آیا به اجرا گذاشتن چک ضمانتی کارگر از سوی کارفرما قانونی است؟

با سلام؛
تعداد زیادی از کارفرماها از کارگران سفته یا چک ضمانتی می‎گیرند تا مثلا اگر در حین کار ضرری بزنند، از آن تضمین تامین کنند و یا این که اگر کارگر خواست از کارفرما شکایت کند، چک را وسیله تهدید قرار بدهند. تا کنون خیلی دیده شده که کارفرماها چک ضمانتی را با درج مبلغ به اجرا گذاشته و کارگر را با مشکل مواجه کرده‎اند. می‎خواستم بدانم آیا این رفتار کارفرماها قانونی است؟

سلام؛
اگر چک یا سفته بابت ضمانت حسن انجام کار داده شده باشد و کارگر بر خلاف رویه کاری عمل کرده و باعث ایجاد خسارت شده باشد، کارفرما می‎تواند با اثبات ضرر از ناحیه کارگر، اقدام به وصول مبلغ چک یا سفته کند. اما مشکل اساسی در این است که بیش‎تر کارفرماها چک یا سفته سفید امضا می‎گیرند تا کارگران بعدها نتوانند علیه کارفرما شکایت کنند و حق و حقوق خود را بخواهند. در این مواقع اگر کارفرما چک یا سفته را به اجرا بگذارد، کارگر می‎تواند از کارفرما به جرم خیانت در امانت شکایت کند چون سفته یا چک به صورت امانتی در اختیار کارفرما گذارده شده و کارفرما با به اجرا گذاشتن آن، خیانت در امانت کرده است. هم‎چنین اگر چک یا سفته به صورت سفید امضا بوده و کارفرما مبلغ یا تاریخی در آن درج کرده باشد، امکان شکایت به اتهام سوء استفاده از سفید امضا هم وجود دارد. به طور کلی، کارگران نباید ترس از چک یا سفته ضمانتی داشته باشند و این اسناد نباید آن‎ها را از احقاق حقوق خود منصرف کند. بهتر است پس از اتمام کار، کارگران  سفته‌ها و چک‌های امانتی خود را از کارفرما بخواهند. اگر کارفرما امتناع کرد، می‎توانند به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه و یک اظهارنامه به کارفرما ارسال کنند. در اظهارنامه باید با قید قطع همکاری و تاریخ‎های مرتبط، متقاضی استرداد سفته شوند. اگر بازهم کارفرما امتناع کرد، به شورای حل اختلاف بروند و دادخواست الزام کارفرما به استرداد سفته بدهند. شواری حل اختلاف موضوع را رسیدگی می‎کند و دستور استرداد را می‎دهد. در این صورت، کارفرما موظف به بازگرداندن سفته خواهد بود.
موفق باشید.