حصر و کمپین برای نجات‌دهنده پناهجویان غیرقانونی

آیدا قجر

کارلا راکته، کاپیتان ۳۱ ساله کشتی سازمان امدادی آلمانی به نام «دیده‌بان دریایی ۳» زمانی‌که ۴۰ پناه‌جو را از دریای مدیترانه نجات داد و سوار بر کشتی کرد، هیچ بندری در اروپا به او اجازه پهلو گرفتن نداد. کشتی راکته بیش از دو هفته روی آب‌ها سرگردان بود تا او تصمیم گرفت با وجود ممانعت‌های قانونی، کشتی را به سمت ساحل جزیره «لامپدوزا» هدایت کند.

حالا کارلا راکته در خانه‌اش حصر شده و ممکن است حکم ۱۰ سال زندان بگیرد. از سوی دیگر کمپینی در آلمان به راه افتاده است تا برای نجات او پول جمع‌آوری شود.

بازداشت کارلا راکته توسط مقام‌های ایتالیا باعث بروز اعتراض‌ها و انتقادهای بسیاری شده است. حتی رییس‌جمهور آلمان گفته است: «کسی که زندگی انسان را نجات می‌دهد، نمی‌تواند جنایت‌کار باشد.»  آنالینا بئربوک، رییس حزب سبزهای آلمان از وزیرخارجه این کشور درخواست کمک و حمایت برای این کاپیتان کشتی کرده است: «این اتفاق یک اقدام غیرقابل درک است که کارولا راکته تحت بازداشت خانگی قرار داده شده و تنها اجازه تماس با وکیل خود را دارد.»‌

زمانی‌که نیروهای دریایی ایتالیا کشتی کارلا را متوقف می‌کنند، او با ارسال یک ویدیو وضعیت را اطلاع‌رسانی می‌کند و می‌گوید امیدوار است که این نیروها، پناه‌جویان نجات‌یافته را تحویل بگیرند. اما در آن زمان، احتمالا این کاپیتان فکر نمی‌کرد که خودش حصر و کشتی‌اش توقیف شود.

هنوز معلوم نیست که چه بر سر پناه‌جویان نجات‌یافته خواهد آمد. روبین نویگباور، سخن‌گوی سازمان «دیده‌بان دریایی» تایید کرده است که تمامی چهل مهاجر کشتی را ترک‌ کرده‌اند. از سوی دیگر برخی از دولت‌های اتحادیه اروپا از جمله آلمان ابراز آمادگی کرده‌اند که حاضرند این پناه‌جویان را در خاک خود بپذیرند.

در عین‌حال، به جز چهل پناه‌جو و کارلا، ۲۲ کارمند دیگر این کشتی و تنی چند از نمایندگان متعدد پارلمان ایتالیا در کشتی بودند. حالا پلیس دریایی ایتالیا برای توجیه اقدام خود، مساله دیگری را هم بیان کرده است. به گفته آن‌ها اگر قایق سریع‌السیرشان از جلوی این کشتی عبور نمی‌کرد، حتما کشتی «دیده‌بان دریایی ۳» قایق پلیس را «نابود» می‌کرد. این در حالی است که با آغاز تحقیقات پیرامون اقدام کارلا راکته، در مراحل اولیه به او اتهام زده‌اند که از «حقوق دریایی» تخطی و به مهاجرت غیرقانونی کمک کرده است.

در واقع به این کاپیتان کشتی اتهام کمک به قاچاق انسان یا همان قاچاق‌بری وارد شده است. برای همین ممکن است کارلا با محکومیت سنگین مواجه شود.
وکیل او، سالواتور تسوریرو هم در دفاع از موکل‌اش گفته است: «[کارلا] قصد آسیب‌زدن به کسی را نداشت و تنها می‌خواست به مهاجران ناامید و آسیب دیده کمک کند و آن‌ها را به زمینی امن برساند.» کارلا حالا از مقام‌های ایتالیایی به خاطر قانون شکنی خود معذرت‌خواهی کرده است.
در مقابل اما، ماتئو سالوینی، وزیر کشور ایتالیا و رهبر حزب راست افراطی «لیگا» این کاپیتان کشتی را «مجرم» خوانده که با نادیده گرفتن دستور دور بودن از آب‌های ایتالیا، «اقدامی جنگی» انجام داده است.

هیکو ماس، وزیر امور خارجی آلمان پس از این اتفاق در توییتی به اظهارات سالوینی واکنش نشان داد که «نجات زندگی یک وظیفه انسانی است» و «نجات از دریا نباید جرم‌انگاری شود. حالا برعهده سیستم قضایی ایتالیا است که این اتهامات را حل و فصل کند.»

در عین‌حال، حالا دادگاه در روزهای آینده و در محاکمه‌ای غیرعلنی تصمیم خواهد گرفت که کارلا باید تا پایان تحقیقات در حصر خانگی باشد یا آزاد خواهد شد.

کارلا اما همچنان اعتراض دارد و با وجود معذرت‌خواهی از مقامات ایتالیایی گفته است: «دولت‌های اروپایی برای ۱۶ روز در دفاتر کاری‌شان زیر کولر بر سر زندگی این انسان‌ها قمار کردند. حتی یک نهاد اروپایی هم حاضر به پذیرش مسوولیت نشد تا آن‌که من مجبور شدم خودم اقدام کنم.»

هفته اول ماه جون سال جاری، رسانه‌های ایتالیایی از بازداشت زنی دیگر خبر دادند که او هم کاپیتان کشتی نجات پناه‌جویان بود. «پیا کلمپ» به پناه‌جویانی کمک می‌کر دکه در نزدیکی‌های «سیسیل» در حال غرق شدن بودند. به گفته رسانه‌های آلمانی، کلمپ به تنهایی توانسته بود نزدیک به هزار پناه‌جوی غیرقانونی را نجات دهد. اما حالا او هم در انتظار محاکمه است و به گفته وکیل‌اش ممکن است با حکم ۲۰ سال زندان مواجه شود.

این در حالی‌ست که در ماه‌های اخیر دولت ایتالیا که مواضع تندی علیه پناه‌جویان و مهاجران دارد، بارها مقابل پهلو گرفتن کشتی‌های نجات ایستادگی کرد. تا به آن‌جا که بزرگ‌ترین این کشتی‌ها که تحت حمایت سازمان پزشکان بدون مرز بود، از ادامه فعالیت منصرف شد. در هفته‌های گذشته قانونی که در ایتالیا به تصویب رسید زمینه‌ساز همین بازاشت‌ها شد. اگرچه بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری و دولت‌های مختلف به ایتالیا اعتراض کردند اما دولت این کشور تصویب کرد که هر قایق نجات پناه‌جویان از دریا بیش از ۵۰هزار یورو جریمه خواهد شد و قایق‌هایی که قانون‌شکنی خود را تکرار کنند، توقیف می‌شوند. قانونی که به گفته سازمان ملل باعث می‌شود مدیترانه به «دریای خون» تبدیل شود.

در پی این بازداشت‌ها، حالا یان بومرمن و کاوس هوفر، گردانندگان مشهور برنامه‌های تلویزیونی در آلمان کمپینی به راه انداخته‌اند تا با جمع‌آوری هزینه کافی، به این سازمان کمک‌رسانی و کارلا راکته کمک کنند. آن‌ها توانسته‌اند تا صبح دوشنبه مبلغ ۷۰۶هزار یورو جمع‌آوری کنند. بیش از ۲۶ هزار نفر پول اهدا کرده‌اند. همچنین کمپین جمع آوری کمک مالی دیگری هم در این خصوص در ایتالیا فعال شده که توانسته است بیش از ۴۱۰ هزار یورو جمع آوری کند.

اما هنوز معلوم نیست چه آینده‌ و سرنوشتی در انتظار این زنانی باشد که با کشتی‌شان جان پناه‌جویان را نجات داده‌اند.

لازم به یادآوری است که در چنین شرایطی که برخی دولت‌ها از جمله ایتالیا مقابل نجات انسان‌ها ایستاده‌اند، سازمان ملل، در آخرین گزارش خود به تازگی اعلام کرده است که مسیر دریای مدیترانه خطرناک‌ترین راه برای پناه‌جویان است و در فاصله زمانی ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ تنها در این مسیر دست‌کم ۶۷۸ کودک جان خود را از دست داده‌اند.

شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]