close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
بلاگ

فوتبال، قومیت، ستیزه و صلح در نیجریه

۲۶ خرداد ۱۳۹۳
اندیشه
خواندن در ۷ دقیقه
فوتبال، قومیت، ستیزه و صلح در نیجریه

آنچه در ادامه می آید ترجمۀ "گزیده هایی" از مقالۀ هنری اُلوسگون ماجارو-مَجِستی با عنوان "قومیت، ستیزه و صلح آفرینی: تأثیرات هواداری از فوتبالِ اروپا در نیجریه" است که در نشریۀ پژوهشی فوتبال و جامعه (سال 12، شمارۀ 2، صفحات 211-201 ) منتشر شده است.

همچون بسیاری از مردم جهان، نیجریه ای ها نیز به فوتبال اروپا، و به ویژه لیگ برتر انگلستان، علاقه دارند. تخصص رسانه های ملی نیجریه در پوشش و پخشِ فوتبال اروپا به طرز بی سابقه ای افزایش یافته است. شور، اشتیاق، دقت و مهارتِ گزارشگران و مفسّرانِ بازی های لیگ برتر انگلستان و دیگر لیگ های اروپایی باعث افزایش عشق و علاقۀ بینندگان به فوتبال شده است. علاوه بر این، بینندگان علاقه دارند که به عنوان هوادار با یک باشگاه همذات پنداری کنند. در دهه های 1970 و 1980، نیجریه ای ها به لیگ محلیِ فوتبال این کشور بسیار علاقه داشتند اما به علت سازماندهی ضعیف، این دلبستگی به میزان چشمگیری کاهش یافته است.

علاوه بر رسانه های ملی، مراکزی در شهرهای این کشور وجود دارد که به افراد فرصت می دهد تا در ازای پرداخت مبلغی نسبتا ناچیز، رقابت های فوتبال در اروپا را به طور مستقیم تماشا کنند. تعداد این مراکز از ابتدای قرن حاضر به شدت افزایش یافته است. جوانان و بزرگسالان نیجریه ای معمولا طرفدار یکی از باشگاههای اروپایی هستند. دیدار از این مراکز نشان می دهد که هواداران این باشگاهها از تاریخ آنها و شرح حال بازیکنان آگاهی دارند و انجمن های کوچک هواداران را تأسیس کرده اند. اعضای این انجمن ها یکدیگر را "بچۀ خودمون" می خوانند و از باشگاه محبوب خود با عنوان "باشگاه خودمون" یاد می کنند که این امر حاکی از عشق و علاقۀ راسخ آنها به آن باشگاه خاص است.

در سال های 2006 و 2007، تأثیرات لیگ برترِ انگلستان بر جوانان و بزرگسالانِ نیجریه ای بُعد تازه ای یافت زیرا هوادارانِ هر باشگاه خیابان هایی را به اسم آن باشگاه نامیدند. در بخش هایی از لاگوس، ایبادان و دیگر نواحی کشور، درگیری هایی میان طرفداران باشگاههای گوناگون رخ داد که در مواردی به خشونت و قتل انجامید. باید پرسید که آیا این جریان به رشد هویت قومی دامن می زند؟ می توان گفت فوتبال، همهنگام عامل تفرقه و ستیزه یا وحدت و صلح است. متاسفانه تنوع فرهنگی، زبانی، جنسی و دینی در نیجریه عامل تفرقه و ستیزه بوده؛ بنابراین، مطالعۀ قوت و ضعفِ فوتبال به عنوان راهبردی برای ایجاد صلح اهمیت دارد.

قومیت صرفا حاصل باورِ گروهی از مردم به نَسَب مشترکِ خود نیست بلکه معلولِ نیاز مردم به کنش گروهی و گروه بندی در واکنش به فشارهای اجتماعی است. تعیین هویت قومی نتیجۀ تلاش های گروههای فرودست برای بهبود وضعیت خود از طریق بسیج دسته جمعی، یا برعکس، حاصلِ کوشش های گروهی فرادست برای حفظ امتیازات خود از طریق استثمار گروههای فرودست است. قومیت، باوری ذهنی و نوعی هویت فرضی است که بین افرادی با ایدئولوژی، منافع و علایق مشترک، احساس همبستگی و تعلق خاطر می آفریند و آنها را در برابر دیگر گروهها متحد می سازد. ممکن است این گروهها به خشونت لفظی یا جسمی علیه یکدیگر متوسل شوند. به این تعبیر، یک انجمن هواداران فوتبال نوعی گروه قومی است زیرا می تواند طرفداران یک باشگاه خاص را فارغ از پیشینه های نژادی، فرهنگی، زبانی، دینی و طبقاتی آنها با یکدیگر متحد سازد.

وجود 389 گروه قومی گوناگون در نیجریه استفاده از رهیافت های مدیریتی مناسب برای تضمین روابط قومی مثبت را ضروری می سازد. از اواخر دهۀ 1960، درگیری های خشونت بار فراوانی میان گروههایی رخ داده که پیش از استعمار و در دوران استعمار همزیستی صلح آمیز داشتند. این امر حاکی از ناکارآمدی راهبردهایی است که برای مدیریت تنوع قومی در این کشور به کار رفته است. وقوع بیش از 50 درگیری قومی- دینی در فاصلۀ سال های 1998 و 2003 نشانۀ ناپایداری وحدت و انسجامِ اجتماعی در نیجریه است. انتصاب های سیاسی، به حاشیه راندن یا انقیاد، و توزیع طرح های توسعه به سوظن و بی اعتمادی میان گروههای قومی دامن زده است. آموزش صلح آفرینی و استفاده از راهبردهای حل اختلاف برای تضمین خشونت زدایی، بازجذب شبه نظامیان به جوامع، ترویج زندگی مدنی، و افزایش امید و خوشبینی به ملت و همۀ گروهها لازم است. موانع اصلیِ تعامل میان اعضای گروههای قومی عبارتند از رواج کلیشه ها و احساس برتری. از ورزش می توان به عنوان راهبردی برای کاهش کلیشه سازی و افزایش تعامل بهره برد، به شرط آن که افراد با روش های صلح آفرینی، حل اختلاف و تغییر رفتار آشنایی داشته باشند.

ورزش مجرایی برای کسب مهارت هایی مثل انضباط، اعتماد به نفس، و رهبری، و همچنین وسیله ای برای آموزشِ اصول مهمی نظیر رواداری، همکاری و احترام است. ورزش، مدیریتِ پیروزی و شکست را می آموزاند. این امور نقشی حیاتی در صلح آفرینی دارند، و بنابراین، ورزش می تواند ابزارِ تغییر رفتار و ایجاد صلح در جوامع باشد. صلح صرفا به معنای فقدان ستیزه و خشونت نیست بلکه وضعیتی است که در آن فرد احساس می کند که عدالت برقرار است و امنیت و حقوق برابر دارد. علاوه بر بازسازی ساختارهای سیاسی (دموکراسی و قانون اساسی) و قوۀ قضائیه، فرایندِ ایجاد صلح شامل اقداماتی برای تضمین حقوق برابر و رفع بی عدالتی هایی است که منجر به درگیری می شود. ورزش می تواند به خشونت زدایی از افکار و دشمن نپنداشتنِ دیگران کمک کند. تربیتِ رفتاری، از طریق ورزش، بخشی از طرح های توانبخشیِ جسمانی و روانی است که هدفشان ایجاد روابط خوب میان دشمنان، و آموزش مسئولیت، بی طرفی، برابری، رواداری، و انضباط است.

در نیجریه، علاقه به فوتبال شور و شوقِ لازم برای تعامل اعضای گروههای قومی گوناگون را برمی انگیزد. مراکز تماشای رقابت های فوتبال، امکانِ برقراری ارتباط های آزادی را فراهم می کنند که به محو تدریجی کلیشه ها و تعصبات موروثی یاری می رسانَد. یافته های تحقیق در سه مرکزِ تماشای رقابت های لیگ برتر انگلستان در سه ناحیه از شهرِ ایبادان حاکی از آن است که هواداری از تیم های فوتبال می تواند نوع دیگری از قومیت/هویت را شکل دهد. وقتی یک اجتماعِ چندنژادی بخواهد هویت خود را فارغ از زبان، فرهنگ اجدادی، دین و حتی جغرافیای سیاسی تعیین کند، هواداری از یک باشگاه به نیرویی وحدت بخش بدل می شود. هرچند انجمن ها یا گروههای هواداران به صورت غیررسمی و ناخودآگاه شکل می گیرند اما دوستی پایداری را میان افرادی از پیشینه های گوناگون می آفرینند. در واقع، حمایت از یک باشگاه فوتبال، گروهی را به وجود می آورد که اعضایش به یکدیگر تعلق خاطرِ عاطفی و روانی دارند. با وجود این، همین امر می تواند به درگیری میان هوادارانِ باشگاههای مختلف بیانجامد. هر چند خشونت در بین هواداران فوتبال در نیجریه افزایش یافته ولی هنوز میزانِ آن نگران کننده نیست. درگیری ها اکثرا ناشی از مشاجرۀ لفظی، تمسخر، نارواداری و بی تابی است. هوادارانِ پرشور گاهی بدون توجه به طرفدارانِ دیگر باشگاهها برای تیم خود ابراز احساسات می کنند، و در نتیجه، باعث ناراحتی دیگران می شوند. این امر اغلب به درگیری و افزایش تنش در مراکز تماشای بازی ها می انجامد. به علت تعصبات رایج در نیجریه، درگیری های گروهی میان هوادارانِ چهار باشگاه بزرگِ لیگ برترِ انگلستان می تواند بر نفرت و سوظن قومی بیافزاید. اما در عین حال، همین هواداری از یک باشگاه است که می تواند هویت جدیدی را بیافریند و افرادی از گروههای قومی گوناگون را با یکدیگر متحد سازد.

فوتبال می تواند گروههای قومی مختلف را با یکدیگر متحد سازد، و بنابراین، پتانسیل زیادی برای صلح آفرینی و پیشگیری از ستیزه دارد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که فوتبال می تواند وحدت و یکپارچگی را برای نیجریه ای که از سال 1960 گرفتار درگیری های خشونت آمیز بوده، به ارمغان آورد. اما نباید از آموزش صلح غافل شد. چنین آموزشی تعلیم رواداری، خویشتنداری، انضباط فردی، کنترل گفتار، ملاحظۀ دیگران، و حقوق بشر را دربرمی گیرد و بر برابری و عدالت میان ورزشکاران، تماشاگران و هواداران تأکید می کند. برندگان باید بیاموزند که به تیم های بازنده و هوادارانشان احترام گزارند و رقابت را بازی برد- برد بدانند. گزارشگران، تحلیلگران، نشریات و انجمن های ورزشی باید به هوش آیند و برای کاهش درگیری و خشونت با صلح آفرینان همکاری کنند. برنامه های ورزشی تلویزیونی هم باید زمان مشخصی پیش و پس از هر مسابقه را به آموزش صلح اختصاص دهند تا مانع از خشونت شوند و صلح و دوستی بیافرینند.

ثبت نظر

Saadin
۲۷ خرداد ۱۳۹۳

من تلاش. كردم مطلبي ثبت كنم اما تنها پانصد حرف مي پذيرفتيد از من با وجودي مقالاتي با ٥٠٠٠٠٠ حرف منتشر مي كنيد!!!

بلاگ

یوزپلنگ آسیایی در برزیل چه می کند؟

۲۶ خرداد ۱۳۹۳
بلاگ میهمان
خواندن در ۶ دقیقه
یوزپلنگ آسیایی در برزیل چه می کند؟