زندان زنجان منتقل شد. این وضعیت باعث شدت پیدا کردن بیماری فلج عضلانی در او شد. در نهایت پزشکان تشخیص دادند که او نمی‌تواند زندان را تحمل کند و نرگس آزاد شد.
پس از آزادی، دیدار او با «کاترین اشتون»، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا، سخنرانی‌های او بر مزار کشته‌شدگان انتخابات از جمله «ستار بهشتی»، حمایت از اقلیت‌های مذهبی به‌ویژه بهاییان از جمله فعالیت‌هایی بود که سبب شد بار دیگر در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی او را بازداشت کند. در این دور، اتهام عجیب همکاری با داعش به پرونده‌ی نرگس محمدی اضافه شد. به او به دلیل راه‌اندازی کمپینی با نام «لگام» که مخفف «لغو گام‌به‌گام اعدام» بود اتهامات تازه‌ای زدند؛ از جمله اینکه نرگس به دلیل همراهی با این کمپین که با اعدام چند زندانی اهل سنت مخالفت کرده «با داعش همکاری داشته» است. شعبه‌ی ۳۶ دادگاه تجدید نظر در مهرماه ۱۳۹۵ حکم دادگاه بدوی را تأیید کرد و برای نرگس حکم ۱۶ سال زندان را تعیین کرد. نرگس در دادگاه‌های دیگری به ریاست قاضی «صلواتی» به اتهاماتی مختلف محکوم به تحمل چند سال زندان شد و از جمله این اتهامات «تشکیل و اداره‌ی گروهک غیرقانونی لگام» بود که صدور حکم ۱۰ سال زندان را برایش به دنبال داشت.
نرگس را در آغاز زمستان ۱۳۹۸ از زندان اوین به زندان زنجان منتقل کردند تا آزار و اذیت او به دلیل دوری راه برای خانواده‌اش از آن‌ها پنهان بماند. دو ماه بعد، برای نرگسی که دوران محکومیتش را در زندان می‌گذراند، دو پرونده‌ی جدید باز شد. اولی اتهام «انتشار بیانیه‌های سیاسی، تشکیل کلاس‌های آموزشی و تحصن اعتراضی در بند زنان اوین» و دیگری با استناد به شکایت رئیس زندان اوین پرونده‌ای با طرح اتهام «افترای شکنجه و ضرب و شتم شدنش». نرگس اما در دادگاهی که برای این دو پرونده ترتیب داده شده بود شرکت نکرد و آن‌ها را «نمایشی و فرمایشی» خواند.
عاقبت نرگس محمدی در ۱۷ مهر ۱۳۹۹ پس از گذراندن پنج سال و نیم از محکومیت خود آزاد شد. اما این دوران آزادی چندان به طول نینجامید و یک سال بعد دوباره بازداشت و پس از گذراندن روزهای متمادی حبس در سلول انفرادی به زندان منتقل شد. نیروهای امنیتی این بار او را پس از شرکت در مراسم یادبود «ابراهیم کتابدار»، از جان‌باختگان قیام آبان ۱۳۹۸، در کرج دستگیر کرده بودند. شعبه‌ی ۲۶ دادگاه انقلاب تهران نرگس را به تحمل ۸ سال حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق و دو سال تبعید محکوم کرد.
با وجود سال‌های متمادی حبس و زندان، نرگس محمدی در زندان نیز بارها خبرساز شد. از جمله فعالیت‌های او در زندان که بحث‌های گسترده‌ی موافقان و مخالفان او را نیز به همراه داشت رأی‌دادن او به همراه چندی دیگر از زنان زندانی سیاسی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶ بود. او و برخی از زندانیان بند نسوان زندان اوین در آن زمان با حمایت از «لیست امید» اصلاح‌طلبان و میانه‌رو‌ها به حسن روحانی رأی دادند تا برای دومین بار به ریاست‌جمهوری برسد. این گروه از زندانیان، به دلیل تناقض در برخورد با حکومتی که با آن و سیاست‌های ضد حقوق بشری آن مبارزه می‌کردند و به زندان افتاده بودند، مورد انتقاداتی گسترده از سوی مخالفان جمهوری اسلامی قرار گرفتند.
نرگس محمدی، اما، پس از سرکوب خونین اعتراضات آبان ۱۳۹۸ اعلام کرد که انتخابات مجلس شورای اسلامی را که در اسفند آن سال برگزار می‌شدتحریم می‌کند و به خانواده بزرگ تحریم‌کنندگان انتخابات جمهوری اسلامی می‌پیوندند. بعدتر، هنگامی که نرگس در برنامه‌ای که «پوریا زراعتی» اجرای آن را در شبکه‌ی «منوتو» در آن روزها بر عهده داشت شرکت کرد، در پاسخ به پرسش زراعتی درباره‌ی این تغییر نظرش در قبال شرکت در انتخابات توضیح داد؛ اما تصمیمی را که سال ۱۳۹۶ در زندان گرفته بود اشتباه ندانست.
در کنار این تصمیمات جنجالی سیاسی، نرگس در زندان در برابر شکنجه، تعرض جنسی و آزار و اذیت هم‌بندان خود سکوت نکرده است. او با حمایت از اعتراضات جنبش «زن، زندگی، آزادی» طی نامه‌ای که به بیرون زندان فرستاد، شهادت داد که زنان بازداشت‌شده در موارد متعدد مورد آزار جنسی و حتی تجاوز قرار گرفته و می‌گیرند. نرگس محمدی آن چهره‌ای از زنان مبارز است که طی سال‌های فعالیت خود ثابت کرده است، فارغ از جهت‌گیری سیاسی‌اش از گفتن حقیقت و دادن بها در راه آن لحظه‌ای عقب نمی‌نشیند؛ حتی اگر بخشی از فشارهایی را که تحمل می‌کند، برای برآوردن انتظارات جامعه‌ای باشد که او برای زندگی بهتر در میان آنان، جان و آزادی و رفاه و خانواده خود را هزینه می‌کند. او این روزها با حکم ۸ سال حبس و شلاق و وجود سه پرونده باز در اوین زندانی است. نرگس محمدی از سال ۱۳۹۸ در هیچ دادگاهی شرکت نکرده و خواستار گذار از نظام جمهوری اسلامی با اصل آزادی و برابری مدنی و دمکراسی است. او تلاش کرده است تا در زندان نیز علیه نظامی که دست به سرکوب مردم می‌زند موضع‌گیری کند و مطالب زیادی را در مورد تعرض به زنان و نقض حقوق بشر منتشر کرده است؛ موضع‌گیری‌ها و فعالیت‌هایی که برای او چندین جایزه بین‌المللی و تحسین گسترده‌ی مردم و فعالان حقوق بشر و زنان را به ارمغان آورده است.
نرگس محمدی از جمله فعالان زنان ایران است که جوایز متعدد جهانی کسب کرده است. او در سال ۲۰۰۹ برنده‌ی «جایزه‌ی بین‌المللی بنیاد الکساندر لانگر» و در سال ۲۰۱۱ برنده‌ی «جایزه‌ی دولت و بنیاد تاریخ زنده‌ی سوئد» شد. نرگس با گنجینه‌ای از جوایز در سال ۱۳۹۹ نامزد دریافت جایزه‌ی صلح نوبل شد و در سال ۲۰۲۲ در فهرست «صد زن تأثیرگذار جهان» بی‌بی‌سی قرار گرفت. او به تازگی از سوی «گزارشگران بدون مرز» جایزه‌ی شجاعت دریافت کرده است، او همچنین در سال ۲۰۲۳ به عنوان دومین زن در تاریخ ایران برنده جایزه‌ی صلح نوبل شد و بدین سبب توجه جهانیان را باری دیگر به خیزش بزرگ زن، زندگی، آزادی و مبارزات بی‌وقفه زنان در ایران جلب کرد. با این وجود، او همچنان در زندان به سر می‌برد و همسرش در قاره‌ای دیگر در تبعید است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر