بندر باستانی «بتانه» رو به نابودی؛اینجا سند «خلیج فارس» است

استان وایر: بندر «بتانه» اکنون چیزی شبیه بیابان است، بیابانی از جنس بنادر دوره ساسانی که حفاران غیرمجاز آن را شبیه پنیر فرانسوی کرده‌اند. بیابانی که دور تا دورش را دریا گرفته و حتی حدس‌هایی از جایگزینی آن با بندری که یکی از مهمترین منابع تاریخی برای اثبات «خلیج‌فارس» می‌تواند باشد و هنوز هیچ نشانه‌ای از آن نیافته‌اند، را برانگیخته کرده است.

پیام عسلویه ضمن انتشار گزارشی درباره تخریب و بی توجهی به بندر «بتانه»، نوشته است: این بندر باستانی در استان بوشهر و در مرکز شهرستان «دَیِر»، قرار دارد، بندری که حرف و حدیث پشت‌ سرش زیاد است و چشم‌های طمع‌ زیادی به آن دوخته شده است، چون نه تنها با همین اسم بندری تاریخی و پر از رمز و راز شناخته می‌شود، بلکه برخی باستان‌شناسان نیز آن را همان «نَجیرُم» می‌دانند. یکی از بنادر تاریخیِ خلیج فارس که هر چند نامش در منابع مکتوب زیاد استفاده شده و بر کاربردش برای اثبات همیشگی بودن «خلیج‌فارس » تاکید می‌شود، اما هنوز اطلاعات دقیق و کاملی از آن در دست نیست و نتوانسته‌اند جای دقیق‌اش را مشخص کنند.

بنابراین گزارش، حالا تا چشم کار می‌کند «بتانه» پر از خاک، اسکلت‌های فلزی از شهرک‌های صنعتی و نخاله‌های ساختمانی است. تنها سرمایه کنونی «بتانه» تکه‌های شکسته سفال، کتیبه‌های از وسط دو نیم شده‌ و سنگ‌های شکسته شده‌ی آسیاب و خاکی که بیشتر شبیه نخاله‌های ساختمانی است، تا خاک یک بیابان؛ از بس سفال و ظروف شکسته روی خاک‌اش را پُر کرده‌اند.

پیام عسلویه از قول علی موسایی، کارشناس مهندسی شیمی و دوستدار میراث فرهنگی استان بوشهر نوشته است: «حفاران غیرمجاز بخش‌های مختلف این بندر تاریخی را از بین برده‌اند. از سوی دیگر، بی‌توجهی برخی شرکت‌ها و استفاده از زمین‌های باستانی این بندر با هدف تجارت، در حال نابود کردن بندر بتانه است» و این درحالی است که «بنادر باستانی ایران به خصوص در حوزه‌ی خلیج‌فارس دارای ارزش‌های تاریخی هستند، چون بر خلیج فارس بودن دریای جنوب تأکید دارند.»

به گفته علی موسایی «بندر بتانه یکی از شهرهای مهم تجاری پس از سیراف در گذشته است، اما‌ متأسفانه این بندر مورد غفلت واقع شده است و لودرها بخشی از محوطه را تسطیح کرده‌اند. همچنین حفاران غیرمجاز به دنبال حفاری‌هایی که انجام داده‌اند، باعث بروز تخریب‌های زیادی روی محوطه شده‌اند.بخش‌هایی از بندر نیز به شرکت‌های صنعتی در منطقه واگذار شده که آن‌ها نیز دخل و تصر‌ف‌های زیادی روی زمین‌ها شکل داده‌اند. از این شرکت‌ها، فقط یک شرکت صنعتی برای آغازِ کار خود از میراث فرهنگی استعلام کرده، اما دو شرکت دیگر بدون استعلام زمین‌ها را تحت اختیار گرفته‌اند.»

این دوستدار میراث فرهنگی استان بوشهر سومین نوع تخریب در بندر «بتانه» را تخریب به دست مردم توصیف کرده و گفته است: «هنوز این محوطه‌ها کاوش نشده‌اند. هرچند آن‌ها معماری خاصی ندارند، اما ستون‌ها، اشیاء و آثار تاریخی زیادی در سطح این بندر پراکنده‌اند. حتی در اواخر دهه 70 بخشی از سنگ‌های این محوطه باستانی توسط مردم محلی روستای دَیِر جابجا شدند.»

بی توجهی به بندر بتانه و دیگر بنادر باستانی ایران درحالی است که در تقویم رسمی ایران دهم اردیبهشت ماه روز ملی خلیج فارس است، اما «با روند نزولی که برخی از محوطه‌ها و آثار تاریخی در منطقه‌ی خلیج فارس به عنوان اسناد تاریخی خلیج فارس دارند، ممکن است سندهای هویتی خلیج‌فارس به مرور ناپدید شوند.»