آیدا قجر
همزمان با روز جهانی حقوق بشر، دهم دسامبر ۲۰۱۸ پیمان جهانی مهاجرت در کنفرانس سازمان ملل متحد در مراکش به تایید نمایندگان ۱۶۴ کشور از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل رسید. این پیمان نخستین سند مدیریت مهاجرت است. حالا باید مجمع عمومی سازمان ملل تا ۹ روز دیگر با تصویب قطع‌نامه‌ای به این پیمان رسمیت بین‌المللی بیشتری ببخشد.
اگرچه از ماه‌ها پیش برخی از کشورها از جمله آمریکا، مجارستان، اتریش و اسراییل از این پیمان‌نامه خارج شدند و اظهار داشته بودند که این پیمان‌نامه به حاکمیت ملی این کشورها آسیب می‌زند و از سوی دیگر مهاجرت را افزایش می‌دهد. به باور این کشورها مهاجرت بخشی از حقوق بشر نیست. برخی از احزاب دست‌راستی و ضد مهاجر در کشورهای مختلف از جمله آلمان این پیمان را برنامه‌ای پنهان برای اسکان آوارگان می‌خوانند. به عنوان مثال حزب راست‌گرای «بدیل برای آلمان» اعلام کرده است که این پیمان «یک برنامه پنهان برای اسکان مجدد آوارگانی است که به خاطر فقر و نداری و به دلایل اقتصادی از کشورهای خود فرار کرده‌اند.»
موج مهاجرت خصوصا پس از سال ۲۰۱۵ در اثر جنگ در سوریه و برخی دیگر از کشورهای عربی مثل یمن، باعث شد که بسیاری از مهاجران مسیر زندگی خود را به اروپای غربی تغییر دهند. شماری از مردمان دیگر نقاط جهان هم به این موج پیوستند. اما در عمل، کشورهای اروپایی از ارایه امکانات به این مهاجران و مدیریت آن‌ها بازماندند و با روی کار آمدن هرچه بیشتر دولت‌های دست‌راستی در اروپا، وضعیت مهاجران و مهاجرت خصوصا از مسیر قاچاق انسان رو به وخامت گذاشت.
این سند «مهاجرت امن، منظم و مرتب» نام دارد و می‌خواهد به اهدافی تحقق بخشد که «مبارزه با مشکلات ساختاری کشورها که مردم را ناگزیر از ترک وطن می‌کند»، «سازماندهی عملیات دریایی نجات»،، «تقویت اقدام فراملی علیه قاچاق مهاجران» و «دسترسی مهاجران به خدمات اساسی» را تا سال ۲۰۳۰ تضمین می‌کند.
تنها در یک نمونه «سازماندهی عملیات دریایی نجات» می‌توان به اتفاقی که در هفته نخست ماه دسامبر روی داد اشاره کرد. کشتی «آکواریوس» که آخرین کشتی نجات پناه‌جویان در دریای مدیترانه بود و زیر نظر سازمان پزشکان بدون مرز فعالیت می‌کرد به کار خود پایان داد. این سازمان تاکید کرده است که از نجات پناه‌جویان دست نخواهد کشید اما به عملیات نجات آن‌ها با استفاده از این کشتی پایان خواهد داد.
موج مهاجرت خصوصا پس از سال ۲۰۱۵ در اثر جنگ در سوریه و برخی دیگر از کشورهای عربی مثل یمن، باعث شد که بسیاری از مهاجران مسیر زندگی خود را به اروپای غربی تغییر دهند.
مهم‌ترین دلیل توقف فعالیت این کشتی که به نجات دریایی مهاجران مشغول بود «اذیت و آزار» دولت ایتالیا خصوصا و دیگر کشورهای اروپایی مربوط است. در بیانیه سازمان پزشکان بدون مرز آمده است: «پایان عملیات ما با آکواریوس به معنای مرگ‌های بیشتر در دریا خواهد بود. مرگ‌هایی که در غیاب هرگونه شاهد اتفاق می‌افتند و قابل پیش‌گیری هستند.»
در آخرین عملیاتی که این کشتی داشت، کشور ایتالیا از پهلو گرفتن آن و قبول مهاجران خودداری کرده بود. برای همین این کشتی بعد از چندین ساعت سرگردانی در دریای مدیترانه در بندر «مارسی» فرانسه توقف کرده بود. ماتئوسالوینی، وزیر کشور ایتالیلا بارها کشتی آکواریوس را به «قاچاق» و «فعالیت‌های تبهکارانه» متهم کرده بود. اتهاماتی که سازمان پزشکان بدون مرز آن را «مضحک» می‌خواند. در آخرین فعالیت این کشتی هم کشور ایتالیا گفته بود که این سازمان در جداسازی پوشاک و لوازم «آلوده» مهاجران کوتاهی کرده است. این کشتی از زمان آغاز فعالیت خود تاکنون موفق به امدادرسانی به ۳۰ هزار نفر شده بود.
در این سند از کشورهای امضاکننده خواسته شده که به حل مشکلات مهاجران تعهد داشته باشند، موانع اداری را کاهش دهند و دسترسی مهاجران را به حقوق ابتدایی بهبود بخشند. همچنین در این سند تاکید شده که از امکان سلب آزادی مهاجران تنها زمانی استفاده شود که راه دیگری باقی نمانده است. در عین‌حال مبارزه با قاچاق انسان یکی از محورهای اصلی این سند است. یکی دیگر از مواردی که در این سند بر آن تاکید شده است لزوم کاهش هزینه‌هایی است که مهاجران برای حوله کردن پول به کشور مبدا خود متحمل می‌شوند.
حالا آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در نشست سازمان مللل متحد برای تصویب نخستین سند بین‌المللی مدیریت مهاجرت گفته است که تصویب این سند به منزله روشن شدن نقشه راهی برای جلوگیری از مصايب و بی‌نظمی‌های موجود در روند کنونی مهاجرت است. او از مواضع کشورهای مخالف انتقاد کرده بود که سازمان ملل نه تنها قصد دخالت در امور مهاجرت کشورها را ندارد بلکه با مشخص شدن چارچوبی برای همکاری بین‌المللی، اصل حاکمیت ملی در جهان تقویت خواهد شد.
کشورهایی که در بیشتر آن‌ها احزاب دست‌راستی قدرت را در اختیار دارند. البته این پیمان‌نامه برای کشورها الزام‌آور نیست اما در برگیرنده ۲۳ هدف بین‌المللی است. این سند می‌خواهد ضمن محدودکردن مهاجرت غیرقانونی، شرایط مهاجرت قانونی را تسهیل کند. از سوی دیگر هیچ دخالتی در قوانین داخلی کشورها نخواهد داشت.
اما رسانه‌ها، احزاب و دولت‌های دست‌راستی می‌گویند با امضای این پیمان‌نامه، مهاجرت ممکن است تا ۱۰۰ میلیون بار افزایش پیدا کند. در حالی‌که این پیمان‌نامه استقلال کشورهای امضاکننده را زیرسوال نمی‌برد. هربرت کیکل، وزیر کشور اتریش نیز همزمان با این کنفرانس در گفت‌وگو با روزنامه «کوریر» این کشور به عنوان رییس دوره‌ای اتحادیه اروپا به یکسان ماندن قوانین پناهندگی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا پرداخته است که این قوانین باید در تمامی کشورهای عضو یکسان باشد و آتحادیه یک‌صدا در مقابل قاچاق انسان خواهد ایستاد.»
بنا به گزارش‌های سازمان ملل، ۲۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان در مهاجرت هستند و به دنبال نقطه‌ای از جهان می‌گردند که زندگی بهتری را در آن آغاز کنند. به گزارش شرکت مک‌کینسی این مهاجران ۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی کل جهان را با کارشان به دست می‌آورند. از سوی دیگر، بنا به گفته‌های گوترش در این کنفرانس از سال ۲۰۰۰ تاکنون شصت هزار انسان در مسیر مهاجرت جان باخته‌اند که «مایه شرمساری همگانی» است.
شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر