آیا یک یهودی می‌تواند با یک مسلمان در ایران ازدواج کند؟

سوال:

آیا این امکان وجود دارد که یک شهروند یهودی با یک شهروند مسلمان در ایران ازدواج کند؟ اگر این اتفاق قانونی نیست در صورت اینکه ازدواجی صورت بگیرد چه مجازاتی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود و چه باید کرد؟

جواب: 
در مورد ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان قانون مدنی ایران صراحتا این ازدواج را ممنوع اعلام کرده است.

بر اساس ماده ۱۰۵۹ قانون مدنی «نکاح مسلمه با غیر مسلم جایز نیست.» این بدین معنی است که اگر یک زن ایرانی مسلمان بخواهد با یک مرد غیر مسلمان اعم از اینکه آن مرد اهل کتاب بوده (مانند مسیحیان یا یهودیان) یا اینکه اصلا اهل کتاب نباشد ازدواج کند، بر اساس قوانین ایران نمی تواند با وی ازدواج کند  و اگر در کشوری که چنین ازدواجی را منع نکرده ازدواج نماید، در ایران ازدواج وی باطل بوده و نمی تواند در ایران شامل مقررات مربوط به ازدواج شود.

همچنین وضعیت حقوقی فرزندان وی در ایران نیز نامعلوم خواهد بود. قابل ذکر است در صورتی که مرد غیر مسلمان دین خود را به اسلام تغییر دهد این ازدواج صحیح است.در مورد ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان قوانین ایران سکوت کرده اند. این سکوت باعث اختلاف نظر بین حقوقدانان شده است. برخی از حقوقدانان با استناد به منابع فقهی معتقدند ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان جایز نیست و در مقابل عده ای معتقدند که با توجه به اینکه سلب آزادی در ازدواج نیاز به حکم قانونی دارد و ماده ۱۰۵۹  قانون نیز فقط ازدواج زن مسلمان با غیر مسلمان را جایز ندانسته است، پس ازدواج مرد مسلمان با غیر مسلمان اشکال قانونی ندارد. آنچه که از قانون استنباط می شود نیز نظریه اخیر است.

ممنوعیت ازدواج زن مسلمان با غیر مسلمان علاوه بر اینکه نوعی تبعیض محسوب می شود، با آزادیهای اساسی شهروندان نیز در مغایرت است. زیرا ازدواج یک امر شخصی است و حقوق انسانها حکم می کند که آزادانه انسانها بتوانند همسر خود را انتخاب کنند.