پاسخ مثبت آمریکا به گروه کوچکی از پناهجویان ایرانی از اقلیت‌های مذهبی

آیدا قجر

در ماه پایانی سال ۲۰۱۸ و ژانویه ۲۰۱۹ گروهی از پناهجویان ایرانی که از اقلیت‌های مذهبی بودند توانستند ویزای ورود به آمریکا بگیرند. این پناهجویان ماه‌ها و برخی بیش از یک سال بود که منتظر پاسخ آمریکا به درخواست‌هایشان در شهر وین کشور اتریش، بودند. این گروه در حالی توانسته‌اند مجوز ورود به آمریکا را بگیرند که صدها پناهجوی ایرانی دیگر با پرونده‌های مشابه در همین اتریش یا ترکیه منتظر پاسخ آمریکا هستند.

این گروه کوچک از پناهجویان ایرانی در حالی به لس‌آنجلس رسیده‌اند که پرونده‌های پناهجویی‌شان پیش‌تر پاسخ منفی گرفته بود. اما یک سال پیش یک دادگاه فدرال آمریکا دستور داد با بازگشایی دوباره این پرونده‌ها در وضعیت‌شان تجدیدنظر شود. یکی از قوانین حامی این پناهجویان Lautenberg-Specter است که طبق آن برای شماری از اقلیت‌های مذهبی که از کشورهای جداشده از اتحاد شوروی و ایران هستند، ویزا صادر شود.

تا پیش از دستور دونالد ترامپ، ریاست‌جمهوری آمریکا مبنی بر ممنوعیت صدور ویزا برای شهروندان چند کشور مشخص از جمله ایران، پرونده پذیرش پناهجویان ایرانی که درخواست خود را برای کشور آمریکا ارایه کرده بودند، سریع‌تر پیش می‌رفت. پس از آن اما، تمامی پرونده‌های پناهجویی ایرانی‌ها تحت حمایت سازمانهای مختلف دچار تعلیق شدند. بسیاری از پناهجویان ایرانی در ترکیه که مقصدشان توسط سازمان ملل، آمریکا تعیین شده بود پروسه پناهندگی‌شان عقب افتاد و از لیست خارج شدند. البته تعداد کمی از پناهجویان ایرانی توانسته‌اند در همین مدت با دریافت حمایت از سوی سازمان‌هایی که گردش مالی دارند و معتبر هستند، به آمریکا بروند.

هرچند مقامات وزارت‌خارجه آمریکا بارها تاکید کرده‌اند که عدم پذیرش شمار بالای پناهجویان ربطی به فرمان اجرایی ترامپ ندارد بلکه بررسی پرونده‌ها به طول انجامیده است. در فرمان اجرایی ترامپ هیچ گروهی استثنا نشده بود و تمامی انواع ویزا شامل ممنوعیت می‌شدند. در همان زمان بحث‌ها پیرامون کانال‌هایی بود که از طریق آن‌ها پناهجویان اقلیت‌های مذهبی راهی آمریکا می‌شدند. پیگیری‌های سازمان‌های حقوق بشری در جهت شفافیت بیشتر پیش رفت؛ هرچند ابهام‌ها همچنان باقی است.

در نهایت زیر فشار سازمان‌های حقوق بشری قرار بر آن شد که درخواست‌های پناهجویان خصوصا اقلیت‌های مذهبی با کنترل پیشینه سخت‌گیرانه‌تری دنبال شود. برای همین پروسه‌های بررسی پرونده‌های آنها طولانی‌تر شده است. مساله‌ای که البته بسیاری از پناهجویان ایرانی را در انتظاری طولانی فرو برده و به ستوه آورده است.

معمولا پروسه کنترل پیشینه افراد برای ویزای آمریکا، محرمانه است و نه مراحل پروسه معلوم است و نه حتی دلیل رد برخی پرونده‌ها. یعنی اگر خود پناهجویان هم درخواست کنند که دلیل پاسخ منفی‌شان مشخص شود، جوابی نخواهند گرفت. البته برخی از پرونده‌ها هم در مرحله تجدیدنظر به نتیجه می‌رسد. گروهی از پرونده‌ها ممکن است به این دلیل رد شوند که اطلاعات لازم برای تایید ادعایشان به دست نیامده است. برای همین در مرحله تجدیدنظر می‌توانند اطلاعات بیشتری در اختیار دادگاه قرار دهند.

اما این پناهجویان ایرانی در وین اتریش چه کسانی هستند؟

پس از انقلاب ۵۷ و تحت فشار قرار گرفتن گروه‌های مختلف مذهبی خصوصا کلیمی‌ها و بهاییان، کانالی ایجاد شد که خروج این گروه‌ها را تسهیل می‌کرد. آن‌ها پرونده خود را به سازمان «هایاس» (https://www.hias.org/history) ارایه می‌کردند. سازمانی که از اساس برای کمک به یهودیان پایه‌گذاری شده بود. متقاضیان با در اختیار داشتن معرفی‌نامه این سازمان می‌توانستند ویزای موقت اتریش بگیرند، چند ماه منتظر بمانند و راهی آمریکا شوند. معرفی‌نامه هایاس برای آمریکا معتبر است.

این گروه از پناهجویان ایرانی که توانسته‌اند ویزای آمریکا بگیرند، از همین گروه اقلیت‌های مذهبی بودند که از طریق هایاس برای پناهندگی اقدام کرده‌اند.

البته هایاس از آن سازمان‌هایی است که شایعاتی پیرامونش زمزمه می‌شود. بسیاری از کنش‌گران ایرانی با احتیاط از این سازمان نام می‌برند. میان آن‌ها زمزمه‌هایی از وجود «نفوذی‌های جمهوری اسلامی» شنیده می‌شود که هیچ سند مشخص و قانونی هم ندارد. اما هستند افرادی که نام آن‌ها در جامعه ایرانی ساکن اتریش و وین، به همین عنوان مطرح است و در افکار این گروه از ایرانی‌ها متهم‌اند که در بازه‌های زمانی مختلف، اطلاعات متقاضیان را در اختیار جمهوری اسلامی قرار داده‌اند.

به هر صورت، گروهی از ایرانی‌هایی که تحت حمایت همین سازمان قرار داشتند، توانسته‌اند ویزای آمریکا را دریافت کنند. به عنوان مثال «ارگشت اللهوردی» جوان ۲۷ ساله‌ای است که به همراه خانواده خود مدت ۲۳ ماه منتظر نتیجه بررسی پرونده‌شان بوده‌اند. تنها کمکی که در این مدت، خانواده اللهوردی از آن برخوردار شدند، پولی بود که خواهر ارگشت برای آن‌ها می‌فرستاد و کمک‌هایی که کلیسای کاتولیک به آن‌ها داشت.

به گفته برخی از مدافعان حقوق بشر در اتریش، این گروه از خانواده‌های ایرانی که در وین منتظر بودند نمی‌خواستند پرونده‌هایشان رسانه‌ای شود تا بلکه بالاخره سیاسیون تصمیم دیگری اتخاذ کنند. هرچند مدافعان امور پناهندگی معتقدند فرمان ترامپ باعث شده است که رسیدگی به پرونده‌های این پناهجویان طولانی‌تر شود و زندگی‌هایشان تحت تاثیر شرایط بدی قرار بگیرد.

کیت میر، وکیل دادگستری در پروژه نجات بین‌المللی پناهندگان می‌گوید این خانواده‌های ایرانی از این‌که بتوانند دوباره در آمریکا کنار خانواده‌های خود قرار بگیرند، ناامید هستند و از این می‌ترسند که مجبور شوند به ایران برگردند. خصوصا که وضعیت اقامت آنها در اتریش هم دایمی نیست.

مارتین زاگ، عضو کمیته غیردولتی نجات بین‌المللی نیز می‌گوید مقامات آمریکایی هیچ اطلاعاتی نداده‌اند و امید کمی داریم که پرونده‌ صدها ایرانی دیگر که واجد شرایط هستند به زودی مورد بررسی قرار بگیرد. پروسه‌ای که به گفته او «کاملا محرمانه» است و مقامات آمریکایی حتی توضیح نداده‌اند که برچه اساسی این پرونده‌ها پذیرفته شده است و دیگر پرونده‌ها هیچ سرنوشت مشخصی ندارند.

این در حالی است که وضعیت پناهجوپذیری در اتریش هم مثل بسیاری از کشورهای دیگر اروپایی، سخت‌گیرانه‌تر شده است. در ماه‌های گذشته دولت اتریش تصویب کرد که امکانات کمتری به پناهجویان اختصاص یابد. او بارها تاکید کرده است که مقابل سیستم‌هایی که ورود پناهجویان را تسهیل می‌کند، خواهد ایستاد.

حالا پناهجویان ایرانی چه از اقلیت‌های مذهبی و چه دیگر گروه‌های تحت فشار در جمهوری اسلامی، همچنان در تعلیق به سر می‌برند و امیدوارند پرونده‌های آن‌ها هم مثل همین گروهی که توانستند بالاخره از تعلیق در اتریش رها شوند، به نتیجه برسد.

شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]