مثلث صورتی؛ نشان هم‌جنس‌گرایان در اردوگاه‌های کار آلمان نازی

شایا گلدوست

۲۷ ژانویه ۲۰۲۰، روز یادبود قربانیان «هولوکاست» برای گرامی‌داشت همه کسانی که در این فاجعه تاریخی جان خود را از دست داده‌اند، نام‌گذاری شده است.
هولوکاست که به یونانی قدیم یعنی «کاملا سوخته»، یک نسل‌کشی عمدی بود که در آن میلیون‌ها انسان در جریان جنگ جهانی دوم به خاطر تعصبات نژادی و عقیدتی و افکار دگرستیزانه، توسط آلمان نازی کشته شدند.

 یهودیان تنها قربانیان دگرستیزی آلمان نازی نبودند، غیرنظامیان و زندانیان جنگی شوروی، لهستانی و رومی تبارها، کولی‌های اروپای شرقی، معلولان جسمی و ذهنی، مخالفان سیاسی و هم‌جنس‌گرایان نیز قتل‌عام شدند.

 پس از به قدرت رسیدن «آدولف هیتلر» و «حزب ناسیونال سوسیالیست» در آلمان، مردان و زنان هم‌جنس‌گرا توسط نازی‌ها مورد آزار و اذیت قرار گرفتند و «گشتاپو» فهرست‌هایی از هم‌جنس‌گرایان ساخت تا آن‌ها را وادار به تبعیت جنسی از هنجارهای موجود کند.

بین سال‌های ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵، حدود ۱۰۰هزار مرد طبق پاراگراف ۱۷۵ «قانون جزایی» آلمان، به خاطر هم‌جنس‌گرا بودن دستگیر شدند که ۵۰هزار تن از آن‌ها رسماً محکوم شدند. بسیاری از این مردان به زندان رفتند و حدود پنج تا ۱۵هزار نفر به اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها فرستاده شدند. مشخص نیست که چه تعداد از این افراد در اردوگاه‌های کار اجباری به قتل رسیدند اما مورخ برجسته، «رودیگر لاتمن» معتقد است مرگ و میر هم‌جنس‌گرایانی که به اردوگاه‌های کار اجباری تبعید شدند، ممکن است حدود ۶۰ درصد باشد.

به نقل از وب‌سایت «شش رنگ» در مطلبی با عنوان «سرکوب سیستماتیک هم‌جنس‌گرایان در آلمان نازی»، در تابستان سال ۱۹۳۵، قانون‌گذاران نازی پاراگراف ۱۷۵ قانون جزایی آلمان را برای امکان سرکوب گسترده‌تر اعمال هم‌جنس‌گرایانه بازبینی و تغییر دادند. به جای اثبات دخول بین دو هم‌جنس، دادگاه می‌توانست تعابیر بسیار گسترده‌تری از روابط هم‌جنس‌گرایانه اعمال کند.
در قانون جدید این‌گونه نوشته شد: «مردی که با مرد دیگری مرتکب اعمال ناپسند شود و یا اجازه دهد از او برای اعمال ناپسند سوءاستفاده کنند، متحمل حبس خواهد شد.»
بنابراین، لزبین‌ها (زنان هم‌جنس‌گرا) از متن قانون بیرون ماندند.

بسیاری از این افراد برای قطع نسل هم‌جنس‌گرایان، به دستور دادگاه یا به اجبار، عقیم شدند. شنیدن این روایت‌ها از زبان بازماندگان و خواندن سرگذشت آن‌ها بسیار ناراحت کننده و تاسف برانگیز است.

«فردریش پاول» در شمال آلمان به دنیا آمد. او ۱۱ ساله بود که پدرش را در جنگ جهانی اول از دست داد و پس از مرگ مادر، او و خواهرش توسط دو خاله مسن خود بزرگ شدند. در بخشی از سرگذشت او آمده است: «در ژانویه ۱۹۳۷ توسط نیروهای "اس‌اس" (گردان حفاظتی حزب نازی) به موجب بند ۱۷۵ قانون جزایی که هم‌جنس‌گرایی را ممنوع اعلام می‌کرد، به همراه ۲۳۰ مرد دیگر در شهر "لوبک" دستگیر شدم و به مدت ۱۰ ماه زندانی بودم. نازی‌ها از بند ۱۷۵ به عنوان دلیلی برای دستگیری جمعی هم‌جنس‌گرایان استفاده می‌کردند. در سال ۱۹۳۸ دوباره مرا دستگیر، شکنجه و تحقیر کردند. سرانجام مرا مشروط به این‌که با عقیم شدن خود موافقت کنم، آزاد کردند و من به این جراحی رضایت دادم. وقتی در سال ۱۹۴۰ خود را برای خدمت نظامی معرفی کردم، به دلیل ماهیت آن عمل جراحی، رد شدم. چون به لحاظ جسمی، نامناسب تلقی می‌شدم.»

در این کمپ‌ها، هر یک از زندانی‌ها با داشتن نشانی بر سینه که به لباس‌شان دوخته شده بود، از بقیه مجزا می‌شدند و نشان رنگین‌کمانی‌ها، یعنی هر کسی که گرایش به هم‌جنس داشت یا ترنس بود، مثلث معکوس صورتی رنگ بود. هم‌جنس‌گرایان و هرکسی که به هم‌جنس خود گرایش داشت، طبق قوانین آلمان نازی، تهدیدی برای بقای جمعیت و نسل آلمانی‌ها که خود را نژاد برتر می‌دانستند، محسوب می‌شدند؛ درست مانند یهودی‌ها یا افراد با معلولیت‌های جسمی یا ذهنی؛ مانند «روبرت اولبرمان»، مرد هم‌جنس‌گرایی که سرگذشت او این‌طور روایت شده است: «در سال ۱۹۳۶ به دلیل امتناع از ملحق شدن به گروه جوانان هیتلر، یکی از بیش از ۵۰ هزار مردی بود که با استناد به پاراگراف ۱۷۵ قانون جزایی، دستگیر و زندانی شد. او پیش از سال ۱۹۴۱ به اردوگاه کار اجباری "داخائو" انتقال یافت. روبرت نیز مانند بسیاری از مجرمان بند ۱۷۵ اردوگاه، می‌بایست برای نشان دادن هم‌جنس‌گرایی خود، یک مثلث صورتی وارونه به کت خود می‌زد. معمولا این افراد را در ساختمان‌های مجزا نگه‌داری می‌کردند و با خشونت و بی رحمی خاصی با آن‌ها رفتار می‌شد. سایر گروه‌های زندانیان نیز اغلب آن‌ها را طرد می‌کردند و مورد آزار و شکنجه قرار می‌دادند. روبرت ۴۴ ساله در سال ۱۹۴۱ در داخائو درگذشت و جزییات مرگ او مشخص نیست.»

رنگین‌کمانی‌ها در این اردوگاه‌ها مورد شکنجه‌های ویژه‌ای قرار می‌گرفتند؛ از جمله این که به عنوان هدف در تمرین‌های تیراندازی استفاده می‌شدند یا به عنوان نمونه‌ای برای آزمایش‌های پزشکی نازی‌ها که می‌خواستند «درمانی» برای گرایش به هم‌جنس پیدا کنند، زیر انواع شکنجه‌های پزشکی جان می‌دادند.

حدود ۷۰ هزار نفر از اعضای جامعه رنگین‌کمانی  قربانی این اتفاق وحشتناک بودند و آثار این زخم بزرگ هنوز هم بر پیکره تاریخ بشریت برجای مانده است.

پس از جنگ، این اتفاقات وحشتناک توسط بسیاری از کشورها نادیده گرفته‌ شدند و حتی برخی از مردان هم‌جنس‌گرا بر اساس شواهد دوران نازی‌ها، دوباره دستگیر شدند تا این که از اوایل دهه ۱۹۸۰ دولت آلمان شروع به اذعان به این موضوع کرد و در سال ۲۰۰۲ به‌ طور رسمی از جامعه هم‌جنس‌گرایان عذرخواهی کرد. در سال ۲۰۰۵ نیز پارلمان اروپا قطع‌نامه‌ای در رابطه با هولوکاست که شامل اشاره به آزار و اذیت هم‌جنس‌گرایان هم بود، به تصویب رساند.

امروزه بناهای یادبود زیادی در سراسر دنیا به احترام قربانیان رنگین‌کمانی هولوکاست ساخته شده است و یاد و خاطره‌ آن‌ها گرامی داشته می‌شود؛ شهرهایی چون آمستردام، برلین، سانفرانسیسکو، سیدنی و تل‌آویو.
مثلث صورتی نمادی است برای یاد آوردن گذشته و فجایعی که در تاریخ علیه جامعه رنگین کمانی اتفاق افتاده است. به امید ساختن آینده‌ای که انسان‌ها به خاطر هویت جنسی و جنسیتی خود در آن احساس گناه نداشته باشند و مورد تبعیض قرار نگیرند.