شغل؛ میوه فروشی با گاری

پیروز مستوفی / شهروند خبرنگار

برخی کار آنها را شغل کاذب می دانند، خودشان اما می گویند اسمش هر چیزی که هست چرخ زندگی ما با همین گاری و میوه هایی که می فروشیم می چرخد. کاسب هایی نوظهور که مدتی است در گوشه و کنار شهر میتوان آنها را دید، کسانی که کارشان میوه فروشی با گاری های چهار چرخ است. درست مانند سالهای دور گذشته که میوه فروشهایی با گاری هایی مخصوص در کوچه و خیابان می چرخیدند و محصولات خود را به مشتری ها می فروختند.

این میوه فروش‌ها مشتری های خاص خودشان را دارند، قیمتشان از نرخ های مغازه های رسمی میوه فروشی سطح شهر به مراتب پایین تر است و همین یکی از اصلی ترین دلایل جذب مشتری به سمتشان است. سبک کار آنها به این شکل است که هر چند روز یک بار گاری خود را از یک میوه خاص پر می کنند و در محل هایی مشخص که معمولأ چهارراه ها و پیاده روهای پرتردد شهر است می ایستند و میوه ها را به مشتری ها عرضه می کنند. وسایل مورد نیازشان هم تنها یک گاری چهارچرخ است و یک ترازوی دستی کوچک.

برای تهیه میوه هم صبح زود به میدان مرکزی میوه و تره بار شهر که در منطقه 19 شهرداری تهران واقع است می روند و میوه مورد نیاز خود را به قیمت عمده فورشی تهیه می کنند، پس از آن محصول را با تاکسی به محلی که از شب قبل گاری خود را در آنجا گذاشته اند می برند بعد از چینش میوه در گاری به محل فروش می روند.

نرخ میوه در میدان مرکزی میوه و تره بار شهر به مراتب بسیار پایین تر از نرخ های عرضه میوه در سطح شهر است، حتی در آذر ماه امسال خبرگزاری فارس در گزارشی اعلام کرد این تفاوت قیمت در برخی موارد به 300 درصد پایین تر از نرخ سطح شهر هم می رسد.

اما عرضه مستقیم و بی واسطه میوه توسط این میوه فروشهای گاری‌دار تنها دلیل قیمت های پایین آنها نیست، یکی از همین میوه فروشها دلایل دیگر این کار را اینگونه توضیح می دهد: مغازه داران هزینه های زیادی دارند، اجاره مغازه، پول برق و آب و تلفن و ...، مالیات و کلی هزینه های دیگر، آنها مجبور هستند این هزینه ها را روی قیمت تمام شده میوه هایشان بکشانند تا سود کسب کنند، اما ما هیچکدام از این ها را نداریم و به همین دلیل قیمت میوه هایی که عرضه می کنیم پایین تر است.

با این حال برخی از کارشناسان و اقتصاددانها مشاغلی از این دست را در زمره مشاغل کاذب تقسیم بندی می کنند و آنها را جزو مشاغل مفید برای جامعه نمی دانند. اما همه با این نظر موافق نیستند، حامد قدوسی تحصیل کرده رشته دکتری فاینانس از جمله کسانی است که با این نظر موافق نیست.

او در یادداشتی که در همین رابطه نوشته است به اصطلاح و مفهوم شغل کاذب را بررسی کرده و درباره آن نوشته است: " اصطلاح و مفهوم شغل کاذب یک اصطلاح فاقد معنای درست بوده که بیش تر کاربرد ژورنالیستی یا سیاسی دارد و هیچ مفهوم روشنی در اقتصاد ندارد."

در بخش دیگری از این نوشته، قدوسی ذکر می کند: "چرا می گوییم شغل کاذب از نظر اقتصاددانان بی معنی است؟ برای این منظور ابتدا باید فرآیند مبادله در بازار را بررسی کنیم. مبادله زمانی صورت می گیرد که طرفین مبادله از آن ارزشی بیش از عدم مبادله را به دست آورند. لذا همین که مشاهده می کنیم که یک شغلی در "بازار" قادر به دوام آوردن است و درآمد خود را نه از طریق دولت یا فعالیت های غیرقانونی بل که از طریق ارائه خدمات یا محصولات قانونی و شرعی به مشتریان تامین می کند می توان آن را یک شغل معادل هر شغل دیگری دانست."

هر چه هست، کاذب یا غیرکاذب حالا مدتهاست تعدادی از جوانان در شهر تهران با این روش به کسب درآمد و شغل برای خود دست زده اند. مشتری های آنها هم از دستشان راضی هستند و می گویند با توجه به تفاوت قیمتی که میوه های ارائه شده توسط آنها با قیمت های مغازه ها دارد از کار آنها راضی هستند.

یکی از همین میوه فروشها درباره چگونگی انتخاب این کار به عنوان شغل می گوید: بخش زیادی از کسانی که با این روش در خیابان ها و میدانهای شهر تهران میوه فروشی می کنند مثل خود من از اهالی استان کردستان هستند،  من و خیلی از آنها قبل از این کارگر میادین میوه و تره بار بودیم، اما خب آنجا کار زیادی داشت و درآمدش هم کم بود، یواش یواش از دیگرانی که قبل از ما این کار را کرده بودند یاد گرفتیم، یک گاری خریدیم و با توجه به آشنایی که درباره بازار میوه داشتیم وارد این کار شدیم.

او همچنین درباره سختی های کار خود هم می گوید: این کار به هر حال دستفروشی است و مشکلات زیادی دارد، ماموران شهرداری گیر می دهند، سرما و گرما خیلی اذیت می کند، باید سر پا ایستاد و کلی مشکلات دیگر، اما وقتی کار دیگری از دستت بر نیاید چه راهی داری جز این؟