صندوق صدقات یا عابر بانک معتادان و سارقان

صبا ملکی‌، شهروند خبرنگار، تهران

صندوقهای صدقات کمیته امداد مدتهاست به صندوقهای پرداخت و برداشت تبدیل شده است. بسیاری از مردم صدقه‌ها و کمکهای خود برای افراد نیازمند را به این صندوقها می ریزند و در همان حال گروهی دیگر که اغلب سارق یا معتاد هستند با کمک سیم و وسایلی دیگر از آنها پول برداشت می کنند. سرقت از صندوقهای صدقه به میزانی رواج پیدا کرده که دیدن افرادی که کنار این صندوقها ایستاده و با کمک سیم و وسایلی دیگر در حال درآوردن پول از آنها هستند برای خیلی ها عادی شده است.

براساس اعلام معاون مشارکت های مردمی کمیته امداد امام خمینی 280هزار صندوق صدقات بزرگ و متوسط برای جمع آوری صدقه‌های مردم در معابر شهرها و روستای ایران نصب شده است. بخش زیادی از مردم کمک های خود برای رساندن به دست افراد نیازمند را به همین صندوق صدقات زرد و آبی رنگ می ریزند به شکلی که در کل کشور ماهانه بیش از 150 میلیارد ریال (15 میلیارد تومان) صدقه از این راه گردآوری می شود. طبق گفته مدیران کمیته امداد این مبالغ را ماموران این بنگاه خیریه از صندوق‌ها جمع کرده و به دست حدود چهار میلیون نفری که تحت پوشش خدمات کمیته امداد هستند می رسانند.  در همین حال اما سالهاست گروهی دیگر هم از پولهای ریخته شده به این صندوقها استفاده می کنند؛ معتادان و سارقان.

آمارهای منتشرشده از سوی «کمیته امداد امام‌خمینی» نشان می‌دهد از سال 83 تاکنون به صورت میانگین هرسال 600هزار صندوق صدقه جدید در کشور نصب شده است. بر اساس این امار هم اکنون بیشتر از 7 میلیون 500 هزار صندوق صدقه در کشور وجود دارد و کمیته امداد در نظر دارد تعداد این صندوق ها را به 10 میلیون صندوق افزایش دهد. این خبر را پاییز سال گذشته سعید ستاری معاون مشارکت های مردمی کمیته امداد امام خمینی در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرانا اعلام کرد

طبق گفته این مقام مسئول هم اکنون، صدقات به سه شکل سنتی ، مکانیزه و الکترونیکی جمع آوری می شود و با برنامه ریزی های انجام شده، صندوق صدقات به صورت مکانیزه با عنوان صندوق های نسل جدید برای ایمنی هرچه بیشتر تجهیز می شود که این نهاد درنظر دارد تمامی صندوق های صدقات کشور را با استفاده از نسل جدید صندوق ها ایمن کند.
ستاری درباره روش نوین جمع آوری به صورت الکترونیکی گفته است با این روش، صدقات با سرعت و دقت بیشتری جمع آوری می شود و همچنین سارقان نمی توانند پول‌های داخل صندوق‌های صدقات را سرقت کنند. وی همچنین از ایمن سازی بیش از 80 درصد از صندوق‌های صدقات در کشور در برابر دستبرد سارقان خبر داده است.

با وجود این اما سارقان موجودی صندوقهای  صدقه همیشه راهی برای بیرون کشیدن پول از این صندوقها در چنته دارند. تخریب کامل و باز کردن درب صندوقها، گشادکردن ورودی پول و یا استفاده از روشهای خلاقانه مانند فرستادن سیم های باریکی که بر نوک آن آدمس یا چسب کار گذاشته شده بخشی از راهکارهای این سارقان است.

در همین رابطه اسفندماه سال گذشته محسن سنایی مسئول امور اتفاقات کمیته امداد در رابطه با سرقتهای انجام شده از صندوق صدقات به خبرآنلاین گفت: ساخت و جانمایی صندوق‌ها، استراتژی خاص خودش را دارد. مثلاً اینکه صندوق کجا نصب شود اهمیت دارد، اینکه چه جنسی داشته باشد، جهت آن چطور باشد، درب آن چطور باز شود و روزنه واریز پول در کجا و به چه شکل تعبیه شود. برای مثال، در صندوق‌های جدید که در سطح شهر توزیع می‌شود، از قسمت پایین آن است و در روزنه ورود پول شانه‌هایی به طرف مخالف تعبیه شده که این شبکه‌ها امکان خروج اسکناس را سخت‌تر می‌کنند.»

البته این مقام مسئول اعتراف می‌کند که همیشه سارقان یک قدم از آنها جلوتر بوده‌اند و هر کاری که در جهت عدم سرقت انجام شده، راهی برای خنثی کردنش پیدا شده است. یکی از اقدامات دیگری که کمیته امداد برای جلوگیری از آسیب به امانات مردم انجام داده، این است که به غیر از محکم‌تر ساختن بدنه، کیسه‌ای پلمب شده و یا یک باکس در صندوق قرار می‌دهند که باز کردن آن در خود اداره صورت می‌گیرد.

همانگونه که مسئول امور اتفاقات کمیته امداد نیز گفته است شواهد و تصاویری که این روزها در خیابانهای شهر می توان دید حکایت از فعالیت بی وقفه سارقان صندوقهای صدقه و بی اثر بودن ایمن سازی این صندوقها دارد.

از سویی دیگر بخشی از ماجرا به بی تفاوتی مردم نسبت به دستبرد سارقان به این صندوقها نیز مربوط است، بسیاری از شهروندان در صورت مشاهده افرادی که مشغول خارج کردن پول از صندوقهای صدقات هستند بی تفاوت و گاه لبخندزنان از کنار آنها عبور می کنند، دلایل این بی تفاوتی را شاید بتوان در پای یک فیلم منتشر شده در فیسبوک که زنی را در حال سرقت از یک صندوق صدقه نشان می دهد پیدا کرد.

این فیلم 1 دقیقه ای را توانا: آموزشکده جامعه مدنی ایران در صفحه فیسبوک خود گذاشته و از مخاطبان پرسیده است: «به نظر شما واقعا چرا باید کسی خطر کند و از جایی - صندوق صدقات- دزدی کند که از اصل برای کمک به فقرا ایجاد شده است؟» اغلب نظرات نوشته شده زیر این فیلم حاوی یک پیام هستند: «نوش جانش» بسیاری از کاربران درباره این کار با اشاره به مواردی مانند اختلاس 3 هزار میلیاردی و فسادهای مالی موجود در کشور و اقداماتی از این دست نوشته اند این زن بیشتر از همه به این پول نیاز دارد.