فرامرز داور
در یک زمینه‌سازی دیگر جهت ایجاد محدودیت برای نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ایران، سخنگوی شورای نگهبان در توییتر خود نوشته است که نظارت این شورا بر فعالیت‌های دوره چهارساله نمایندگان «نفی» شده و این آسیب‌پذیریِ نظام نمایندگی را بیشتر کرده است.
«عباسعلی کدخدایی»، عضو حقوق‌دان و سخنگوی شورای نگهبان نوشته است: «فقدان نظارت در طول دوره نمایندگی از جمله آسیب‌هایی است که مجلس با آن روبرو است. استمرار نظارت شورای نگهبان در طول دوره ۴ ساله نفی شده و هیات نظارت بر رفتار نمایندگان نیز کارآمدی لازم را ندارد. چنانچه برای این مهم تصمیمی اتخاذ نشود، بر آسیب‌پذیری نظام نمایندگی افزوده خواهد شد.»
شورای نگهبان در جمهوری اسلامی ایران به غیر از این که مصوبات مجلس شورای اسلامی را بررسی و در صورت صلاح‌دید، رد می‌کند، داوطلبان نامزدی در انتخابات مجلس را هم مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورتی که تشخیص دهد، به آن‌ها اجازه می‌دهد به عنوان نامزد در انتخابات شرکت کنند.
بررسی صلاحیت نامزدها، اقدامی است که انتخابات را از معنای واقعی آن تهی می‌کند. چرا که شورای نگهبان صلاحیت افرادی را مورد تایید قرار می‌دهد که از نظر سیاسی، آن‌ها را می‌پسندد. به این کار، «نظارت استصوابی» می‌گویند که خلاف «انتخابات آزاد» است.
با این که نظارت استصوابی شورای نگهبان تا همین جا هم خلاف اصل آزادی انتخابات بوده اما این شورا تایید صلاحیت‌ها را به پس از انتخابات هم تسری داده است. چهار سال پیش، در دوره انتخابات مجلس دهم، شورای نگهبان صلاحیت «مینو خالقی» را تایید کرد. اما پس از آن که در انتخابات به پیروزی رسید، صلاحیت او را به دلیل انتشار عکسی که گفته می‌شد در آن با یک مرد دست داده است، رد کرد و مانع حضورش در مجلس شد. رقیب مینو خالقی که یک سیاست‌مدار هم‌سو و هم عقیده با شورای نگهبان بود و آرای کمتری هم به دست آورده بود، با حذف مینو خالقی توسط شورای نگهبان، به مجلس راه پیدا کرد.
چهار سال پس از آن که شورای نگهبان دامنه دخالت‌های خود را این چنین افزایش داده و مجلس شورای اسلامی را که باید بازتاب اراده ملی باشد، به شیوه‌های مختلف محدود کرده است، عباسعلی کدخدایی گفته باید در طول چهار سال نمایندگی هم بر نمایندگان نظارت کرد.
معنی آن‌چه شورای نگهبان می‌گوید، امکان رد صلاحیت نمایندگان در میان دوره قانون‌گذاری است. تاکنون نمایندگان مجلس شورای اسلامی از «مصونیت نمایندگی» برخوردار بوده‌اند و هرچند بابت اقدامات‌شان در دوره نمایندگی، شورای نگهبان صلاحیت آن‌ها را برای دوره بعدی رد کرده است اما در چهار سالی که در مجلس بوده‌اند، کم و بیش آن‌چه را می‌خواسته‌اند، در نطق‌ها، اظهارنظرها، طرح‌ها و آرایی که می‌داده، اعمال می‌کرده‌اند.
آیت‌الله «علی خامنه‌ای» پیش از این از نمایندگان خواسته بود شورایی داخلی برای نظارت بر خود تاسیس کنند. این شورا سال‌ها است که تشکیل شده و در صورتی که قوه قضاییه بخواهد نماینده‌ای را تحت تعقیب قرار دهد، ابتدا باید به این شورا درخواست دهد. در صورتی که شورای نظارت بر رفتار نمایندگان فعالیت انجام شده را مطابق مسوولیت نمایندگی تشخیص دهد، قوه قضاییه نمی‌تواند نماینده‌ای را دادگاهی یا بازداشت کند.
عباسعلی کدخدایی در توییت تازه خود نوشته است این مقدار هم کافی نیست و شورای نگهبان باید بتواند در عمل، نماینده را از مجلس اخراج کند.
از ۱۲ عضو شورای نگهبان که متشکل از شش فقیه و شش حقوق‌دان هستند، نیمی به طور مستقیم و نیمی دیگر به طور غیرمستقیم از سوی آیت‌الله علی خامنه‌ای منصوب می‌شوند. فقهای شورای نگهبان هر چهارشنبه با حضور رهبر نظام جمهوری اسلامی، جلسات تحقیق و مسایل فقهی دارند. اقدامات شورای نگهبان زیر نظر آیت‌الله خامنه‌ای و با تایید کامل او انجام می‌شوند و نظریاتی هم‌چون این‌که رهبر نظام جمهوری اسلامی از پیامد تصمیم‌های این شورا بی‌اطلاع است یا شخصا دیدگاهی متفاوت با شورای نگهبان دارد، به کلی نامعتبر هستند.
چهار سال پیش وقتی شورای نگهبان صلاحیت مینو خالقی را پس از پیروزی او در انتخابات رد کرد و موضوع به شورای حل اختلاف ارجاع شد، نظر شورا خلاف رای شورای نگهبان بود. رای شورای حل اختلاف غیرالزام‌آور و توصیه‌ای است و رهبر نظام جمهوری اسلامی باید خود تصمیم بگیرد و رای نهایی را اعلام کند. با این همه، آیت‌الله خامنه‌ای نظر مشورتی شورای حل اختلاف را کنار گذاشت و هم‌سو با رای شورای نگهبان، مانع حضور خانم خالقی در مجلس شد.
مجلس شورای اسلامی با اقدامات آیت‌الله خامنه‌ای، از قانون‌گذاری و تصمیم‌گیری در امور کشور بازمانده است. در دوره او، انتخابات مجلس هم غیر دمکراتیک‌تر از دوره حیات «روح‌الله خمینی» شد. در حال حاضر، تنها موردی که از مجلس شورای اسلامی باقی مانده که پارلمان‌های دمکراتیک آن را دارند، مصونیت نمایندگان است.
در چنین وضعیتی که همه اقدامات شورای نگهبان مورد تایید و اصولا بازتاب اراده سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای است، به نظر می‌رسد اگر شورای نگهبان عزم کند تا نمایندگان را میان دوره نمایندگی آن‌ها عزل کند و پایان اصل مصونیت نمایندگی را رقم بزند، این کار هم مطابق رویه ۳۰ ساله، همراهی و حمایت رهبر نظام جمهوری اسلامی را به دنبال خواهد داشت.
مطالب مرتبط:
توییت ظریف درباره تحریم آینده صنعت ساختمانی ایران چه کسی را قانع می کند؟
آذری جهرمی؛ توییت غیرقابل باور در زمان قطع سراسری اینترنت در ایران
توییت ظریف درباره فتوای آیت‌الله خامنه‌ای؛ چرا این فتوا مثل یک قانون جدی گرفته نمی‌شود؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر