زنان تاثیرگذار ایران؛ کتایون شهابی

«ایران‌وایر»، اولین جلد از کتاب «زنان تاثیرگذار ایران» را منتشر کرد. این کتاب، روایت صد زنی است که بر پیرامون خود، جامعه، علم، هنر، سیاست، فرهنگ، ورزش، اقتصاد و تکنولوژی تاثیر گذاشته‌اند، از موانع نظام نابرابر جنسیتی نهراسیده‌اند و مسیری را برای رشد و دستیابی زنان ایران به حق برابر انسانی خویش هموار کرده‌اند. انتخاب‌کنندگان این فهرست، مخاطبانی هستند که باور دارند از این زنان تاثیر گرفته‌اند. 

ما در جلدهای بعدی، به خدمات دیگر زنان ایرانی که در این مبارزه سهم داشته‌اند هم می‌پردازیم. شما هم می‌توانید در این انتخاب سهیم شوید، نظرات خود را برای ما بفرستید و اگر اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دارید، با ما در میان بگذارید. این نسخه دیجیتال است و تاثیر نظرات و پیشنهادات خود را می‌توانید در نسخه چاپی که در ماه آبان منتشر خواهد شد، ببینید.

به‌علاوه، جلد دوم کتاب با نام‌هایی بیشتر در دست تهیه است. اگر نام زنی که به‌نظر شما تاثیرگذار بوده است را در این فهرست نمی‌بینید، نام و دلیل آنکه او را تاثیرگذار می‌دانید را برای ما به ایمیل [email protected]  بفرستید.

فراموش نکنید که مجموعه کتاب‌های «زنان تاثیرگذار ایران»، برپایه انتخاب‌های شما گردآوری می‌شوند و منتخبان‌تان می‌توانند در هر عرصه‌ای، از فرهنگ، علم، آموزش، پژوهش و کنشگری گرفته تا هنر، ورزش، فعالیت‌های خیریه، سیاست، تکنولوژی، کارآفرینی، نوآوری، اقتصاد و ادبیات، گام‌های موثری برداشته باشند.

«کتاب زنان تاثیرگذار ایران را می‌توانید از این لینک دانلود کنید»

***

کتایون شهابی، توزیع‌كننده و تهيه‌كننده‌ی فيلم، در سال ۱۳۴۲ در تهران به دنیا آمد. او که فارغ‌التحصیل دوره‌ی دکتری ادبیات فرانسه است، نخستين مؤسس شركت بخش خصوصى در زمينه‌ی صادرات فيلم كوتاه و بلند و مستند در ايران است.

کتایون شهابی پيش از انقلاب براى تحصيلات دبيرستانى به فرانسه رفت، اما در اوج جنگ ايران و عراق در سال ١٣٦١ به ایران بازگشت و در بخش بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی، كه نقش مهمى در معرفى سينماى ايران به جهان داشت، مشغول به کار شد. همکاری با کارگردانانی چون عباس کیارستمی برای «خانه‌ی دوست کجاست؟»، ناصر تقوایی برای «ناخدا خورشید» و بهرام بیضایی برای «باشو، غریبه‌ی کوچک» جهت آماده‌سازی فیلم‌‌هايشان و عرضه‌ی آنها به خارج از کشور او را مصمم بر ادامه‌ی اين راه نمود. از دیگر فعالیت‌های او در بنیاد فارابی می‌توان به كمک به برگزاری جشنواره‌های گوناگون مانند جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم فجر، جشنواره‌ی کودکان و نوجوانان اصفهان، جشنواره‌های منطقه‌ای، یادواره‌های هنری و نیز برگزاری هفته‌های فیلم در داخل و خارج ایران اشاره کرد.

او در سال ۱۳۷۰ از بنیاد سینمایی فارابی استعفا کرد و در سال ۱۳۷۳ با عنوان عضو مؤسس، همکاری خود را در سمت معاونت اجرایی با نهاد نيمه‌خصوصى جدیدی به نام رسانه‌ی بین‌المللی سیما (CMI) آغاز کرد. این همکاری حدود یک دهه و در زمینه‌ی توليد و صادرات فیلم‌های سینمایی، محصولات تلویزیونی (مستند، سريال داستانی و فیلم کوتاه) و ساخت فيلم با شركت‌هاى خارجى ادامه داشت و جوايز بسيارى براى ايران به ارمغان آورد.

یکی از ارزنده‌ترین اقدامات کتایون شهابی در CMI احیای فیلم‌های با ارزش قدیمی مستند و سینمایی راكدمانده در آرشیو سازمان بود. وی با استفاده از استانداردهای فنی، این فیلم‌ها را روزآمد کرد و در سطح بین‌المللی به نمایش درآورد و با فروش به فيلمخانه‌هاى مهم دنيا آنها را در دسترس سينمادوستان جهان قرار داد. شاخص‌ترین این آثار فیلم تحسین‌شده‌ی سهراب شهید ثالث، «طبیعت بی‌جان»، و فيلم‌هاى امير نادرى و پرویز کیمیاوی بودند. همچنین برای نخستین بار در ایران اقدام به برگزاری بازار بین‌المللی فیلم و محصولات تلویزیونی (TIM (Tehran International Market کرد که تا سه سال خود مدیریت اجرایی آن را بر عهده داشت. این بازار ایران را در عرصه‌ی خرید و فروش محصولات فرهنگی و تولید مشترک در سطح جهانی مطرح کرد. سپس جشنواره‌ی فجر برگزاری این بازار را ادامه داد.

کتایون شهابی در سال ۱۳۸۰ با تأسیس شرکتی خصوصی به نام «رسانه‌ی بین‌المللی شهرزاد» (SMI)، با هدف عرضه‌ی بین‌المللی آثار سینمایی، مستند و تولید مشترک، پیشگام امر خصوصی‌سازی در زمینه‌ی عرضه‌ی بین‌المللی آثار فرهنگی شد که تا آن زمان تنها در انحصار ارگان‌های دولتی بود. رسانه‌ی بین‌المللی شهرزاد فعالیت‌هایش را عمدتاً بر تولید و پخش فیلم‌هاى مستقل مانند فيلم‌هاى رخشان بنى‌اعتماد و کیومرث پوراحمد و فیلم‌های اول و دوم فیلمسازان جوان متمرکز كرد. اصغر فرهادى و محمد رسول‌اف از جمله همین فیلمسازان بودند.

از بدو تأسیس رسانه‌ی شهرزاد، وی در زمینه‌ی تولید آثار مشترک و اجرای پروژه‌های بین‌المللی به‌ویژه در داخل ایران با کشورهایی مانند ژاپن، سنگاپور، و نیز اکثر کشورهای عضو شنگن به عنوان تهیه‌کننده همکاری داشت. از جمله تولیدات مشترکش‌ که بسیار مورد استقبال قرار گرفته است، می‌توان آثاری مانند «مسجدشاه اصفهان» در مجموعه‌ی «معماری بناهای شاخص جهان» با فرانسه و مستندهای بلند «شهر خاموشان» با هلند و «سپیده» با دانمارک را نام برد. همچنین، به ‌عنوان تهیه‌کننده، آثار مستندى چون «کمی بالاتر»، «نساء»، «۲۱ روز و من»، «ناخوانده در تهران»، «پيرپسر» و «از ایران، یک جدایی» را با کارگردانان جوان ایرانی و، در زمینه‌ی پخش بین‌الملل، مستندهای بکتاش آبتین، محمدحسن دامن‌زن و محسن استادعلی را کار کرده است.

کتایون شهابی که در سال ١٣٨٩ به عنوان صادركننده‌ی نمونه‌ی خدمات فرهنگى و هنرى، سينمایی و سمعى‌بصرى ايران انتخاب شده بود، پس از جنبش سبز در ۲۶ شهريور ١٣٩٠ به دليل توليد و پخش فيلم‌هاى مستند در «بى‌بى‌سى ‌فارسى» توسط وزارت اطلاعات دولت احمدی‌نژاد بازداشت و سرانجام پس از ۵۴ روز با قيد وثيقه آزاد شد، اما با لغو پروانه‌ی كارى شركتش قانوناً از ادامه‌ی فعالیت بازماند.

به این سبب، به محض لغو ممنوع‌الخروجى‌اش عازم فرانسه شد و در سال ۱۳۹۰، شركت Noori Pictures را در فرانسه تأسیس کرد و سپس به ايران بازگشت. وى با اين شركت توانست فعاليت‌هاى خود را در زمينه‌ی تولیدات مشترک و تسهیل در امر پخش بین‌المللی آثار ايرانى در جهان گسترش دهد و موفقيت‌هاى متعددى كسب كند. از جمله این فیلم‌های موفق می‌توان «قصه‌ها»، «ناهید»، «چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت»، «بدون تاريخ، بدون امضا»، «وارونگى» و... را نام برد که جوایز ارزنده‌ای در جشنواره‌های مطرح جهانی مانند کن و ونیز و... کسب کردند. شرکت «نوری پیکچرز» با جذب سرمایه‌ی خارجی و ایجاد بازار فروش جهانی برای سینمای مستقل ایران نشان داد که این سینما می‌تواند به تنهایی ادامه‌ی حیات دهد.

کتایون شهابی با عضویت رسمی در جامعه‌ی اصناف سینمایی خانه‌ی سینما در دو انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند ایران و نیز انجمن تهیه‌کنندگان سینمای ایران فعاليت صنفى داشته است. او طی سال‌های گذشته شانزده داوری در جشنواره‌های بین‌المللی مهمی مانند San Sebastian، IDFA و Mannheim انجام داده و پس از عباس کیارستمی و لیلا حاتمی سومین ایرانی‌ای است که به سمت داور در بخش مسابقه‌ی اصلی جشنواره‌ی کن سال ۲۰۱۶ برگزیده شد.

کتایون شهابی در سال ٢٠١٧ نشان كماندان ادب و هنر را از وزارت فرهنگ فرانسه دريافت كرد و در ٢٠٢٣ نيز كميته‌ی زنان فعال در رسانه‌ی فرانسه (MédiaClub’Elles) جايزه‌ی ويژه‌ی خود را به وی اختصاص داد.

با توجه به سخت‌گيری‌هايی که در سال‌های اخیر بر تهيه‌كنندگان تحمیل شده و از آن‌جا ‌كه کتایون شهابی در این سال‌ها تمركز خود را بر روى توليد فیلم گذاشته، او ناگزير به توليد فيلم در خارج از ايران شده است. «حوا، مريم، عايشه» در سال ۲۰۱۹ در افغانستان و «بانو» در سال ۲۰۲۲ در آذربایجان تولید شدند كه هر دو فيلم در جشنواره‌ی ونيز به نمايش درآمدند.